Pjesa 6b (në vazhdim)

Doktrina e Kishës

Kapitulli 48

Mjetet e hirit përbrenda kishës

Cilat janë veprimtaritë e ndryshme përbrenda jetës së kishës, të cilat Perëndia i përdor për të na bekuar? Çfarë na mungon nëse shpërfillim përfshirjen në një kishë vendore?

SHPJEGIME DHE BAZA NGA SHKRIMET

A. Sa mjete të hirit janë të disponueshme për ne?

Të tëra bekimet të cilat ne përjetojmë në këtë jetë, në fund të fundit ne nuk i meritojmë. Ato i kemi të tëra prej hirit të Perëndisë. Në fakt, për Pjetrin, e tërë jeta e krishterë jetohet nëpërmjet hirit të Perëndisë (1 Pjetrit 5:12).

Por a ka ndonjë mënyrë të veçantë të cilën Perëndia e përdor për të na dhënë hir shtesë? Specifikisht, përbrenda bashkësisë së kishës, a ka mënyra të caktuara, dm.th., veprimtari, ceremoni apo funksione të caktuara, të cilat Perëndia i përdor për të na dhënë më tepër hir? Një mënyrë tjetër formulimi e kësaj pyetjeje, është nëse ka apo jo mënyra përmes të cilave Fryma e Shenjtë punon për të tejçuar bekime në jetën e besimtarit. Sigurisht që lutja, adhurimi, studimi i Biblës dhe besimi personal, janë të tëra mënyra përmes të cilave Perëndia punon për të na sjellë hir si të krishterë individualë. Por, në këtë kapitull po trajtojmë doktrinën e kishës, dhe po pyesim specifikisht përbrenda bashkësisë së kishës, cilat janë mjetet e hirit të cilat Perëndia i përdor për të na sjellë bekime.

Mjetet e hirit ne mund t’i përkufizojmë si vijon: Mjetet e hirit janë çfarëdo veprimtarish përbrenda përbashkësisë së kishës, të cilat Perëndia i përdor për t’u dhënë të krishterëve më tepër hir.

Në historinë e diskutimit të “mjeteve të hirit përbrenda kishës,” disa teologë i kanë kufizuar ato në tre: predikimi i Fjalës dhe dy sakramentet (pagëzimi dhe Darka e Zotit).^[1]1

Por, a do ishte gjë e mençur të bënim një listë të tillë të shkurtër të “mënyrave të hirit”? Po të dëshirojmë të renditim dhe diskutojmë të tëra mënyrat e marrjes së bekimit të Frymës së Shenjtë që u vijnë besimtarëve specifikisht nëpërmjet bashkësisë së kishës, atëherë nuk duket gjë e mençur që “mjetet e hirit” t’i kufizojmë tek tre veprimtari administrimi i të cilave kufizohet tek klergjia e emëruar në detyrë apo funksionarët e kishës. Ka mençuri për shembull tek pikëpamja e Çarlls Hoxhit (Charles Hodge) që lutja është mjeti i katërt i hirit.^[2]2

Por, a duhet që ne ta kufizojmë diskutimin tonë të mënyrave të hirit tek vetëm këto katër veprimtari? Do të dukej më ndihmuese po të renditnim të tëra veprimtarinë e shumta e të larmishme përbrenda kishës të cilat Perëndia i ka dhënë si mënyra të veçanta të marrjes së “hirit” të Tij dita-ditës dhe java-javës. Një listë e tillë mund të bëhet shumë e gjatë, dhe në varësi të mënyrës se si është organizuar, mund të përfshijë një numër të ndryshëm elementësh. Lista që vijon mund të mos jetë shteruese por gjithsesi ajo përfshin pjesën më të madhe të mënyrave të hirit të cilat besimtarët i aksesojnë përbrenda përbashkësisë së kishës:

1.     Mësimdhënia e Fjalës

2.     Pagëzimi

3.     Darka e Zotit

4.     Lutja për njëri-tjetrin

5.     Adhurimi

6.     Disiplina kishtare

7.     Dhënia

8.     Dhuratat frymërore

9.     Përbashkësia

10.     Ungjillëzimi

11.     Shërbesa personale ndaj individëve

Të tëra këto janë të disponueshme ndaj besimtarëve përbrenda kishës. Fryma e Shenjtë punon përmes të tërë atyre për të sjellë lloje të ndryshme bekimi ndaj individëve. Për rrjedhojë, duke u larguar nga lista shumë më të shkurtra, zakonisht të dhëna tek teologjitë sistematike, unë kam vendosur t’i quaj të tëra këto “mjete të hirit” përbrenda kishës.

Kisha Katolike Romake ka besuar tradicionalisht se “hiri” i Perëndisë vjen tek njerëzit vetëm përmes shërbesës zyrtare të kishës, veçanërisht përmes priftërinjve të kishës. Për rrjedhojë, kur ajo specifikon mjetet e hirit (të cila ajo i quan “sakramente””) të cilat janë të disponueshme për njerëzit përbrenda kishës, ajo ka parasysh veprimtari të cilat mbikëqyren dhe/ose kryhen nga vetëm priftërinjtë e kishës. Shtatë “sakramentet” në mësimin Katolik Romak, janë të mëposhtmet:

1.     Pagëzimi

2.     Krezmimi

3.     Eukaristia (Kungimi [Darka e Zotit siç përjetohet në meshë])

4.     Rrëfimi

5.     Vajimi (e njohur zakonisht si “ritet e fundit,” vajosja me vaj që i bëhet një personi në grahmat e fundit)

6.     Urdhri i shenjtë (caktimi në priftëri apo diakonat)

7.     Martesa

Jo vetëm që ka një dallim në listat e parashtruara prej Katolikëve dhe Protestantëve; por ka gjithashtu një dallim në kuptimin themelor. Katolikët këto i shikojnë si “mjete të shpëtimit” të cilat i bëjnë njerëzit më të përshtatshëm për të marrë drejtësimin nga Perëndia.^[3]3 Por, sipas një pikëpamjeje Protestante, mjetet e hirit janë thjesht mënyra të bekimeve shtesë përbrenda jetës së krishterë, dhe ato nuk i shtojnë gjë përshtatshmërisë tonë për të marrë drejtësim prej Perëndisë.^[4]4 Katolikët japin mësim se mënyrat e hirit tejçojnë hir pavarësisht nëse ka apo jo besim subjektiv nga ana e shërbenjësit apo marrësit,^[5]5 ndërkohë që Protestantët besojnë se Perëndia e  tejçon hirin vetëm kur ka besim në pjesën e personave të cilët administrojnë apo i marrin këto mjete. Gjithashtu, ndërkohë që Kisha Katolike Romake e kufizon vendoshmërisht administrimin e sakramenteve vetëm prej klergjisë, lista jonë e mjeteve të hirit përfshin shumë veprimtari të cilat kryhen nga të tërë besimtarët.

B. Diskutim i mjeteve specifike

1. Mësimdhënia e Fjalës. Edhe përpara se njerëzit të bëhen të krishterë, Fjala e Perëndisë, siç predikohet dhe jepet mësim, sjell hirin e Perëndisë tek ata duke qenë se ajo është instrumenti që Perëndia përdor për të tejçuar jetë frymërore tek ta e për t’i sjellë ata në shpëtim. Pali thotë se ungjilli është “fuqia e Perëndisë për shpëtimin” (Rom. 1:16) dhe se predikimi i Krishtit është: “fuqia e Perëndisë dhe urtësia e Perëndisë” (1 Kor. 1:24). Perëndia bëri që ne të rilindeshim apo “na ngjizi... me anë të fjalës të së vërtetës” (Jakobi 1:18) dhe Pjetri thotë: “të rilindur jo nga një farë që prishet, por që nuk prishet, me anë të fjalës së gjallë të Perëndisë, që mbetet përjetë” (1 Pjetrit 1:23). Është Fjala e Perëndisë, e shkruar, Bibla, ajo që “mund të të bëjnë të urtë për shpëtimin me anë të besimit në Krishtin Jezus” (2 Tim. 3:15).^[6]6

Për më tepër, sapo të jemi bërë të krishterë, Pali na kujton se është Fjala e Perëndisë e cila është “në gjendje t'ju ndërtojë” (Veprat 20:32). Është e domosdoshme për ushqimin frymëror si dhe për vazhdimin e jetës frymërore, për shkak se ne nuk jetojmë vetëm me bukë, por me “çdo fjalë që del nga goja e Perëndisë” (Mat. 4:4). Moisiu flet për domosdoshmërinë absolute të Fjalës së shkruar të Perëndisë kur u thotë njerëzve: “Sepse kjo nuk është një fjalë pa vlerë për ju, por është jeta juaj; dhe me këtë fjalë do të zgjasni ditët tuaja në vendin ku po hyni për ta pushtuar, duke kapërcyer Jordanin” (L. i P. 32:47).

Është Fjala e Perëndisë ajo që na bind për mëkatin dhe që na kthen tek drejtësia, sepse ajo është e dobishme “për mësim, bindje, ndreqje dhe për edukim në drejtësi” (2 Tim. 3:16). Ajo jep drejtim dhe udhëzim si një “llambë” për këmbët tona dhe një “dritë” për shtegun tonë (Ps. 119:105). Në mes të një kulture të paperëndishme, Shkrimi jep mençuri dhe udhëzim si “një kandil që ndriçon në një vend të errët” (2 Pjetrit 1:19). Për më tepër, ajo është aktive në dhënien mençuri të gjithëve, dhe “e bën të ditur njeriun e thjeshtë” (Ps. 19:7). Ajo u jep shpresë atyre të cilët janë të dëshpëruar, sepse Pali thotë se qe shkruar “që me anë të durimit dhe të ngushëllimit të Shkrimeve, të kemi shpresë” (Rom. 15:4).

Fjala e Perëndisë nuk është e dobët apo e pafuqishme për sa i takon realizimit të këtyre qëllimeve, sepse ajo na flet me fuqinë e Perëndisë dhe realizon qëllimet e Perëndisë. Zoti thotë:

Ashtu si shiu dhe bora zbresin nga qielli

dhe nuk kthehen prapa pa ujitur tokën,

pa e bërë pjellore, pa e bërë që të mbijë,

në mënyrë që ai që do të mbjellë të marrë farën dhe të sigurojë bukën për të ngrënë,

kështu do të jetë fjala ime, që del nga goja ime;

ajo nuk do të më kthehet bosh,

pa kryer atë që dëshiroj

dhe pa realizuar plotësisht atë për të cilën e dërgova. (Isa. 55:10–11)

Fjala e Perëndisë nuk është e dobët por ka fuqinë e saj hyjnore që e shoqëron: “«A nuk është fjala ime si zjarri?», thotë Zoti, «dhe si një çekiç që thyen gurin?” (Jer. 23:29). Ajo është aq e mprehtë dhe e fuqishme saqë është “shpata e Frymës” (Efe. 6:17), dhe ajo është aq efektive kur adreson nevojat e njerëzve saqë autori i “Hebrenjve” thotë: “fjala e Perëndisë është e gjallë dhe vepruese, më e mprehtë se çdo shpatë me dy tehe dhe depërton deri në ndarjen e shpirtit dhe të frymës, të nyjave dhe të palcave, dhe është në gjendje të gjykojë mendimet dhe dëshirat e zemrës” (Heb. 4:12).

Kaq ngushtësisht janë të lidhura rritja dhe forca e kishës me mbretërimin e Fjalës së Perëndisë në jetën e njerëzve, saqë më shumë se një herë, libri i Veprave mund të përshkruajë rritjen e kishës si rritje të Fjalës së Perëndisë: “Ndërkaq fjala e Perëndisë po përhapej, dhe numri i dishepujve shtohej fort në Jerusalem” (Veprat 6:7); “Por fjala e Perëndisë rritej dhe shumohej.” (Veprat 12:24); “Dhe fjala e Zotit përhapej në mbarë atë vend” (Veprat 13:49).

Kaq e rëndësishme është Bibla si mënyra primare e hirit që Perëndia u jep njerëzve të Tij saqë Çarlls Hoxhi na kujton se përgjatë gjithë historisë, krishterimi i vërtetë ka lulëzuar “në pikërisht raport të drejtë me shkallën në të cilën njihet Bibla dhe me përhapjen e të vërtetave të saj në popull.” Për më tepër, ai vëren se nuk ka prova të shpëtimit apo shenjtërimit të cilat mund të gjenden atje ku Fjala e Perëndisë nuk njihet. “Kombet në të cilat Bibla nuk njihet, dergjen në errësirë.”^[7]7

Është me vend që ne të renditim mësimin e Fjalës si mënyrën e parë e më të rëndësishme të hirit përbrenda kishës. Por, duhet të shtojmë se një mësim i tillë përfshin jo vetëm mësimet e njohura zyrtarisht nga klergjia e emëruar në detyrë në kishë, por gjithashtu të tëra mësimet që shfaqen në studimet e Biblës, në orët e mësimit të Shkollës së të Dielës, në leximin e librave të krishterë mbi Shkrimin, dhe madje edhe në studimin vetjak të Biblës.

2. Pagëzimi. Përderisa Jezusi e urdhëroi kishën e Tij që të pagëzonte (Mat. 28:19), do të pritnim se do të ekzistonte një masë bekimi e lidhur me pagëzimin, për shkak se e tërë bindja ndaj Perëndisë nga të krishterët sjell me vete favorin e Perëndisë. Kjo bindje është specifikisht një veprim publik i rrëfimit të Jezusit si Shpëtimtar, një veprim ky i cili në vetvete i sjell gëzim dhe bekim besimtarit. Për më tepër, ai është një shenjë e vdekjes si dhe ringjalljes së besimtarit me Krishtin (shiko Rom. 6:2–5; Kol. 2:12), dhe duket me vend që Fryma e Shenjtë të punojë përmes një shenje të tillë për ta rritur besimin tonë, për të shtuar kuptimin tonë përjetimor për vdekjen, për fuqinë dhe dashurinë për mëkatin që kemi në jetë, si dhe për ta shtuar përjetimin tonë të fuqisë së jetës së re të ringjallur në Krishtin, të cilën ne e kemi si besimtarë. Përderisa pagëzimi është një simbol fizik i vdekjes si dhe i ringjalljes së Krishtit, si dhe pjesëmarrjes tonë në to, kjo duhet që të na japë gjithashtu një siguri shtesë për bashkimin me Krishtin të të tërë besimtarëve të pranishëm. Së fundi, përderisa pagëzimi me ujë është një simbol i jashtëm i pagëzimit të brendshëm frymëror me Frymën e Shenjtë, ne mund të presim që Fryma e Shenjtë do të punojë zakonisht krahas pagëzimit, duke u dhënë besimtarëve një kuptim të shtuar të dobive të pagëzimit frymëror të cilin simbolizon.

Kur pagëzimi shoqëron nga shumë pranë rrëfimin fillestar të besimit të dikujt dhe është në fakt forma e jashtme që rrëfimi i besimit merr, padyshim që ekziston një lidhje mes pagëzimit dhe marrjes së dhuratës së Frymës së Shenjtë, sepse Pjetri u thotë dëgjuesve të vet në ditën e Rrëshajës: “Pendohuni dhe secili nga ju le të pagëzohet në emër të Jezu Krishtit për faljen e mëkateve; dhe ju do të merrni dhuratën e Frymës së Shenjtë” (Veprat 2:38). Për më tepër, Pali thotë: “Të varrosur bashkë me të nëpërmjet pagëzimit, ju edhe u ringjallët bashkë me të, përmes besimit në veprueshmërinë e Perëndisë, që e ka ringjallur prej së vdekurish” (Kol. 2:12). Deklarata sipas të cilës kjo ndodh “përmes besimit në veprueshmërinë e Perëndisë” na kujton se nuk ka asnjë veti magjike në vetë veprimin e pagëzimit që do sillte një rezultat frymëror, e megjithëkëtë, ky varg gjithashtu tregon se kur besimi shoqëron pagëzimin, ndodh një punë e mirëfilltë frymërore në jetën e personit i cili pagëzohet. Ashtu sikurse do të prisnim, nganjëherë një gëzim i madh frymëror pason pagëzimin, një gëzim i madh në Zotin si dhe në shpëtimin që pagëzimi simbolizon në mënyrë kaq të gjallë (shiko Veprat 8:39; 16:34).

Paçka se ne duhet të shmangim mësimdhënien Katolike Romake sipas të cilit hiri tejçohet edhe veçmas besimit të personit që pagëzohet, ne nuk duhet të reagojmë edhe aq fort ndaj këtij gabimi sa të themi se nuk ka aspak dobi frymërore që vjen prej pagëzimit, se Fryma e Shenjtë nuk punon përmes tij dhe se është thjesht simbolik. Është më mirë të themi se atje ku ka besim të mirëfilltë nga ana e personit i cili po pagëzohet, dhe atje ku besimi i kishës që shikon pagëzimin nxitet dhe inkurajohet nga kjo ceremoni, atëherë atje Fryma e Shenjtë padyshim që punon përmes pagëzimit, dhe kjo kthehet në një “mjet hiri” përmes të cilit Fryma e Shenjtë sjell bekime ndaj personit i cili është duke u pagëzuar, por edhe ndaj kishës. (Pagëzimi do të diskutohet më gjerësisht në kapitullin tjetër.)

3. Darka e Zotit. Përveç pagëzimit, ordinanca apo ceremonia tjetër për të cilën Jezusi e urdhëroi kishën që ta zbatonte, është pjesëmarrja në Darkën e Zotit. Paçka se ky subjekt do të diskutohet më gjerësisht në kapitullin 50, është me vend që këtu të vërejmë se pjesëmarrja në Darkën e Zotit është gjithashtu shumë qartësisht një mjet hiri të cilin Fryma e Shenjtë e përdor për t’i sjellë bekim kishës. Darka e Zotit nuk është thjesht një vakt i zakonshëm ndër njerëzit, është një përbashkësi me Krishtin, në praninë e Tij në tryezën e Tij.

Edhe një herë, ne duhet të shmangim idenë se çfarëdo dobie automatike apo magjike vjen nga marrja pjesë në Darkën e Zotit, pavarësisht nëse personi merr pjesë me besim apo jo në të.^[8]8 Por kur një person merr pjesë me besim, duke ripërtërirë dhe forcuar besimin e tij apo të saj tek Krishti për shpëtim, si dhe duke besuar se Fryma e Shenjtë do të sjellë bekim frymëror përmes një pjesëmarrjeje të tillë, atëherë padyshim që bekime shtesë mund të priten. Ne duhet të tregojmë kujdes këtu, si me pagëzimin, për të shmangur gabimin e reagimit të tepruar ndaj mësimit të Katolicizmit Romak duke thënë se Darka e Zotit është thjesht simbolike dhe jo një mënyrë hiri. Pali thotë: “Kupa e bekimit, që ne bekojmë, a nuk është vallë bashkësia (Gr. κοινωνία, G3126, “ndarje,” “bashkësi”) e gjakut të Krishtit? Buka që ne thyejmë, a nuk është vallë bashkësia [κοινωνία] e trupit të Krishtit?” (1 Kor. 10:16). Për shkak se ka një bashkësi të tillë në trupin dhe gjakun e Krishtit (që me sa duket ka kuptimin e ndarjes në dobitë e trupit të Krishtit si dhe të gjakut që jepet për ne), uniteti i besimtarëve tregohet shumë bukur në kohën e Darkës së Zotit: “Sepse ne të shumtit, jemi një bukë, një trup, sepse të gjithë marrim pjesë në të vetmen bukë” (1 Kor. 10:17). Dhe përderisa ne jemi pjesëmarrës në “tryezën e Zotit” (1 Kor. 10:21), Pali i paralajmëron korintasit që ata nuk mund të marrin pjesë në tryezën e Zotit dhe të marrin pjesë gjithashtu në adhurimin e idhujve: “Ju nuk mund të pini kupën e Zotit dhe kupën e demonëve” (1 Kor. 10:21). Ekziston një bashkim frymëror ndër besimtarët dhe me Zotin, që është forcuar dhe konsoliduar në Darkën e Zotit, dhe kjo nuk duhet marrë lehtë.

Kjo është arsyeja përse korintasit po përjetonin gjykim për shkak të keqpërdorimit prej tyre të Darkës së Zotit (1 Kor. 11:29–30: “Sepse ai që ha dhe pi padenjësisht, ha dhe pi një dënim për veten e tij, sepse nuk e dallon trupin e Zotit. Për këtë arsye ka në mes jush shumë të dobët e të sëmurë, dhe mjaft kanë vdekur”). Por, nëse Pali thotë se do të ketë gjykim për pjesëmarrjen e gabuar në Darkën e Zotit, atëherë ne duhet të presim padyshim bekim për pjesëmarrjen e duhur në Darkën e Zotit. Kur ne i bindemi urdhëresës së Jezusit: “Merrni, hani;” (Mat. 26:26), dhe kalojmë përmes veprimtarisë fizike të ngrënies dhe të pirjes në tryezën e Zotit, veprimi ynë fizik paraqet një ushqim korrespondues frymëror, një ushqim për shpirtin tonë i cili do kryhet kur marrim pjesë në këtë tryezë me bindje dhe besim. Jezusi thotë: “Sepse mishi im është me të vërtetë ushqim dhe gjaku im është me të vërtetë pije. Kush ha mishin tim dhe pi gjakun tim, mbetet në mua dhe unë në të” (Gjoni 6:55–56; kr. vgj. 52–54, 57–58; gjithashtu vgj. 27, 33–35, 48–51).

Për rrjedhojë, ashtu sikurse me pagëzimin, ne duhet të presim që Zoti do të japë bekim frymëror ndërkohë që ne marrim pjesë në Darkën e Zotit me besim dhe me bindje ndaj udhëzimeve të parashtruara në Shkrim, dhe në këtë mënyrë, ai është një “mjet hiri” të cilin Fryma e Shenjtë e përdor për të na tejçuar bekime.

4. Lutja. Tashmë lutjen e kemi studiuar në kapitullin 18, kështu që këtu na duhet vetëm të vërejmë se lutja e përbashkët përbrenda kishës kur kjo e fundit mblidhet, si dhe lutja nga pjesëtarët e kishës për njëri tjetrin, janë mënyra të fuqishme të cilat Fryma e Shenjtë i përdor për çdo ditë për të sjellë bekime tek të krishterët brenda kishës. Padyshim që ne duhet që të lutemi bashkë si edhe individualisht, duke ndjekur shembullin e kishës së hershme. Kur ata dëgjuan kërcënimet e drejtuesve judenj, “e ngritën zërin [së bashku – sh. i përkth.] te Perëndia” me lutje (Veprat 4:24–30), “Dhe, mbasi qenë lutur, vendi ku ishin mbledhur u drodh; dhe të gjithë u mbushën me Frymën e Shenjtë dhe flisnin fjalën e Perëndisë me çiltërsi” (Veprat 4:31; kr. 2:42). Kur Pjetri u burgos, “nga ana e kishës bënin lutje të vazhdueshme te Perëndia për të” (Veprat 12:5).

Nëse lutja nga kisha nuk është thjesht mërmëritja e fjalëve pa një qëllim të ndjerë nga zemra, por është një shprehje e mirëfilltë e zemrave tona si dhe pasqyrimi i besimit të sinqertë, atëherë ne duhet të presim që Fryma e Shenjtë do të sjellë një bekim të madh përmes tij. Padyshim që kur lutja bëhet “në Frymë” (Efe. 6:18; kr. Juda 20: “duke u lutur në Frymën e Shenjtë”), ajo përfshin bashkësi me Frymën e Shenjtë dhe për rrjedhojë një shërbesë të Frymës së shenjtë ndaj njerëzve që luten. Gjithashtu, autori i “Hebrenjve” na kujton se ndërkohë që ne i “afrohemi” Perëndisë në lutje përpara fronit të hirit, këtë e bëjmë “që të marrim mëshirë e të gjejmë hir, për të pasur ndihmë në kohën e duhur” (Heb. 4:16).

Sa më tepër të rritet përbashkësia e mirëfilltë e kishës, aq më shumë duhet të ketë lutje të vazhdueshme për njëri-tjetrin përbrenda kishës, dhe aq më shumë bekime të mirëfillta frymërore nga Fryma e Shenjtë mund të pritet që të rrjedhin përmes kishës.

5. Adhurimi. Adhurimi i mirëfilltë është adhurim “në frymë” (Gjoni 4:23–24; Fil. 3:3), që me shumë mundësi do të thotë adhurim që është në lëmin frymëror të veprimtarisë (jo thjesht veprimi i jashtëm fizik i marrjes pjesë në shërbesën e adhurimit apo në këndimin e këngëve).^[9]9 Kur ne hyjmë në lëmin frymëror të veprimtarisë dhe i shërbejmë Zotit në adhurim, edhe Perëndia na shërben neve. Kështu, për shembull, në kishën e Antiokut, qe pikërisht “Ndërsa po kryenin shërbesën e Zotit dhe agjëronin” që “Fryma e Shenjtë tha: "M'i ndani veç Barnaban dhe Saulin për veprën për të cilën i kam thirrur"’ (Veprat 13:2). Kjo shkon paralel me përvojën e popullit të Izraelit në Besëlidhjen e Vjetër, i cili e përjetonte praninë e Perëndisë kur ata u përfshinë në adhurim të mirëfilltë:

Kur trumbetarët dhe këngëtarët si një njeri i vetëm bënë të dëgjohet bashkërisht zëri i tyre për të lëvduar dhe për të kremtuar Zotin dhe e ngritën zërin në tingullin e borive, të cembaleve dhe të veglave të tjera muzikore dhe lëvduan Zotin: "Sepse është i mirë, sepse mirësia e tij vazhdon në përjetësi", ndodhi që Shtëpia, Shtëpia e Zotit, u mbush me një re, dhe priftërinjtë nuk mundën të rrinin për të shërbyer për shkak të resë, sepse lavdia e Zotit mbushte Shtëpinë e Perëndisë (2 Kron. 5:13–14).

Kur populli i Perëndisë adhuronte, Ai vinte në një mënyrë të dukshme për të banuar në mes të tyre. Po kështu, në Besëlidhjen e Re, “Jakobi” premton: “Afrojuni Perëndisë dhe ai do t'ju afrohet juve” (Jakobi 4:8).

Në fakt, ndërkohë që njerëzit e Perëndisë adhuronin, Ai i çliroi ata prej armiqve të tyre (2 Kron. 20:18–23), ose herë të tjera, u dha njohuri të thella të vërteta frymërore rreth natyrës së ngjarjeve rreth tyre (Ps. 73:17 “Derisa hyra në shenjtëroren e Perëndisë dhe mora parasysh fundin e tyre”).

Nëse adhurimi është në mënyrë të mirëfilltë një përvojë e afrimit me Perëndinë, hyrja në praninë e Tij dhe dhënia ndaj Tij e lavdeve që Ai meriton, atëherë ne padyshim që këtë duhet ta llogarisim si një nga “mjetet e hirit” kryesore që kisha ka të disponueshme. Përmes adhurimit të mirëfilltë grigjor, Perëndia shpesh herë do të sjellë një bekim të madh, si individualisht ashtu edhe për popullin e Tij të mbledhur tog.

6. Disiplina e kishës. Për shkak se disiplina e kishës është një mënyrë përmes të cilës pastërtia e kishës shtohet dhe shenjtëria e jetës inkurajohet, ne padyshim që duhet ta llogarisim atë si një “mjet hiri” gjithashtu. Sidoqoftë, bekimi nuk jepet automatikisht: kur kisha disiplinon, asnjë e mirë frymëror nuk i vjen mëkatarit nëse Fryma e Shenjtë nuk e bind atë person për mëkatin e tij apo të saj e të shkaktojë një “trishtimi sipas Perëndisë” që “sjell pendim për shpëtim, për të cilin njeriut nuk i vjen keq” (2 Kor. 7:10), dhe asnjë e mirë frymërore nuk vjen tek kisha nëse Fryma e Shenjtë nuk është vepruese tek jeta e pjesëtarëve të tjerë kur ata vetëdijësohen për këtë proces. Kjo është arsyeja përse kisha duhet që të kryejë disiplinë me njohurinë se kjo kryhet në praninë e Zotit (1 Kor. 5:4; kr. 4:19–20), si dhe me sigurinë se me të janë të lidhura sanksionet qiellore (Mat. 16:19; 18:18–20).^[10]10

Për kishën do të kishte qenë shumë e shëndetshme po të fillonte ta mendonte disiplinën kishtare jo si një barrë të rëndë e cila i është ngarkuar nga Zoti, por si një “mjet i mirëfilltë hiri” përmes të cilit bekime të mëdha mund t’i vinë kishës, duke i pajtuar besimtarët me njëri tjetrin si dhe me Perëndinë, në rimëkëmbjen e vëllait apo motrës që është në gabim, për të ecur në bindje, duke i paralajmëruar të tërë që “të kenë frikë” (1 Tim. 5:20), në shtimin e pastërtisë morale në kishë, si dhe në mbrojtjen dhe shtimin e nderimit ndaj Krishtit. Paçka se shpesh pikëllimi dhe dhimbja janë të lidhura me disiplinën kishtare, në rastet kur kjo zbatohet me të drejtë, me besim se Zoti po punon përmes saj dhe personit “nuk i vjen keq” (2 Kor. 7:10). Kur zbatohet në këtë mënyrë, disiplina kishtare padyshim që duhet të shikohet si një mjet hiri përmes të cilit Fryma e Shenjtë do të sjellë bekim ndaj kishës së Tij.^[11]11

7. Dhënia. Dhënia zakonisht kryhet përmes kishës ndërkohë që ajo merr dhe shpërndan dhuratat për shërbesa dhe nevoja të ndryshme për të cilat tregohet kujdes nga kisha. Edhe një herë tjetër, nuk ka akordim automatik apo mekanik të dobive mbi ata të cilët japin. Simon magjistari u qortua me forcë sepse mendonte se ai “mund ta fitonte me para dhuntinë e Perëndisë” (Veprat 8:20). Por, nëse dhënia kryhet me besim, si rrjedhojë e përkushtimit tonë ndaj Krishtit si dhe nga dashuria për popullin e Tij, atëherë padyshim do të ketë një bekim të madh në të. Gjëja më e kënaqshme për perëndinë është kur dhuratat financiare shoqërohen nga një intensifikim i përkushtimit personal të dhënësit ndaj Perëndisë, siç ishte rasti ndër maqedonasit të cilët “ia dhanë veten më përpara Perëndisë dhe pastaj neve nëpërmjet vullnetit të Perëndisë” (2 Kor. 8:5), dhe pastaj dhanë për të ndihmuar të krishterët e varfër në Jerusalem. Kur dhënia kryhet me gëzim, “as me keqardhje, as me detyrim,” atje është shpërblimi i madh i favorit të Perëndisë me të, “sepse Perëndia do dhurues të gëzuar” (2 Kor. 9:7).

Pali, dhënien e parave për punën e Zotit, e shikon si një mbjellje frymërore e cila do të çojë tek të korrat: “ai që mbjell me kursim, do të korrë po me kursim; dhe ai që mbjell me bujari edhe do të korrë me bujari” (2 Kor. 9:6). Gjithashtu, Pali pret që ndërkohë që korintasit japin siç duhet, Perëndia t’i bekojë: “Dhe Perëndia mund të bëjë që gjithë hiri të teprojë ndaj jush, që të keni gjithnjë mjaft në çdo gjë dhe t'ju teprojë për çfarëdo vepër të mirë” (2 Kor. 9:8). Ai u thotë: “Duke u pasuruar në të gjitha, të jeni dorëdhënë në të gjitha, duke i sjellë, përmes nesh, falënderim Perëndisë” (2 Kor. 9:11). Për rrjedhojë, dhënia bekon marrësin sepse nevojat e tij apo saj plotësohen dhe besimi dhe mirënjohja për sigurimin nga Perëndia, shtohen. Dhënia e bekon dhënësin sepse “Perëndia do dhurues të gëzuar” dhe do të japë një të korrë të bollshme frymërore, si dhe do të sjellë bekim ndaj të gjithë atyre që dinë për të përderisa ajo prodhon një të korrë prej “shumë falënderimesh, ndaj Perëndisë” (2 Kor. 9:12). Le të mos e shikojmë dhënien si një detyrim jo të kënaqshëm, por do të bënim mirë që ta shikonim atë si një mënyrë të pasur hiri përbrenda kishës, e të presim që përmes saj, Fryma e Shenjtë do të sjellë bekim.

8. Dhuntitë frymërore. Pjetri i shikon dhuntitë frymërore si kanale përmes të cilave hiri i Perëndisë vjen në kishë, për shkak se ai thotë: “Gjithsecili le ta vërë në shërbim të tjetrit dhuntinë që ka marrë, si administratorë të mirë të hirit të shumëfarshëm të Perëndisë” (1 Pjetrit 4:10). Kur dhuntitë përdoren për njëri-tjetrin në kishë, hiri i Perëndisë në këtë mënyrë shpërndahet tek ata për të cilët Perëndia i dha ato dhunti. Një bekim i madh do të vijë për kishën përmes përdorimit siç duhet të dhuntive frymërore, ndërkohë që kisha ndjek urdhrin nga Pali për t’i përdorur dhuntitë që të “kërkoni që t'i keni të bollshme për ndërtimin e kishës” (1 Kor. 14:12; kr. “Efe.” 4:11–16).

Po t’i renditim të tëra dhuntitë frymërore si mënyra të veçanta të hirit, lista jonë e mjeteve të hirit do të ishte shumë më e gjatë se njëmbëdhjetë artikuj. Por, edhe sikur t’i përmblidhnim të tëra në këtë kategori të vetme, ne duhet të kuptojmë se dhuntitë e ndryshme frymërore në kishë, janë të tëra mjete përmes të cilave Fryma e Shenjtë sjell bekim përmes të krishterëve individualë. Kjo duhet të na kujtojë për favorin e bollshëm që Perëndia na ka dhënë si mëkatarë që nuk meritojmë gjë prej Tij, dhe duhet që gjithashtu të na bëjë të kuptojmë se shumë të krishterë të ndryshëm me dhunti të larmishme, mund të jenë kanalet përmes të cilave hiri vjen tek ne. Në fakt, tek nxitja e Pjetrit për t’i përdorur dhuntitë frymërore si kujdestarë të “hirit të shumëfarshëm të Perëndisë” (1 Pjetrit 4:10), fjala e përkthyer “shumëfarshëm” (Gr. ποικίλος, G4476) do të thotë “të kesh shumë anë apo aspekte; i pasur në variacion; të kesh larmi të madhe.” Për më tepër, ne duhet të mos harrojmë se këto dhunti i janë shpërndarë jo vetëm klergjisë apo një numri të kufizuar të krishterësh, por të tërë besimtarëve të cilët e kanë Frymën e Shenjtë përbrenda tyre (1 Kor. 12:7, 11; 1 Pjetrit 4:10).^[12]12

9. Bashkësia. Ne nuk duhet të shpërfillim bashkësinë e zakonshme të krishterë, si një mënyrë të çmueshme hiri përbrenda kishës. Ata në kishën e hershme “ishin ngulmues në mësimin e apostujve dhe në bashkësi dhe në thyerjen e bukës dhe në lutje” (Veprat 2:42). Gjithashtu, autori i “Hebrenjve” i kujton besimtarët: “Le të kujdesemi për njëri-tjetrin, për t'u nxitur për dashuri dhe vepra të mira, pa hequr dorë nga të mbledhurit tonë, sikurse kanë zakon disa, por të nxisim njëri-tjetrin, aq më tepër se e shihni ditën që po afrohet” (Heb. 10:24–25). Në përbashkësinë e besimtarëve, miqësia e zakonshme dhe ndjenjat e ngrohta për njëri-tjetrin do të rriten, dhe urdhri i Jezusit që ne ta “duam njëri-tjetrin” (Gjoni 15:12) do të përmbushet. Për më tepër, ndërkohë që besimtarët kujdesen për njëri-tjetrin, atyre u thuhet: “Mbani barrët e njëri-tjetrit dhe kështu përmbushni ligjin e Krishtit” (Gal. 6:2).

Një theks tek bashkësia e besimtarëve me njëri tjetrin si një mjet hiri, do të ndihmonte gjithashtu në tejkalimin e një përqendrimi të tepruar tek klergjia e emëruar në detyrë si administratorë kryesorë të hirit përbrenda kishës, dhe veçanërisht kur kisha në tërësi mblidhet. Do të ishte gjithashtu e shëndetshme për të krishterët po të kuptonin se një masë e hirit të Perëndisë përjetohet kur të krishterët bisedojnë dhe hanë së bashku, kur kanë kohë për të punuar e për të luajtur së bashku, duke shijuar bashkësinë me njëri tjetrin. “Çdo ditë në tempull dhe, duke e thyer bukën nga shtëpia në shtëpi, merrnin ushqimin me ngazëllim dhe me thjeshtësi zemre, duke lavdëruar Perëndinë dhe duke pasur hir përpara gjithë popullit.” (Veprat 2:46–47).

10. Ungjillëzimi. Tek “Veprat” tregohet një lidhje e shpeshtë mes shpalljes së ungjillit (edhe përballë kundërshtive) si dhe të qenurit i mbushur me Frymën e Shenjtë (shiko Veprat 2:4 me vgj. 14-36; 4:8, 31; 9:17 me v. 20; 13:9, 52). Ungjillëzimi është një mjet i hirit, atëherë, jo vetëm në kuptimin që ajo i shërben hirit shpëtues ndaj të pashpëtuarve, por gjithashtu sepse ata të cilët ungjillëzojnë, përjetojnë më shumë prej pranisë së Frymës së Shenjtë si dhe bekimit të Tij në jetën tonë. Nganjëherë, ungjillëzimi kryhet nga individët, por herë të tjera ai është një veprimtari e përbashkët e kishës (si në fushatat ungjillore). Edhe ungjillëzimi individual, shpesh herë përfshin pjesëtarë të tjerë të kishës të cilët do ta mirëpresin një vizitor jobesimtar e do t’i kushtojnë vëmendje nevojave të tij apo të saj. Kështu, ungjillëzimi konsiderohet me të drejtë një mjet i hirit në kishë.

11. Shërbesa vetjake ndaj individëve. Bashkë me dhjetë “mjetet e hirit” të mëparshme përbrenda kishës, është me vend të renditim edhe një mënyrë tjetër specifike që Fryma e Shenjtë përdor shpesh herë përbrenda kishës për të sjellë bekime tek të krishterët individualë. Kjo mënyrë hiri vepron kur një apo më shumë të krishterë përbrenda kishës, kalojnë kohë duke shërbyer, në mënyra të ndryshme ndaj nevojave shumë specifike të një individi tjetër në kishë.

Nganjëherë, kjo shërbesë merr formën e fjalëve inkurajuese apo nxitjeve apo këshillave të mençura. Ne duhet që “në çdo urtësi, mësoni dhe këshilloni njëri-tjetrin” (Kol. 3:16), dhe të kemi një të folur që do “t'u japë hir atyre që dëgjojnë” (Efe. 4:29). Ne duhet të përpiqemi që ta kthejmë “mëkatarin nga të gabuarit e rrugës së tij” (Jakobi 5:20) si dhe “të kujdesemi për njëri-tjetrin, për t'u nxitur për dashuri dhe vepra të mira” dhe “të nxisim njëri-tjetrin” (Heb. 10:24–25). Herë tjetër, një shërbesë e tillë përfshin dhënien për të ndihmuar në nevojat materiale të një vëllai apo motre: Jakobi i qorton ata të cilët thjesht thonë: “Shkoni në paqe! Ngrohuni dhe ngopuni,” pa u “dhënë atyre gjërat e nevojshme për trupin” (Jakobi 2:16). Gjoni na paralajmëron: “Nëse njëri ka të mirat e botës dhe sheh të vëllanë e tij në nevojë dhe e mbyll zemrën e tij para tij, si qëndron në të dashuria e Perëndisë?” (1 Gjonit 3:17). Për rrjedhojë, kisha e hershme dha me gatishmëri për të plotësuar nevojat e të krishterëve të varfër, në mënyrë që “Midis tyre nuk kishte asnjë nevojtar” (Veprat 4:34). Gjithashtu, Pali tha se drejtuesit e kishës në Jerusalem “na porositën që të kujtoheshim për të varfrit, pikërisht atë që edhe unë e kisha ndërmend ta bëja” (Gal. 2:10).

Një formë tjetër që kjo shërbesë ndërpersonale mund të marrë, është vajosja me vaj në lidhje me lutjen për një të sëmurë. Dishepujt e Jezusit “vajosnin me vaj shumë të sëmurë dhe i shëronin” (Marku 6:13). Në mënyrë të ngjashme, Jakobi thotë se një i sëmurë duhet që të “thërrasë pleqtë e kishës dhe ata të luten përmbi të, mbasi ta lyejnë me vaj në emër të Zotit” (Jakobi 5:14). Në këto raste, vaji duket se ka qenë një simbol fizik i fuqisë shëruese të Frymës së Shenjtë që vjen tek i sëmuri.

Së fundi, edhe një mënyrë tjetër e ushtrimit të shërbesës vetjake ndaj individëve në Besëlidhjen e Re, është përdorimi i prekjes fizike, veçanërisht vënies së duarve në lidhje kjo me lutjen për dikë në nevojë. Një vështrim i përgjithshëm tek Besëlidhja e Re, mund të shkaktojë habi për shumë të krishterë modernë (siç më ka shkaktuar edhe mua) kur ata shikojnë se sa shpesh vënia e duarve si dhe lloje të tjera të prekjes fizike, shikohen të funksionojnë si një “mjet hiri” në shërbesën e Jezusit si dhe në kishën e hershme.

Duket se vendosja e duarve qe deri atëherë metoda më e zakonshme që Jezusi përdori për t’u lutur për njerëzit. Kur turmat erdhën duke sjellë njerëz “me sëmundje të ndryshme” tek Ai, “ai i shëroi duke vënë duart mbi secilin prej tyre” (Luka 4:40). Pasazhe të tjerë përshkruajnë në mënyrë specifike se si Jezusi vë duart e tij mbi njerëz për t’i shëruar (Mat. 8:3; Marku 1:41; 6:5; 8:23–25; Luka 5:13; 13:13). Por, më domethënëse sesa këto pasazhe individuale, është fakti që njerëzit të cilët erdhën tek Jezusi për t’u shëruar, do të vinin në mënyrë specifike duke i kërkuar Atij që të vendoste duart tek një i sëmurë: “eja, vëri duart mbi të që të shpëtohet dhe të jetojë” (Mat. 9:18), ose “Eja, vëri duart mbi të që ajo të mund të shërohet e të jetojë” (Marku 5:23; kr. 7:32). Fakti që njerëzit erdhën me këtë kërkesë, sugjeron që vendosja e duarve njihej përgjithësisht si metoda që Jezusi përdorte zakonisht për të shëruar njerëzit. Duke imituar metodën e shërimeve që përdorte Jezusi, kur babai i Publiusit u sëmur, “Pali i shkoi dhe, si u lut, vuri duart mbi të dhe e shëroi” (Veprat 28:8).^[13]13

Në raste të tjera, njerëzit kërkonin më përgjithësisht që ta preknin Jezusin, ose kërkonin që Ai t’i prekte me qëllim që të shëroheshin. “I prunë një të verbër e iu lutën ta prekte” (Marku 8:22). Po kështu, njerëzit “i sollën të gjithë ata që ishin keq; dhe iu lutën që të mund t'i preknin vetëm cepin e rrobës së tij; dhe të gjithë sa e prekën u shëruan plotësisht” (Mat. 14:35–36). Kjo ndodhi për shkak se fuqia e Frymës së Shenjtë u tejçua përmes prekjes fizike të Jezusit, dhe doli e shëroi njerëzit. “E gjithë turma kërkonte ta prekte, sepse prej tij dilte një fuqi që i shëronte të gjithë” (Luka 6:19; kr. Mat. 9:20–22, 25; 20:34; Marku 1:31; 5:41; 9:27; Luka 7:14; 8:54; 22:51).

Sidoqoftë, vendosja e duarve apo prekja e njerëzve që bënte Jezusi dhe kisha e hershme, nuk ishte thjesht për t’i shëruar ata. Kur fëmijët erdhën tek Jezusi “si i mori në krahë, i bekoi duke vënë duart mbi ta” (Marku 10:16; kr. Mat. 19:13–15; Luka 18:15).

Kur Jezusi i preku kaq shpesh njerëzit për të sjellë shërim apo përndryshe për t’u sjellë bekim, nuk është për t’u habitur që njerëzit do të përmendnin mrekullinë e bërë përmes duarve të tij: “Kryhen këto vepra të mëdha (Gf. δύναμις, G1539, “mrekulli”) nëpërmjet duarve të tij!” (Marku 6:2).^[14]14 Po kështu, kur Pali dhe Barnaba qenë në udhëtimin e tyre të parë misionar, Zoti “jepte dëshmi fjalës së hirit të tij, duke lejuar që me anë të duarve të tyre të bëheshin shenja dhe mrekulli” (Veprat 14:3).^[15]15 Në po të njëjtën mënyrë, “Perëndia bënte mrekulli të jashtëzakonshme me anë të duarve të Palit” (Veprat 19:11).^[16]16 Përderisa, ashtu sikurse me mjetet e tjera të hirit, nuk kishte fuqi automatike apo magjike të brendaqenësishme në duart e të krishterëve të hershëm, por shërimi si dhe llojet e tjera të bekimit vinin vetëm ndërkohë që Perëndia Vetë gjeti kënaqësi të punonte përmes vendosjes së duarve, nuk është për t’u habitur që kisha e hershme u lut në mënyrë specifike që Perëndia të shtrinte dorën e Tij për të shëruar. Ata u lutën kështu: “Dhe tani, Zot, vështro kërcënimet e tyre dhe jepu shërbëtorëve të tu të flasin fjalën tënde me çdo çiltërsi, duke e shtrirë dorën tënde për të shëruar” (Veprat 4:29–30). Ata e kuptuan që ndërkohë që ata shtrinin duart e tyre për të prekur ata të cilët qenë të sëmurë, kjo nuk do të ishte aspak efektive nëse vetë dora e fuqishme e Perëndisë nuk po punonte përmes duarve të tyre.

Herë të tjera, vënia e duarve bëhej për disa qëllime të tjera. Me sa duket, ajo kryhej në lidhje me kërkesën ndaj Perëndisë që të fuqizonte apo pajiste njerëzit për ndonjë shërbim apo shërbesë. Kur u caktuan dhjakët e parë, kisha i solli ata përpara apostujve, dhe ata “u lutën, vunë duart mbi ta” (Veprat 6:6). Po kështu, kur kisha në Antiok dërgoi Palin dhe Barnabën, “Atëherë, pasi agjëruan e u lutën, vunë duart mbi ta dhe i nisën” (Veprat 13:3).

Kur ungjilli mbërriti tek një grup i ri njerëzish, ata të cilët shpallën ungjillin nganjëherë do të vinin duart tek besimtarët e rinj me qëllim që ata të mund të merrnin fuqinë e besëlidhjes së re të Frymës së Shenjtë. Në Samari, apostujt “vunë duart mbi ta dhe ata merrnin Frymën e Shenjtë” (Veprat 8:17). Anania vuri duart e tij mbi Saulin me qëllim që ky i fundit të rifitonte shikimin si dhe që “të mbushesh me Frymën e Shenjtë” (Veprat 9:17). Kur Pali “vuri duart mbi” dishepujt në Efes të cilët sapo kishin filluar të besonin tek Jezusi, “Fryma e Shenjtë zbriti mbi ta” (Veprat 19:6).

Në raste të tjera, vënia e duarve çoi në tejçimin e disa dhuntive frymërore. Në incidentin e sapo-përmendur, dishepujt në Efes gjithashtu “folën në gjuhë të tjera dhe profetizuan” (Veprat 19:6) pasi Pali vuri duart mbi ta. Për më tepër, ai e kujton Timoteun: “Mos e lër pas dore dhuntinë që është në ty, e cila të është dhënë me anë profecie (fjalë për fjalë: “përmes profecisë”) me vënien e duarve nga pleqësia” (1 Tim. 4:14). Pali mund t’i jetë referuar të njëjtës ngjarje apo një ngjarjeje tjetër kur ai tha më vonë: “të kujtoj ta ndezësh dhuntinë e Perëndisë, që është në ty, përmes vënies së duarve të mia” (2 Tim. 1:6). (Tek “1 Timotetut” 5:22, deklarata: “Mos i vër duart askujt me ngut” i referohet caktimit të pleqësisë; shiko kapitullin 47, f. 918.)

Nëse njerëzit në kishën e hershme po luteshin shpesh herë për nevojat e njëri-tjetrit, dhe nëse ata po imitonin shembullin e Jezusit dhe të dishepujve të Tij në vënien e duarve për t’u lutur për njerëzit që të shëroheshin, për të sjellë bekime, për të marrë Frymën e Shenjtë në kohën e kthimit në besim, për marrjen e dhuntive frymërore apo për fuqizimin për shërbesë, atëherë do të pritnim që të krishterëve të rinj t’u jepeshin udhëzime të cilat do të përfshin mësimin sipas të cilit lutja për nevoja individuale zakonisht do të shoqërohej nga vendosjen e një dore apo e duarve mbi personin për të cilin po bëhen lutje. Po të ishte kështu, atëherë nuk do të ishte për t’u habitur që “vënia e duarve” do të klasifikohej si një doktrinë “elementare”, si diçka që i takon “themelit” të udhëzimit të krishterë, që është në fakt edhe ajo që gjejmë tek “Hebrenjve” 6:1–2. Paçka se disa e kanë marrë këtë si një referencë më të ngushtë ndaj vendosjes së duarve që shoqëron instalimin në një post specifik kishtar, që është vetëm një aspekt i vogël i modelit apo situatave në të cilat vendosja e duarve gjendet në Besëlidhjen e Re. Duket se do qe shumë më mirë që këtë frazë tek “Hebrenjve” 6:2 ta kuptojmë si referencë ndaj udhëzimit elementar për se si të lutesh për të tjerët në situata të ndryshme nevoje në mënyrë që të krishterët e rinj të jenë aty për aty në gjendje që të fillojnë t’u shërbejnë edhe të tjerëve.

Atëherë, duket e përshtatshme që vendosjen e duarve ta llogaritim si edhe një dimension tjetër të larmisë së madhe të “mjeteve të hirit” të cilat Perëndia i ka vendosur përbrenda kishës me qëllim për t’u sjellë bekime popullit të Tij.

12. A duhet që larja e këmbëve të praktikohet si një mjet hiri përbrenda kishës? Hera herës, disa grupe të krishtera kanë praktikuar një ceremoni të larjes së këmbëve të njëri tjetrit në një takim publik të kishës. Këtë praktikë ata e kanë bazuar tek urdhri i Jezusit “Në qoftë se unë, pra, Zoti dhe Mësuesi, ju lava këmbët juve, edhe ju duhet t'ia lani këmbët njëri-tjetrit” (Gjoni 13:14). Ata të cilët advokojnë për larjen e këmbëve, e konsiderojnë atë një ceremoni të cilën Jezusi e urdhëroi, të ngjashme me ceremonitë e pagëzimit dhe të Darkës së Zotit.

Sidoqoftë, ka një sërë arsyesh përse ne nuk duhet të mendojmë se tek “Gjoni” 13:14 Jezusi po krijonte edhe një ceremoni tjetër për kishën përmbi pagëzimin dhe Darkën e Zotit. (1) Pagëzimi dhe Darka e Zotit në mënyrë të drejtpërdrejtë simbolizojnë ngjarjen më të madhe në historinë e shpengimit, vdekjen dhe ringjalljen e Krishtit për ne, por larja e këmbëve nuk simbolizon një ngjarje të tillë shpenguese-historike. (2) Pagëzimi dhe Darka e Zotit ishin qartësisht veprime simbolike, por kur Jezusi lau këmbët e dishepujve, kjo ishte qartësisht funksionale e jo thjesht simbolike, në atë që ky veprim plotësoi një nevojë të zakonshme njerëzore të ditës (këmbë të palara). (3) Pagëzimi dhe Darka e Zotit janë simbole të përshtatshme të fillimit dhe vazhdimit në jetën e krishterë,^[17]17 por asnjë simbolikë e tillë nuk i është bashkëngjitur larjes së këmbëve. (4) Nëse e bëjmë larjen e këmbëve një ordinancë siç është pagëzimi dhe Darka e Zotit, kjo do ta kthente atë në një simbol, dhe nëse është një simbol, atëherë fjalët e Jezusit na urdhërojnë që të kryejmë vetëm një simbol dhe forca reale e urdhëresës së Jezusit (për të vepruar me përulësi dhe dashuri) humbet. (5) Ndërkohë që letrat japin prova se pagëzimi dhe Darka e Zotit ishin ordinanca të praktikuara rregullisht nga kishat e Besëlidhjes së Re, nuk ka prova që apostujt e kishës së hershme e shikonin larjen e këmbëve si një ordinancë. (6) Ekziston një shpjegim i thjeshtë dhe i drejtpërdrejtë për urdhëresën e Jezusit: Ai po u thotë dishepujve të Vet që të ndërmarrin detyra të thjeshta në shërbim të njëri tjetrit. Por nëse kjo është ajo që ky tekst nënkupton (dhe pjesa më e madhe e kishës përgjatë historisë, kështu e ka kuptuar), atëherë nuk kemi përse të shikojmë për një kuptim shtesë (që Jezusi është gjithashtu duke themeluar një ceremoni të re). Në kontrast me këtë, tekstet e Besëlidhjes së Re rreth pagëzimit dhe Darkës së Zotit, nuk mund të kuptohen si urdhëresë të diçkaje tjetër nga një ceremoni. Për rrjedhojë, ndërkohë që të tërë të krishterët do të përfitonin nga peshimi i zbatimit të deklaratës së Jezusit rreth larjes së këmbëve e deri tek modelet e tanishme të tyre të jetës, askush nuk duhet të mendojë se Jezusi është duke i inkurajuar ata që të praktikojnë një ceremoni larjeje këmbësh.

C. Përfundime

Në fund të këtij diskutimi të mjeteve të hirit përbrenda kishës, ne duhet të kuptojmë pikë së pari që kurdo që ndonjë prej këtyre gjërave kryhet me besim dhe bindje, ne duhet që me zell të presim e të kërkojmë për prova që Fryma e Shenjtë është faktikisht duke u shërbyer njerëzve në të njëjtën kohë që këto veprime po kryhen. Ne si të krishterë nuk duhet të shpërfillim “të mbledhurit tonë” (Heb. 10:25), por duhet që me zell të presin për cilëndo asamble besimtarësh në të cilëndo prej këtyre mjeteve do të aplikohej, duke pritur që Perëndia do të sjellë bekim nga secili prej këtyre mjeteve!

Nga ana tjetër, ne duhet të kuptojmë se të tëra këto mjete të hirit aplikohen përbrenda bashkësisë së kishës. Ata të cilët shpërfillin bashkësinë e kishës, e shkëputin qëllimisht veten nga të tëra këto mjete të hirit dhe kësisoj e ndajnë veten nga pjesa më e madhe e mënyrave të zakonshme që Fryma e Shenjtë përdor për të bekuar njerëzit e Tij.

Këto mjete të hirit duhet të na japin një vlerësim të madh të privilegjit të mahnitshëm të të qenurit pjesëtar të trupit të Krishtit, kishës.

PYETJE PËR ZBATIM VETJAK

1.     Përpara leximit të këtij kapitulli, a mendonit se për një të krishterët bënte ose jo ndryshim të madh po të vazhdonte ose jo të ishte aktiv në bashkësinë e kishës? Si e ka ndryshuar (po qe se e ka ndryshuar ndopak) ky kapitull pikëpamjen tënde mbi këtë çështje?

2.     Cila prej këtyre mënyrave të hirit të përmendura në këtë kapitull ka qenë më e dobishme për ty në jetën tënde të krishterë?

3.     Cila prej mënyrave të hirit të përmendura në këtë kapitull mendon se i ke vlerësuar më pak përpara se të lexoje këtë kapitull? Si është rritur vlerësimi yt për atë mjet të hirit? Si mendon se do të ndikojë kjo gjë tek veprimet e tua tani e tutje?

4.     Ndërkohë që shikon listën e mënyrave të hirit, a ka ndonjë fushë në të cilën njerëzit faktikisht nuk janë duke përjetuar “hir” apo bekime në kishën tënde? Çfarë mund të bëhet për të shtuar efikasitetin e këtyre fushave të dobëta të mënyrës së hirit në jetën e kishës tënde?

5.     Cila prej mënyrave të hirit janë faktikisht më pak ndihmuese në jetën tënde? A ka disa që janë bërë më shumë mekanike dhe të cilat je duke i kryer vetëm si një veprimtari e jashtme apo fizike, pa ndonjë pjesëmarrje reale në zemrën tënde? Çfarë do mund të bëje për ta shtuar efikasitetin e këtyre mjeteve në jetën tënde?

6.     Ndërkohë që shikon përsëri listën e mjeteve të hirit, trego një apo dy syresh me të cilat do mund të filloje ta ndihmoje kishën për të qenë më shumë efikase në sjelljen e bekimeve ndaj njerëzve të saj.

TERMA TË VEÇANTË

Eukarist

vajimi

urdhri i shenjtë

vendosja e duarve

mjetet e hirit

sakrament

BIBLIOGRAFI

(Për një shpjegim të kësaj bibliografie, shiko shënimin tek bibliografia e kapitullit 1, f. 38. Të dhënat e plota bibliografike mund të gjenden në fq. 1223–1229.)

Seksione në Teologjitë Sistematike Ungjillore

1. Anglikane (Episkopaliane)

1882–1892 Litton, 428–459

1930 Thomas, 313–338, 343–370, 447–451

2. Arminiane (Ueslejane apo Metodiste)

1875–1876 Pope, 3:294–310, 335–359

1892–1894 Miley, 2:392–394

1940 Wiley, 3:150–160

1960 Purkiser, 409–427

1983 Carter, 2:615

3. Baptiste

1767 Gill, 2:621, 660–682

1983–1985 Erickson, 1003–1015

4. Dispensacionale

1949 Thiessen, 296–304

1986 Ryrie, 421, 427

5. Luterane

1917–1924 Pieper, 3:104–215, 439–472

1934 Mueller, 441–469

6. E Reformuar (apo Presbiteriane)

1559 Calvin, 2:1276–1302, 1448–1484 (4.14, 19)

1861 Heppe, 590–610

1871–1873 Hodge, 3:466–526

1878 Dabney, 726–757

1889 Shedd, 2b:561–587

1937–1966 Murray, CW 2:366–369

1938 Berkhof, 604–621

1962 Buswell, 2:226–241

7. Ripërtëritja (apo karizmatike/Pentakostale)

1988–1992 Williams, 2:287–294, 3:159–163

Seksione në Teologjitë Sistematike Përfaqësuese të Katolicizmit Romak

1. Katolike Romake: Tradicionale

1955 Ott, 325–472

2. Katolike Romake: Pas-Vatikanit II

1980 McBrien, 2:731–749, 775–816

Vepra të Tjera

Hughes, P.E. “Hiri, Mënyrat e (Grace, Means of).” Tek FUT (^[18]EDT) fq. 482–483.

Milne, Bruce. Ne e Kemi Vendin Bashkë: Kuptimi i Bashkësisë (We Belong Together: The Meaning of Fellowship). Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1978.

PASAZH NGA SHKRIMI PËR T’U MËSUAR PËRMENDËSH

“Veprat” 2:41–42: Dhe ata që e pranuan fjalën e tij me gëzim, u pagëzuan; atë ditë u shtuan rreth tri mijë shpirtra. Por ata ishin ngulmues në mësimin e apostujve dhe në bashkësi dhe në thyerjen e bukës dhe në lutje.

HIMN

“ZOT UNË E DUA MBRETËRINË TËNDE (I LOVE THY KINGDOM, LORD)” 

Ky himn shpreh gëzim për privilegjin e të qenurit në kishë. Në fakt, autori ia bret: “Rrugët qiellore të veprimit të saj, çmoj përtej më të madhit gëzim, / Bashkësinë e ëmbël, zotimet e shenjta, himnet plot dashuri të saj dhe lavdërim.” Këtu ai është duke u përsiatur mbi disa prej mjeteve të hirit përbrenda kishës (“rrugët qiellore”), në veçanti bashkësia apo përbashkësia që vjen përbrenda kishës, zotimet ndaj Perëndisë që bëhen atje, si dhe himnet që këndohen përbrenda saj. Për më tepër, duke përdorur figurën e Malit të Zionit për t’iu referuar kishës, ai thotë se “do t’i jepen Sionit / Lavditë më të ndritura që toka mund të japë dhe begatinë më të ndritshme të qiellit.” Kur ne këndojmë këtë, ne mund të mendojmë për të tëra bekimet e pasura që Fryma e Shenjtë i akordon kishës përmes mjeteve të shumta të hirit.

Autori i këtij himni, Timothy Dwight, ishte President i Universitetit të Yale-it nga 1795 deri më 1817, e gjatë kësaj kohe ai reformoi administrimin dhe programin mësimor si dhe e trefishoi numrin e të regjistruarve. Ai qe gjithashtu Profesor Teologjie, dhe nën predikimin e tij shpërtheu një rizgjim frymëror më 1802, në të cilën një e treta e studentëve u kthyen në besim.

Unë e dua mbretërinë Tënde, Zot, shtëpinë ku Ti banon,

Kishën që Shpenguesi ynë i bekuar me gjakun e Vet të çmuar shpëton.

Unë e dua kishën Tënde, o Perëndi: muret e saj përpara Teje hijeshojnë,

E dashur si syri Yt, dhe e gdhendur mbi dorën Tënde qëndrojnë.

Për të do bien lotët e mi, për të lutjet e mia do ngrihen;

Për të do preokupohem e mundohem, derisa preokupimet e mia të bien.

Rrugët qiellore të veprimit të saj, çmoj përtej më të madhit gëzim,

Bashkësinë e ëmbël, zotimet e shenjta, himnet plot dashuri të saj dhe lavdërim.

Hyjnor, o shpëtimtari dhe Mbreti ynë, Jezus o mik

Dora Jote çlirim do sjellë çdo kurth dhe çdo armik.

Padyshim ashtu sikurse e vërteta jote do mbesë, do t’i jepen Sionit

Lavditë më të ndritura që toka mund të japë dhe begatinë më të ndritshme të qiellit.

Autor: Timothy Dwight, 1800

Kapitulli 49

Pagëzimi

Kush duhet të pagëzohet? Si duhet bërë pagëzimi? Çfarë nënkupton ai?

SHPJEGIME DHE BAZA NGA SHKRIMET

Në këtë kapitull si dhe në tjetrin, ne trajtojmë pagëzimin si dhe Darkën e Zotit, të cilat janë dy ceremonitë që Jezusi urdhëroi kishën e Tij që të kryente. Por përpara se të fillojmë me shqyrtimin e secilës prej tyre, duhet të vërejmë se ka një mosmarrëveshjeje mes Protestanëve edhe për sa i takon termit të përgjithshëm që duhet t’u vihet atyre. Për shkak se Kisha Katolike Romake i quan këto dy ceremoni “sakramente,” dhe për shkak se Kisha Katolike mëson se këto sakramente në vetvete aktualisht tejçojnë hirin tek njerëzit (pa kërkuar besim nga personat që marrin pjesë në to), disa Protestantë (veçanërisht Baptistët) kanë refuzuar t’i referohen pagëzimit dhe Darkës së Zotit si “sakramente.” Ata kanë preferuar fjalën ordinancë. Ky u gjykua si një term i përshtatshëm për shkak se pagëzimi dhe Darka e Zotit u “urdhëruan (ordinuan)” nga Krishti.^[19]1 Nga ana tjetër, Protestantë të tjerë si ata të traditës Anglikane, Luteriane dhe të Reformuar, kanë qenë të gatshëm që të përdorin fjalën “sakramente” për t’iu referuar pagëzimit dhe Darkës së Zotit, pa përkrahur me këtë pozitën e Katolicizmit Romak.

Këtu nuk duket se ka ndonjë problem me ndonjë gjë të rëndësishme në çështjen e nëse pagëzimi dhe Darka e Zotit do të quhen “ordinanca” apo “sakramente.” Përderisa Protestantët të cilët i përdorin të dyja këtë fjalë, e shpjegojnë qartësisht se çfarë nënkuptojnë me to, polemika nuk është edhe aq mbi doktrinën por mbi kuptimin e një fjale në anglisht. Nëse jemi të gatshëm që të shpjegojmë me qartësi atë që donim të thonim, duket se nuk bën ndonjë ndryshim nëse e përdorim fjalën sakrament apo jo.^[20]2 Në këtë tekst, kur i referohemi pagëzimit dhe Darkës së Zotit në mësimin e Protestantizmit, unë do të përdor edhe “ordinancë” edhe “sakrament” në mënyrë të ndërkëmbyeshme, dhe do t’i konsiderojë ato si fjalë me kuptime sinonime.

Përpara se të filloj diskutimin e pagëzimit, ne duhet të kuptojmë se historikisht e edhe sot e kësaj dite, ka një dallim të fortë në pikëpamje ndër të krishterët ungjillor në lidhje me këtë temë. Pozita e advokuar në këtë libër, është se pagëzimi nuk është një doktrinë “madhore” e cila duhet të jetë baza e ndasisë ndër të krishterët e mirëfilltë,^[21]3 por është gjithsesi një çështje me rëndësi për jetën e zakonshme kishtare, dhe është me vend që ne t’i bëjmë një shqyrtim të plotë.

Pozita që mbrohet në këtë kapitull, është “Baptiste—konkretisht, që pagëzimi administrohet siç duhet vetëm ndaj atyre që bëjnë një shpallje të besueshme të besimit të tyre tek Jezus Krishti. Gjatë diskutimit, do të ndërveprojmë veçanërisht me paedobaptistët (“pagëzuesit e foshnjave”) me pozitën që mbrohet nga Louis Berkhof tek Teologjia Sistematike (Systematic Theology) e tij, përderisa ky është një prezantim i kujdesshëm dhe i përgjegjshëm i pozitës paedobaptiste dhe është në një tekst të përdorur gjerësisht të teologjisë sistematike.

A. Mënyra dhe kuptimi i pagëzimit

Praktika e pagëzimit në Besëlidhjen e Re, zbatohej në një mënyrë: personi i pagëzuar zhytej apo futej tërësisht nën ujë, dhe pastaj nxirrej sërish. Pagëzimi përmes zhytjes për rrjedhojë është “mënyra” e pagëzimit apo është mënyra në të cilën pagëzimi u krye në Besëlidhjen e Re. Kjo është evidente për arsyet e mëposhtme:

(1) Fjala greqisht βαπτίζω (G966) do të thotë “të biesh këlltum, kridhesh, zhytësh” diçka në ujë. Ky është kuptimi i njohur zakonisht dhe ai standard i termit të marrë nga literatura e lashtë greke si brenda ashtu edhe jashtë Biblike.^[22]4

(2) Kuptimi “zhys” është i përshtatshëm dhe me shumë mundësi i kërkuari për fjalën në disa pasazhe të Besëlidhjes së Re. Tek “Marku” 1:5, njerëzit u pagëzuan nga Gjoni “në lumin Jordan” (teksti greqisht e ka ἐν, G1877, “në,” dhe jo “në krah” apo “anash” apo “pranë” lumit).^[23]5 Marku gjithashtu na thotë se pasi Jezusi u pagëzua “kur po dilte nga uji” (Marku 1:10). Teksti greqisht specifikon që Ai doli “prej” (ἐκ, G1666) ujit, e jo se Ai u largua prej tij (kjo do të shprehej nga fjala greqisht ἀπό, G608). Fakti që Gjoni dhe Jezusi u futën në lumë dhe dolën prej tij, sugjeron me forcë për zhytjen në ujë, përderisa spërkatja apo derdhja e ujit do të mund të qe bërë më lehtësisht duke qëndruar në anë të lumit, veçanërisht për shkak se turma njerëzish po vinin për t’u pagëzuar. Ungjilli i Gjonit na thotë më tej se Gjon Pagëzori “gjithashtu pagëzonte në Enon, afër Salimit, sepse aty kishte shumë ujë” (Gjoni 3:23). Përsëri, nuk do të duhej “shumë ujë” për t’i pagëzuar njerëzit me spërkatje, por do të duhej shumë ujë për të pagëzuar me zhytje.

Pasi Filipi kishte ndarë ungjillin me eunukun etiopian, “ndërsa po vazhdonin rrugën, arritën në një vend me ujë. Dhe eunuku tha: "Ja uji! Çfarë më pengon të pagëzohem?”’ (Veprat 8:36). Me sa duket, asnjë prej tyre nuk mendoi se spërkatja apo derdhja e një dore uji nga ena me ujë të pijshëm e cila do të mund të ishte ngarkuar në karrocë, do të mjaftonte për të kryer pagëzim. Por ja që përkundrazi, ata pritën derisa të kishte një masiv ujor branë rrugës. Pastaj “urdhëroi të ndalet karroca, dhe të dy, Filipi dhe eunuku, zbritën në ujë dhe ai e pagëzoi. Kur dolën nga uji, Fryma e Zotit e rrëmbeu Filipin dhe eunuku nuk e pa më; por e vazhdoi rrugën e tij me gëzim” (Veprat 8:38–39). Si në rastin e Jezusit, ky pagëzim ndodhi kur Filipi dhe eunuku zbritën në masivin ujor, dhe pas pagëzimit ata dolën nga ai masiv ujor. Edhe një herë tjetër pagëzimi me zhytje është i vetmi shpjegim bindës i këtij tregimi.^[24]6

(3) Simbolika e bashkimit me vdekjen, varrimin dhe ringjalljen e Krishtit, duket se kërkon një pagëzim me zhytje. Pali thotë:

A nuk e dini se ne të gjithë që u pagëzuam në Jezu Krishtin, u pagëzuam në vdekjen e tij? U varrosëm, pra, me të me anë të pagëzimit në vdekje, që, ashtu si Krishti u ringjall prej së vdekurish me anë të lavdisë së Atit, kështu edhe ne të ecim në risinë e jetës. (Rom. 6:3–4)

Po kështu, Pali u thotë kolosianëve: “Të varrosur bashkë me të nëpërmjet pagëzimit, ju edhe u ringjallët bashkë me të, përmes besimit në veprueshmërinë e Perëndisë, që e ka ringjallur prej së vdekurish” (Kol. 2:12).

Tani, kjo e vërtetë është simbolizuar në mënyrë të qartë në pagëzimin përmes zhytjes. Kur kandidati për pagëzim zhytet në ujë, kjo është një ilustrim i zbritjes në varr dhe i varrosjes aty. Dalja prej ujit është pastaj një ilustrim i ngjalljes me Krishtin për të ecur në risinë e jetës. Kësisoj, pagëzimi ilustron qartësisht vdekjen e mënyrës së vjetër të jetës dhe ringjalljen tek një mënyrë e re e jetës në Krishtin. Por, pagëzimi përmes spërkatjes apo derdhjes, thjesht nuk e përmban këtë simbolikë.^[25]7

Nganjëherë ngrihet kundërshtia se gjëja thelbësore e simbolizuar në pagëzim, nuk është vdekja dhe ringjallja me Krishtin por pastrimi dhe larja nga mëkatet. Padyshim që është e vërtetë që uji është një simbol evident i larjes dhe pastrimit, dhe ujërat e pagëzimit vërtetë simbolizojnë larjen dhe pastrimin nga mëkatet nga njëra anë, dhe vdekjen dhe ringjalljen me Krishtin nga ana tjetër. “Titit” 3:5 flet për “larjen e rilindjes” dhe, edhe pse fjala pagëzim nuk përdoret në këtë tekst, është padyshim e vërtetë që ka një pastrim nga mëkati që ndodh në kohën e kthimit në besim. Anania i tha Saulit: “Çohu dhe pagëzohu dhe lahu nga mëkatet e tua, duke thirrur emrin e Zotit” (Veprat 22:16).

Por të thuash që larja e mëkateve është e vetmja gjë (apo gjëja më thelbësore) e ilustruar tek pagëzimi, kjo nuk është se paraqet me besnikëri mësimin e Besëlidhjes së Re. Si larja ashtu edhe vdekja dhe ringjallja me Krishtin janë simbolizuar tek pagëzimi, por “Romakëve” 6:1–11 dhe “Kolosianëve” 2:11–12 theksojnë në mënyrë të qartë vdekjen si dhe ringjalljen me Krishtin. Edhe larja simbolizohet në një mënyrë shumë më të efektshme përmes, zhytjes sesa përmes spërkatjes apo derdhjes së ujit përsipër. Gjithashtu edhe vdekja dhe ringjallja me Krishtin simbolizohen vetëm nga zhytja e aspak nga spërkatja apo derdhja e ujit përsipër.

Cili është atëherë kuptimi pozitiv i pagëzimit? Mes gjithë diskutimit mbi mënyrën e pagëzimit si dhe polemikave mbi kuptimin e tij, është e lehtë për të krishterët që të humbin nga sytë rëndësinë dhe bukurinë e pagëzimit dhe të tregojmë mospërfillje ndaj bekimeve të jashtëzakonshme që shoqërojnë këtë ceremoni. Të vërtetat e mahnitshme të kalimit përmes ujërave të gjykimit në mënyrë të sigurt, të të vdekurit dhe të ringjallurit me Krishtin, e larjen e mëkateve tona, janë të vërteta madhështore dhe të përjetshme dhe duhet të përbëjnë një rast për t’i dhënë lavdi të madhe e lavdërim Perëndisë. Nëse kishat do t’i paraqisnin këto të vërteta në mënyrë më të qartë, pagëzimet do të përbënin rast për më shumë bekime në kishë.

B. Subjektet e pagëzimit

Modeli i cili zbulohet në disa vende të Besëlidhjes së Re, është se vetëm ata që bëjnë një shpallje të besueshme të besimit duhet të pagëzohen. Kjo pikëpamje shpesh herë quhet “pagëzimi i besimtarëve,” përderisa sipas saj, vetëm ata që kanë besuar tek Krishti (apo, më saktësisht, ata që kanë dhënë prova të arsyeshme të besimit në Krisht) duhet të pagëzohen. Kjo është për shkak se pagëzimi, që është një simbol i fillimit të jetës së krishterë, duhet t’u bëhet vetëm atyre që kanë filluar faktikisht jetën e krishterë.

1. Argument nga pasazhet Besëlidhjes së Re të cilat bëjnë fjalë për pagëzimin. Shembujt e tregimit të atyre të cilët u pagëzuan sugjerojnë se pagëzimi u administrua vetëm për ata që bënin një shpallje të besueshme të besimit. Pas predikimit të Pjetrit në ditën e Rrëshajës, lexojmë: “Ata që e pranuan fjalën e tij me gëzim, u pagëzuan” (Veprat 2:41). Teksti specifikon që pagëzimi u administrua ndaj atyre të cilët “e pranuan fjalën e tij” dhe për rrjedhojë besuan në Krishtin për shpëtimin.^[26]8 Në mënyrë të ngjashme, kur Filipi predikoi ungjillin në Samari, lexojmë: “Kur i besuan Filipit, që shpalli lajmin e mirë të mbretërisë së Perëndisë dhe emrin e Jezu Krishtit, u pagëzuan burra dhe gra” (Veprat 8:12). Po kështu, kur Pjetri u predikoi johebrenjve në shtëpinë e Kornelit, ai lejoi pagëzimin për ata të cilët kishin dëgjuar Fjalën dhe që morën Frymën e Shenjtë—d.m.th., për ata që kishin dhënë prova bindëse të një pune të brendshme rigjenerimi. Ndërkohë që Pjetri po predikonte: “Fryma e Shenjtë ra mbi të gjithë ata që po e dëgjonin fjalën” dhe Pjetri dhe shoqëruesit e tij “i dëgjonin duke folur gjuhë të tjera dhe duke madhëruar Perëndinë” (Veprat 10:44–46). Përgjigjja e Pjetrit ishte që pagëzimi është i përshtatshëm për ata që kanë marrë punën rigjeneruese të Frymës së Shenjtë: “A mund ta ndalojë dikush ujin, që të mos pagëzohen këta që morën Frymën e Shenjtë si edhe ne?” Pastaj Pjetri “urdhëroi ata të pagëzoheshin në emër të Zotit” (Veprat 10:47–48). Qëllimi i këtyre tre pasazheve është se pagëzimi u jepet siç duhet atyre të cilët kanë marrë ungjillin dhe i besuan Krishtit për shpëtimin. Ka edhe tekste të tjera të cilat gjithashtu e nënkuptojnë këtë—“Veprat” 16:14–15 (Lidia dhe familja e saj, pasi “Zoti ia hapi zemrën” që të besonte); “Veprat” 16:32–33 (familja e gardianit filipian, pasi Pjetri i predikoi “fjalën e Zotit atij dhe gjithë atyre që ishin në shtëpinë e tij”); dhe “1 Korintasve” 1:16 (familja e Stefanit), por këto do të diskutohen më plotësisht më poshtë kur të shikojmë çështjen e “pagëzimit të familjes.”

2. Argumenti bazuar tek kuptimi i pagëzimit. Plus këtyre treguesve nga tregimet e Besëlidhjes së Re që pagëzimi pasonte gjithnjë besimin shpëtues, ka një konsideratë të dytë sipas të cilës për pagëzimin e besimtarëve: simboli i jashtëm i fillimit të jetës së krishterë duhet t’u jepet vetëm atyre të cilët tregojnë prova të të paturit filluar jetën e krishterë. Autorët e Besëlidhjes së Re shkruan sikur të kishin supozuar në mënyrë të qartë që kushdo që pagëzohej i kishte gjithashtu besuar personalisht Krishtit dhe se kishte përjetuar shpëtimin. Për shembull, Pali thotë: “Sepse sa veta u pagëzuat në Krishtin, Krishtin keni veshur” (Gal. 3:27). Pali këtu supozon se pagëzimi është shenja e jashtme e rigjenerimit të brendshëm. Kjo thjesht nuk do të kishte qenë e vërtetë për foshnjat. Pali nuk do mund të kishte thënë: “Të gjithë foshnjat që janë pagëzuar në Krishtin kanë veshur Krishtin,” sepse foshnjat nuk kanë arritur në besimin shpëtues e as kanë dhënë ndonjë provë të rigjenerimit.^[27]9

Pali flet në të njëjtën mënyrë tek “Romakëve” 6:3–4: “A nuk e dini se ne të gjithë që u pagëzuam në Jezu Krishtin, u pagëzuam në vdekjen e tij? U varrosëm, pra, me të me anë të pagëzimit në vdekje.” A mundet që Pali ta ketë thënë këtë për foshnjat?^[28]10 A mundet ai që të ketë thënë se “të tërë foshnjat të cilat janë pagëzuar në Jezus Krishtin u pagëzuan në vdekjen e Tij” dhe “u varrosën për rrjedhojë me Të përmes pagëzimit në vdekje, në mënyrën që ashtu si Krishti, të ringjalleshin prej së vdekuri”? Por nëse Pali nuk do mund t’i kishte thënë ato gjëra rreth foshnjave, atëherë ata të cilët advokojnë pagëzimin e foshnjave duhet të thonë se pagëzimi do të thotë diçka ndryshe për foshnjat nga ajo që Pali thotë se do të thotë sepse “për të tërë ne të cilët jemi pagëzuar në Jezus Krishtin.” Ata të cilët argumentojnë për pagëzimin e foshnjave, në këtë pikë i kthehen asaj që mua më duket të jetë një gjuhë e mjegullt rreth foshnjave të cilët birësohen “në besëlidhje” apo “në komunitetin besëlidhor,” por Besëlidhja e Re nuk flet në atë mënyrë për pagëzimin. Përkundrazi thotë se të tërë ata që janë pagëzuar me Krishtin, janë ngritur me Të dhe kanë veshur Krishtin.

Një argument i ngjashëm mund të ngrihet nga “Kolosianëve” 2:12: “Të varrosur bashkë me të nëpërmjet pagëzimit, ju edhe u ringjallët bashkë me të, përmes besimit në veprueshmërinë e Perëndisë, që e ka ringjallur prej së vdekurish.” Por nuk mund të thuhet për foshnjat që ato u varrosën me Krishtin, apo që u ringjallën me Të nëpërmjet besimit, përderisa ato ende nuk ishin aq në moshë sa të ushtronin besim për veten e tyre.

3. Alternativa Nr. 1: Pikëpamja Katolike Romake. Kisha Katolike Romake jep mësim që pagëzimi duhet t’u administrohet foshnjeve.^[29]11 Arsyeja për këtë është që Kisha Katolike beson se pagëzimi është i domosdoshëm për shpëtimin dhe se vetë veprimi i pagëzimit shkakton rigjenerim. Për rrjedhojë, sipas kësaj pikëpamjeje, pagëzimi është një mënyrë përmes të cilës kisha akordon hir shpëtues tek njerëzit. Kështu, nëse pagëzimi është ky lloj kanali i hirit shpëtues, ai i duhet dhënë të tërë njerëzve.

Ludvig Ot (Ludwig Ott), në librin e tij Themelet e Dogmës Katolike (Fundamentals of Catholic Dogma)^[30]12 jep shpjegimet e mëposhtme:

Pagëzimi është ai sakrament në të cilin personi që lahet me ujë në emër të Tri Personave Hyjnorë, rilind frymërisht. (f. 350; Ott-i jep “Gjonin” 3:5; “Titit” 3:5; dhe “Efe.” 5:26 në mbështetje të kësaj deklarate)

Pagëzimi, me kusht që dispozitat e duhura (Besimi dhe pikëllimi për mëkatin) të jenë të pranishme, cek: a) çrrënjosjen e mëkateve, si të mëkatit fillestar, ashtu edhe në rastin e të rriturve, gjithashtu mëkate vetjake, vdekjeprurëse apo të falshme; b) shenjtërimin e brendshëm përmes infuzionit të hirit shenjtërues. (f. 354)

Edhe nëse merret në mënyrë të padenjë, pagëzimi i vlefshëm ngulit në shpirtin e marrësit një shenjë frymërore të pashlyeshme, Karakteri Pagëzues....Personi i pagëzuar është ndërkallur përmes Karakterit Pagëzues, në Trupin Mistik të Krishtit....Çdo person i pagëzuar në mënyrë të vlefshme, madje edhe dikush i pagëzuar jashtë Kishës Katolike, bëhet pjesëtar i Një Kishe të Shenjtë Katolike dhe Apostullore. (f. 355)

Ott-i vazhdon duke shpjeguar se pagëzimi është i domosdoshëm për shpëtim dhe se duhet të kryhet vetëm prej priftërinjve:

Pagëzimi me ujë...është, që prej shpalljes së Ungjillit, i domosdoshëm për të tërë njerëzit pa përjashtim për shpëtim. (f. 356)^[31]13

Ott-i shpjegon se, ndërkohë që pagëzimi zakonisht duhet administruar nga një prift, në rrethana të jashtëzakonshme (si në rastin kur një fëmi është në rrezik vdekjeje shumë shpejt pas lindjes) mund të kryhet nga një dhjak apo një person joklerik. Edhe pagëzimi i kryer nga jobesimtarët mendohet të jetë i vlefshëm sepse Otti-i thotë:

Po, edhe një pagan apo një heretik mund të pagëzojë, me kusht që ai t’i përmbahet profilit të Kishës dhe ka synimin të bëjë atë që kisha bën. (f. 358)

Paçka se foshnjat nuk mund të ushtrojnë vetë besim shpëtues, Kisha Katolike Romake thotë se pagëzimi i foshnjave është i vlefshëm:

Besimi, duke mos qenë kauza efikase e drejtësimit...nuk është e domosdoshme të ekzistojë. Besimi që u mungon foshnjave është ... zëvendësuar nga besimi i Kishës. (f. 359)

Është thelbësore që të kuptojmë pikëpamjen e Katolicizmit Romak mbi pagëzimin, se ajo që Katolikët besojnë, është se sakramentet funksionojnë veçmas besimit të njerëzve që marrin pjesë në sakramente. Nëse është kështu, atëherë rrjedh që pagëzimi do të tejçonte hir edhe tek foshnjat të cilët nuk e kanë aftësinë për të ushtruar besimin. Deklarata të ndryshme në librin e Otit, e bëjnë këtë të qartë:

Kisha Katolike mëson se Sakramentet kanë një efikasitet objektiv, që është një efikasitet i pavarur i dispozitës subjektive i marrësit apo i shërbenjësit.... Sakramentet tejçojnë menjëherë hir, d.m.th., pa ndihmën e besimit shpëtues. (fq. 328–329)

Sakramentet e Besëlidhjes së Re përmbajnë hirin që ato simbolizojnë, dhe ia tejçojnë atë atyre që nuk e pengojnë atë. (f. 328)

Sakramentet punojnë ex opere operato.... Që do të thotë, Sakramentet operojnë përmes fuqisë së ritit të kryer sakramental. (f. 329)^[32]14

Formula “ex opere operato” shpall nga ana mohore që hiri sakramental nuk tejçohet për shkak të veprimtarisë subjektive të marrësit, dhe nga ana pohore, që hiri sakramental është shkaktuar nga vlefshmëria e shenjës së operuar sakramentale. (f. 330)

Sidoqoftë, Ott-i bën kujdes që të shpjegojë që mësimi Katolik nuk duhet të interpretohet “në kuptimin e efikasitetit mekanik apo magjik” (f. 330). Ai thotë:

Përkundrazi, në rastin e një marrësi të rritur, besimi kërkohet të jetë në mënyrë të shprehur...gjithsesi dispozita subjektive e marrësit nuk është shkaku i hirit; është thjesht një predispozitë e pazëvendësueshme e tejçimit të hirit...Masa e hirit të ndikuar ex opere operato madje varet nga shkalla e dispozitës subjektive. (f. 330)

Në dhënien e një reagimi ndaj këtij mësimi të Katolicizmit Romak, ne duhet të mos harrojmë që Reformimi u përqendrua mbi këtë çështje. Preokupimi kryesor i Martin Luterit ishte që të jepte mësim që shpëtimi varet vetëm nga besimi, e jo nga besimi plus veprat. Por nëse pagëzimi dhe pjesëmarrja në sakramentet e tjerë, janë të domosdoshëm për shpëtim sepse ato janë të domosdoshëm për marrjen e hirit shpëtues, atëherë shpëtimi është me të vërtetë i bazuar në besim plus veprat. Në kontrast me këtë, mesazhi i qartë i Besëlidhjes së Re është se drejtësimi është vetëm përmes besimit. “Me anë të hirit jeni të shpëtuar, nëpërmjet besimit; dhe kjo jo prej jush, por është dhurata e Perëndisë, jo prej veprave, që askush të mos mburret” (Efe. 2:8–9). Për më tepër, “dhurata e Perëndisë është jeta e përjetshme nëpërmjet Krishtit Jezus, Zotit tonë” (Rom. 6:23).

Argumenti i Katolicizmit Romak është që pagëzimi i cili është i domosdoshëm për shpëtimin, është shumë i ngjashëm me argumentin që kundërshtarët e Palit në Galile që thanë se rrethprerja qe e domosdoshme për shpëtimin. Përgjigja e Palit është se ata të cilët kërkonin rrethprerjen janë duke predikuar “një ungjill tjetër” (Gal. 1:6). Ai thotë se “të gjithë ata që janë prej veprave të ligjit janë nën mallkim” (Gal. 3:10), dhe u flet shumë rreptë atyre që përpiqen të shtojnë ndonjë formë bindjeje si parakusht për drejtësim: “Ju që kërkoni të drejtësoheni nëpërmjet ligjit, u ndatë nga Krishti; ratë poshtë nga hiri” (Gal. 5:4). Për rrjedhojë, ne duhet të dalim në përfundimin se asnjë vepër nuk është e domosdoshme për shpëtim. Për rrjedhojë pagëzimi nuk është i domosdoshme për shpëtim.

Por çfarë mund të themi për “Gjonin” 3:5, “Kush nuk lind nga uji dhe nga Fryma, ai nuk mund të hyjë në mbretërinë e Perëndisë”? Paçka se disa e kanë kuptuar këtë si një referencë ndaj pagëzimit, ajo kuptohet më mirë e parë në sfondin e premtimit të besëlidhjes së re tek “Ezekieli” 36:

Do të lëshoj pastaj ujë të pastër mbi ju dhe do të jeni të pastër; do t'ju pastroj nga të gjitha ndyrësitë tuaja dhe nga të gjithë idhujt tuaj. Do t'ju jap një zemër të re dhe do të shtie brenda jush një frymë të re; do të heq nga mishi juaj zemrën prej guri dhe do t'ju jap zemër prej mishi. Do të vë brenda jush Frymën tim dhe do të bëj që ju të ecni sipas statuteve të mia, dhe ju do të respektoni dhe do të zbatoni dekretet e mia. (Ezek. 36:25–27)

Ezekieli këtu flet për një larje “frymërore” që do të vijë në ditët e besëlidhjes së re kur Perëndia e vë Frymën e Tij përbrenda popullit të Tij. Në dritën e kësaj, lindja nga uji dhe Fryma është një larje “frymërore” e cila ndodh kur ne rilindemi, ashtu sikurse marrim edhe një “zemër të re” frymërore dhe jo fizike në atë kohë.

Po kështu, “Titit” 3:5 specifikon jo pagëzimin me ujë por “larjen e rilindjes,” duke deklaruar shkoqur se është një dhënie frymërore e jetës së re. Pagëzimi me ujë thjesht nuk përmendet në këtë pasazh. Një larje frymërore e jo me kuptimin e drejtpërdrejtë të fjalës, është referuar gjithashtu tek “Efesianëve” 5:26, ku Pali thotë se Krishti e dha Veten për kishën “që ta shenjtërojë, pasi e pastroi me larjen e ujit me anë të fjalës.” Është Fjala e Perëndisë ajo që kryen larjen të cilës i referohemi këtu, e jo uji fizik.

Sa për pikëpamjen e Katolicizmit Romak sipas të cilës pagëzimi tejçon hirin veçmas dispozitës subjektive të marrësit apo shërbenjësit (një pozitë e cila është e përputhshme me pagëzimin e foshnjave, të cilët nuk ushtrojnë besim për veten), ne duhet të kuptojmë se asnjë shembull i Besëlidhjes së Re nuk ekziston për ta vërtetuar këtë pikëpamje, e gjithashtu nuk ka ndonjë dëshmi nga Besëlidhja e Re që lë të kuptohet kjo gjë. Përkundrazi, tregimi na informon për ata që u pagëzuan e tregon që ata kishin ardhur fillimisht në besimin shpëtues (shiko më sipër). Për më tepër, kur ka deklarata doktrinare rreth pagëzimit, edhe ato lënë të kuptohet gjithashtu nevoja për besim shpëtues. Kur Pali thotë: “Të varrosur bashkë me të nëpërmjet pagëzimit, ju edhe u ringjallët bashkë me të,” ai menjëherë specifikon “përmes besimit në veprueshmërinë e Perëndisë, që e ka ringjallur prej së vdekurish” (Kol. 2:12).

Së fundi, çfarë mund të thuhet për “1 Pjetrit” 3:21, ku Pjetri thotë: “pagëzimi; na shpëton”? A nuk i jep kjo një mbështetje të qartë pikëpamjes së Katolicizmit Romak që pagëzimi vetë sjell hir shpëtues për marrësit?^[33]15 Jo, sepse kur Pjetri e përdor këtë frazë, ai vazhdon në të njëjtën fjali duke shpjeguar me saktësi atë që ai nënkupton me atë gjë. Ai thotë se pagëzimi të shpëton “jo si heqja e pisllëkut nga trupi” (d.m.th. jo si një veprim i jashtëm, fizik i cili lan pisllëkun e trupit—kjo nuk është pjesa që të shpëton), “por si një apel ndaj Perëndisë për një ndërgjegje të pastër” (d.m.th., si një transaksion të brendshëm, frymëror mes Perëndisë dhe individit, një transaksion të simbolizuar nga ceremonia e jashtme e pagëzimit). Ne do mund të parafrazonim deklaratën e Pjetrit duke thënë se: “Pagëzimi tani të shpëton, jo ceremonia fizike e jashtme e pagëzimit, por realiteti frymëror i brendshëm që pagëzimi përfaqëson.” Kësisoj, Pjetri i ruhet cilësdo pikëpamje sipas të cilës pagëzimi do t’i atribuonte fuqi shpëtuese automatike ndaj vetë ceremonisë fizike.

Fraza e Pjetrit: “kërkesa për një ndërgjegje të mirë ndaj Perëndisë,” është një mënyrë tjetër se si të thuash “një kërkesë për falje të mëkateve dhe një zemër të re.” Kur Perëndia i jep një mëkatari një “ndërgjegje të pastër,” që personi ka sigurinë se çdo mëkat është falur dhe se ai apo ajo qëndron në një marrëdhënie të duhur me Perëndinë (Heb. 9:14 dhe 10:22 flasin në këtë mënyrë për pastrimin e ndërgjegjes së personit nëpërmjet Krishtit). Të pagëzohesh siç duhet është të bësh një “kërkesë” të tillë ndaj Perëndisë: është si të thuash praktikisht, “Të lutem Perëndi, ndërkohë që hyj në këtë pagëzim që do të pastrojë trupin tim për së jashtmi, po të kërkoj ta pastrosh zemrën time për së brendshmi, fal mëkatet e mia, dhe më bëj të drejtë përpara Teje.” I kuptuar në këtë mënyrë, pagëzimi është një simbol i përshtatshëm për fillimin e jetës së krishterë.^[34]16

Kështu “1 Pjetrit” 3:21 padyshim që nuk na mëson se pagëzimi i shpëton njerëzit automatikisht apo tejçon hirin ex opere operato. Madje nuk na mëson se akti i pagëzimit në vetvete ka fuqi shpëtuese, por përkundrazi që shpëtimi vjen përmes ushtrimit të brendshëm të besimit që tregohet nga pagëzimi (kr. Kol. 2:12). Në fakt, Protestantët të cilët advokojnë pagëzimin e besimtarëve, mundet që fare mirë të shikojnë tek “1 Pjetrit” 3:21 një farë mbështetjeje për këtë pozitë: pagëzimi, mund të thuhet se administrohet siç duhet ndaj cilitdo që është aq në moshë sa personalisht të bëjë “kërkesa për një ndërgjegje të mirë ndaj Perëndisë.”^[35]17

Si përfundim, mësimet e Katolicizmit Romak sipas të cilave pagëzimi është i domosdoshëm për shpëtimin, që veprimi i pagëzimit në vetëve tejçon hirin shpëtues dhe se pagëzimi për rrjedhojë administrohet me të drejtë tek foshnjat, nuk janë bindëse në dritën e mësimeve të Besëlidhjes së Re.

4. Alternativa #2: Pikëpamja Protestante pedopagëzuese. Në kontrast si me pozitën baptiste që mbron pikën e mëparshme të këtij kapitulli, ashtu dhe me pikëpamjen Katolike Romake të sapo diskutuar, një pikëpamje tjetër e rëndësishme është që pagëzimi është administruar siç duhet tek të tërë foshnjat me prindër besimtarë. Kjo është pikëpamja e zakonshme në shumë grupe Protestante (veçanërisht Luterianët, Episkopalinët, Metodistët, Presbiterianët dhe të Kishave të Reformuara). Kjo pikëpamje nganjëherë njihet si argumenti i besëlidhjes për pedopagëzimin. Quhet argumenti i “besëlidhjes” për shkak se ai varet te shikimi i foshnjave të lindura ndaj prindërve besimtarë si pjesë e “komunitetit besëlidhor” të popullit të Perëndisë. Fjala “pedopagëzim” nënkupton praktikën e pagëzimit të foshnjave (parashtesa παεδο- do të thotë “fëmijë” dhe derivohet nga fjala greke παῖς (G4090) “fëmi”).^[36]18 Unë do të ndërveproj kryesisht me argumentin e parashtruar nga Louis Berkhof-i i cili e shpjegon në mënyrë të qartë si dhe e mbron mirë pozitën e pedopagëzimit.

Argumenti sipas të cilit foshnjat e besimtarëve duhet të pagëzohen, varet kryesisht në tre pikat e mëposhtme:

a. Foshnjat rrethpriteshin në Besëlidhjen e Vjetër: Në Besëlidhjen e Vjetër, rrethprerja qe shenja e jashtme e hyrjes në komunitetin besëlidhor të popullit të Perëndisë. Rrethprerja administrohej tek të tërë fëmijët izraelitë (d.m.th. tek fëmijët meshkuj) kur mbushnin tetë ditësh.

b. Pagëzimi shkon paralel me rrethprerjen: Në Besëlidhjen e Re, shenja e jashtme e hyrjes në “komunitetin besëlidhor” është pagëzimi. Për rrjedhojë pagëzimi është homologu në Besëlidhjen e Re i rrethprerjes. Prej këtej mund të thuhet që pagëzimi duhet administruar ndaj të tërë fëmijëve të prindërve besimtarë. Mohimi prej tyre i kësaj dobie do të thoshte t’i privoje atyre një privilegj dhe dobinë që u takon me të drejtë atyre—shenja e përkitjes ndaj një komuniteti të popullit të Perëndisë, “komuniteti besëlidhor.” Paraleli mes rrethprerjes dhe pagëzimit vërehet mjaft qartë tek “Kolosianëve” 2:

Në të cilin ju edhe u rrethpretë me rrethprerjen që nuk u bë me dorë, nëpërmjet zhveshjes së trupit mëkatar të mishit, me anë të rrethprerjes së Krishtit: të varrosur bashkë me të nëpërmjet pagëzimit, ju edhe u ringjallët bashkë me të, përmes besimit në veprueshmërinë e Perëndisë, që e ka ringjallur prej së vdekurish. (Kol. 2:11–12)

Këtu është thënë se Pali bën një lidhje të qartë mes rrethprerjes dhe pagëzimit.

c. Pagëzimet e tërë familjes: Mbështetje e mëtejshme për praktikën e pagëzimit të foshnjave gjendet në “pagëzimin e të tërë familjeve” të raportuara tek “Veprat” dhe letrave, veçanërisht pagëzimin e familjarëve të Lidias (Veprat 16:15), familja e gardianit të burgut filipian (Veprat 16:33), si dhe familja e Stefanit (1 Kor. 1:16). Është pretenduar gjithashtu se “Veprat” 2:39, ku deklarohet se bekimi i premtuar i ungjillit është “për ju dhe për bijtë tuaj,” e mbështet këtë praktikë.

Në përgjigje ndaj këtyre argumenteve për pedopagëzimin, mund të deklarohen pikat e mëposhtme:

(1) Padyshim që është e vërtetë që pagëzimi dhe rrethprerja janë nga shumë anë të ngjashme, por ne nuk duhet të harrojmë se ato që simbolizojnë janë gjithashtu ndryshe në disa mënyra të rëndësishme. Besëlidhja e vjetër kishte një mjet fizik, të jashtëm të hyrjes në “komunitetin besëlidhor.” Personi bëhej jude duke u lindur nga prindër judenj. Për rrjedhojë të tërë meshkujt judenj qenë rrethprerë. Rrethprerja nuk qe e kufizuar tek njerëzit që kishin jetë frymërore të brendshme, por më tepër iu dha të tërë atyre që jetonin mes popullit të Izraelit. Perëndia tha:

Çdo mashkull që ndodhet midis jush do të rrethpritet.... Në moshën tetëditësh, çdo mashkull i juaj do të rrethpritet, dhe kjo nga një brez në tjetrin, qoftë ai i lindur në shtëpi, qoftë ai i blerë me para nga çdo i huaj që nuk është nga pasardhja jote. Do të rrethpritet si ai që ka lindur në shtëpinë tënde, ashtu edhe ai që është blerë me para. (Zan. 17:10–13)

Nuk ishin vetëm pasardhësit fizikë të popullit të Izraelit ata të cilët u rrethprenë por gjithashtu ata shërbëtorë që u blenë prej tyre e që jetonin ndër ta. Prania apo mungesa e jetës së brendshme frymërore, nuk bën aspak ndryshim në çështjen e nëse dikush qe i rrethprerë. Kështu, “atëherë Abrahami mori Ismaelin, djalin e tij, të gjithë ata që kishin lindur në shtëpinë e tij dhe tërë ata që kishte blerë me paratë e veta, tërë meshkujt e shtëpisë së Abrahamit dhe, po atë ditë, rrethpreu mishin e lafshës së tyre, ashtu siç Perëndia i kishte thënë të bënte” (Zan. 17:23; kr. Joz. 5:4).

Ne duhet të kuptojmë se rrethprerja iu dha çdo mashkulli që jetonte ndër popullin e Izraelit, dhe edhe pse rrethprerja e vërtetë është diçka e brendshme dhe frymërore: “Rrethprerja është ajo e zemrës, në frymë dhe jo në shkronjë” (Rom. 2:29). Për më tepër, Pali në Besëlidhjen e Re në mënyrë të shkoqur deklaron se “jo të gjithë që janë nga Izraeli janë Izrael” (Rom. 9:6). Por edhe pse në kohën e Besëlidhjes së Vjetër (dhe më plotësisht në kohën e Besëlidhjes së Re) ekzistonte një kuptim i realitetit të brendshëm frymëror që rrethprerja kishte për qëllim të përfaqësonte, nuk kishte përpjekje për ta kufizuar rrethprerjen vetëm tek ata, zemrat e të cilëve ishin aktualisht të rrethprera nga ana frymërore dhe që kishin besim të mirëfilltë shpëtues. Edhe ndër meshkujt e rritur, rrethprerja gjente zbatim tek të tërë e jo vetëm tek ata që dhanë prova për besim të brendshëm.

(2) Por nën besëlidhjen e re, situata është shumë e ndryshme. Besëlidhja e Re nuk flet për “komunitet besëlidhor” të përbërë nga besimtarë dhe fëmijët dhe të afërmit e tyre jobesimtarë si dhe shërbëtorë të cilët qëllon të jetojnë ndër ta. (Në fakt, në diskutimin e pagëzimit, fraza “komunitet besëlidhor” siç përdoret nga pedopagëzuesit shpesh ka prirjen për të funksionuar si një term i gjerë dhe i paqartë i cili i mjergullon dallimet mes Besëlidhjes së Vjetër dhe Besëlidhjes së Re mbi këtë çështje.) Në kishën e Besëlidhjes së Re, e vetmja pyetje që ka rëndësi është nëse personi ka besim shpëtues dhe ka qenë i ndërkallur nga ana frymërore në trupin e Krishtit, në kishën e vërtetë. I vetmi “komunitet besimtar” i diskutuar është kisha, bashkësia e të shpenguarve.

Por si mund të bëhet dikush pjesëtar i kishës? Mënyra e hyrjes në kishë është vullnetare, frymërore, dhe e brendshme. Personi bëhet pjesëtar i kishës së vërtetë duke qenë i rilindur dhe duke patur besim shpëtues jo përmes lindjes fizike. Kjo shkaktohet jo përmes një akti të jashtëm, por nga një besim i brendshëm në zemrën e personit. Është padyshim e vërtetë që pagëzimi është shenja e hyrjes në kishë, por kjo do të thotë që ajo duhet t’u jepet vetëm atyre të cilët japin prova të anëtarësimit në kishë, vetëm atyre të cilët shpallin besimin në Krishtin.^[37]19

Ne nuk duhet të habitemi që pati një ndryshim nga mënyra se si komuniteti besëlidhor hyri në Besëlidhjen e Vjetër (lindja fizike) tek mënyra se si kisha hyn në Besëlidhjen e Re (lindje frymërore). Ka shumë ndryshime analoge mes besëlidhjes së vjetër dhe të re në fusha të tjera gjithashtu. Ndërkohë që izraelitët ushqehen me manën fizike në shkretëtirë, besimtarët e besëlidhjes së re ushqen me Jezus Krishtin, bukën e vërtetë që zbret nga qielli (Gjoni 6:48–51). Izraelitët pinë ujë fizik i cili buroi nga shkëmbi në shkretëtirë, por ata të cilët besojnë tek Krishti pinë prej ujit të gjallë të jetës së përjetshme që Ai jep (Gjoni 4:10–14). Besëlidhja e Vjetër kishte një tempull fizik në të cilin Izraeli shkonte për të adhuruar, por në besëlidhjen e re, besimtarët ndërtohen në një tempull frymëror (1 Pjetrit 2:5). Besimtarët e besëlidhjes së vjetër ofruan flijime fizike kafshësh dhe të lashtash mbi altar, por besimtarët e Besëlidhjes së Re ofrojnë “flijime frymërore, që i pëlqejnë Perëndisë me anë të Jezu Krishtit” (1 Pjetrit 2:5; kr. Heb. 13:15–16). Besimtarët e Besëlidhjes së Vjetër morën prej Perëndisë tokën fizike të Izraelit të cilin Ai ua kishte premtuar, por besimtarët e Besëlidhjes së Re marrin “një atdhe më të mirë, domethënë qiellor” (Heb. 11:16). Po kështu, në besëlidhjen e vjetër, ata të cilët ishin fara fizike e pasardhësve të Abrahamit ishin pjesëtarë të popullit të Izraelit, por në Besëlidhjen e Re, ata të cilët janë “fara” frymërore apo pasardhësit e Abrahamit nëpërmjet besimit, janë pjesëtarë të kishës (Gal. 3:29; kr. Rom. 4:11–12).

Në të tëra këto kontraste ne shikojmë të vërtetën e dallimit që Pali thekson mes besëlidhjes së vjetër dhe asaj të re. Elementët fizikë si dhe veprimtaritë e besëlidhjes së vjetër, ishin “hija e atyre që kanë për të ardhur,” por realiteti i vërtetë, “substanca,” gjendet tek marrëdhënia e besëlidhjes së re të cilën e kemi tek Krishti (Kol. 2:17). Për rrjedhojë ajo është e përputhshme me këtë ndryshim të sistemeve që foshnjat meshkuj do të rrethpriteshin automatikisht në besëlidhjen e vjetër, përderisa paraardhësit e tyre fizikë si dhe prania fizike në komunitetin e judenjve nënkuptonte që ata ishin pjesëtarë të atij komuniteti në të cilin besimi nuk ishte një parakusht për të bërë pjesë. Por në besëlidhjen e re është me vend të thuhet që foshnjat të mos pagëzohen, dhe që pagëzimi t’u bëhet vetëm atyre që japin prova të besimit të mirëfilltë shpëtues, për shkak se anëtarësimi në kishë është i bazuar tek një realitet i brendshëm frymëror e jo tek një pasardhje fizike.

(3) Shembujt e pagëzimeve familjare në Besëlidhjen e Re nuk janë vërtetë vendimtarë për një pozitë apo një tjetër. Kur ne shikojmë më nga afër tek shembujt aktualë, do të vërejmë se në një sërë syresh ka tregues të besimit shpëtues nga ana e të tërë atyre që u pagëzuan. Për shembull, është e vërtetë që familja e gardianit filipian u pagëzua (Veprat 16:33), por është gjithashtu e vërtetë që Pali dhe Silasi “i folën fjalën e Zotit atij dhe gjithë atyre që ishin në shtëpinë e tij” (Veprat 16:32). Po qe se Fjala e Zotit i drejtohej të tërë njerëzve të shtëpisë ekziston supozimi që të tërë ishin aq në moshë sa ta kuptonin dhe ta besonin atë fjalë. Për më tepër, pasi familja të ishte pagëzuar, ne lexojmë se gardiani filipian “u ngazëllua me gjithë shtëpinë e tij, që kishte besuar në Perëndinë” (Veprat 16:34). Kështu që nuk kemi vetëm një pagëzim të tërë njerëzve të shtëpisë por edhe një pranim të Fjalës së Perëndisë nga të të tërë njerëzit e shtëpisë si dhe një gëzim të të tërë njerëzve të shtëpisë në besimin tek Perëndia. Këto fakte sugjerojnë me mjaft forcë që të tërë pjesëtarët e familjes kishin filluar secili të besonte tek Krishti.

Në lidhje me faktin që Pali pagëzoi “shtëpinë e Stefanit” (1 Kor. 1:16), ne duhet që gjithashtu të vërejmë se Pali thotë tek fundi i “1 Korintasve” se: “ju e njihni shtëpinë e Stefanas që është fryti i parë i Akaisë dhe që i janë kushtuar shërbesës së shenjtorëve” (1 Kor. 16:15). Kështu ata jo vetëm u pagëzuan; ata gjithashtu u kthyen dhe kishin punuar duke u shërbyer besimtarëve të tjerë. Edhe një herë tjetër, shembulli i pagëzimit familjar ofron treguesin e besimit të të tërë pjesëtarëve të familjes.

Në fakt, ka edhe shembuj të tjerë ku pagëzimi nuk përmendet por ku shikojmë dëshmi të shkoqura për faktin që një familje e tërë kishte hyrë në besim. Pasi Jezusi shëroi të birin e zyrtarit, lexojmë se babai “besoi ai vetë dhe gjithë shtëpia e tij” (Gjoni 4:53). Në mënyrë të ngjashme, kur Pali predikoi në Korint, “Krispi, kreu i sinagogës, besoi te Zoti me gjithë shtëpinë e tij” (Veprat 18:8).

Kjo do të thotë se nga të tërë shembujt e “pagëzimeve të të tërë shtëpisë” në Besëlidhjen e Re, i vetmi që nuk ka ndonjë tregues të besimit të të tërë familjes gjithashtu, është tek “Veprat” 16:14–15, që flet për Lidian: “Zoti ia hapi zemrën për të dëgjuar ato që thoshte Pali. Dhe si ajo u pagëzua me shtëpinë e saj.” Teksti thjesht nuk përmban ndonjë informacion për nëse kishte apo jo foshnje në shtëpinë e saj. Është e paqartë dhe padyshim jo provë me peshë për pagëzimin e foshnjave. Ajo duhet konsideruar si provë jo vendimtare në vetvete.

Në lidhje me deklaratën e Pjetrit në ditën e Rrëshajës që “premtimi është për ju dhe për bijtë tuaj,” ne duhet të vërejmë se fjalia vazhdon si më poshtë: “premtimi është për ju dhe për bijtë tuaj dhe për gjithë ata që janë larg, për ata që Zoti, Perëndia ynë, do t'i thërrasë” (Veprat 2:39). Për më tepër, po ky paragraf specifikon jo që besimtarët dhe fëmijët e jobesimtarëve qenë pagëzuar, por se “ata që e pranuan fjalën e tij me gëzim, u pagëzuan; atë ditë u shtuan rreth tri mijë shpirtra” (Veprat 2:41).

(4) Një argument i mëtejshëm kundërshtues ndaj pozitës pedopagëzuese mund të parashtrohet kur ne ngremë pyetjen e thjeshtë: “Çfarë bën pagëzimi?” Me fjalë të tjera, ne mund të ngremë pyetjen: “Çfarë realizon ai faktikisht? Çfarë dobie sjell?”

Katolikët Romakë kanë një përgjigje të qartë për këtë pyetje: Pagëzimi shkakton rigjenerimin. Edhe Baptistët kanë një përgjigje të qartë: Pagëzimi simbolizon faktin që rigjenerimi i brendshëm ka ndodhur. Por pedopagëzuesit nuk mund të adoptojnë asnjë prej këtyre përgjigjeve. Ata nuk dëshirojnë të thonë se pagëzimi shkakton rigjenerim, e ata nuk janë të gjendje të thonë (në lidhje me foshnjat) që pagëzimi simbolizon një rigjenerim që ka ndodhur tashmë.^[38]20 Alternativa e vetme është që të themi se ai simbolizon një rigjenerim që do të ndodhë në të ardhmen kur foshnja të jetë aq në moshë sa të vijë në besimin shpëtues. Por edhe nëse nuk është aq e saktë për shkak se nuk është e sigurt që foshnja do të rigjenerohet në të ardhmen, disa foshnje të cilat janë pagëzuar, kurrë nuk arrijnë në besimin shpëtues më pas. Kështu, shpjegimi më i saktë paedopagëzues i asaj që simbolizon pagëzimi, është që ai simbolizon rigjenerimin e mundshëm të ardhshëm. ^[39]21 Nuk shkakton rigjenerim, e as nuk simbolizon rigjenerim aktual; për rrjedhojë duhet kuptuar si simbolizim i një rigjenerimi të mundshëm dikur në të ardhmen.

Por në këtë pikë duket e qartë që kuptimi i pedopagëzuesve për pagëzimin është mjaft ndryshe nga kuptimi i Besëlidhjes së Re. Besëlidhja e Re nuk e shikon kurrë pagëzimin si diçka që simbolizon një rigjenerim të mundshëm në të ardhmen. Autorët e Besëlidhjes së Re nuk thonë: A mundet ndokush t’u ndalojë ujin për pagëzim atyre që me siguri do të shpëtohen një ditë prej ditësh?” (kr. Veprat 10:47), apo, “Të tërë ju që u pagëzuat në Krishtin me shumë mundësi një ditë do të vishni Krishtin” (kr. Gal. 3:27), apo “A nuk e dini se të tërë ne që jemi pagëzuar në Krishtin Jezus me shumë mundësi do të pagëzohemi një ditë prej ditësh në vdekjen e Tij?” (kr. Rom. 6:3). Kjo nuk është aspak mënyra se si Besëlidhja e Re flet për pagëzimin. Pagëzimi në Besëlidhjen e Re është një shenjë e të qenurit i rilindur, i të qenurit i pastruar nga mëkatet dhe është fillimi i jetës së krishterë. Duket e përshtatshme që të rezervojmë këtë shenjë për ata të cilët japin prova që janë faktikisht të vërteta në jetën e tyre.

Një pikëpamje tjetër mbi simbolizmin e pagëzimit, jepet nga Majkëll Grin (Michael Green).^[40]22 Ai thotë:

Pagëzimi i foshnjave thekson objektivitetin e ungjillit. Ai tregon për nga arritja solide e Krishtit të kryqëzuar dhe të ringjallur, pavarësisht nëse ne reagojmë apo jo ndaj kësaj.... Jo që ne fitojmë ndonjë gjë prej saj nëse nuk pendohemi dhe besojmë. Por është demonstrimi i palëkundur që shpëtimi ynë nuk varet vetëm tek besimi ynë shumë i cenueshëm; varet tek ajo që Perëndia ka bërë për ne. (f. 76)

Ai vazhdon duke thënë:

Pagëzimi i foshnjave thekson nismën nga ana e Perëndisë për sa i takon shpëtimit... A duhet t’i bashkëlidhet kryesisht reagimit të njeriut apo nismës së Perëndisë? Ky është thelbi i pyetjes... Për Baptistin, pagëzimi në radhë të parë dëshmon për atë që ne bëjmë si reagim ndaj hirit të Perëndisë. Për pedopagëzuesin, pagëzimi dëshmon në radhë të parë atë që Perëndia ka kryer për ta bërë të tërë këtë të mundshme. (fq. 76–77, germat e pjerrësuara prej vetë atij autori).

Por, ka një sërë gjërash të cilat mund të renditen si reagim ndaj Green-it. (a) Analiza e tij në këtë pikë nënvlerëson faktin që pagëzimi nuk është se vetëm simbolizon vdekjen dhe ringjalljen e Krishtit. Siç e kemi parë në analizën e mëparshme të teksteve të Besëlidhjes së Re, pagëzimi gjithashtu simbolizon zbatimin e shpengimit ndaj nesh, si rezultat i përgjigjes tonë me besim. Pagëzimi paraqet faktin që ne jemi bashkuar me Krishtin në vdekjen dhe ringjalljen e Tij, ndërsa larja me ujë simbolizon që ne jemi pastruar nga mëkatet tona. Duke thënë se pedopagëzuesi thekson nismën e Perëndisë dhe Baptisti thekson reagimin e njeriut, Green-i i ka paraqitur lexuesit dy alternativa të pasaktë prej të cilave ai/ajo të mun të zgjedhë, për shkak se pagëzimi paraqet si këto ashtu edhe të tjera. Pagëzimi paraqet (i) Veprën shpenguese të Krishtit, (ii) reagimin tim me besim (kur vij për t’u pagëzuar), dhe (iii) zbatimin prej Perëndisë të dobive të shpengimit në jetën time. Pagëzimi i besimtarëve paraqet të treja aspektet (jo thjesht besimin tim, siç sugjeron Green-i), por sipas pikëpamjes së Green-it, pedopagëzimi paraqet vetëm të parin. Nuk është çështje se cila prej këtyre është “kryesore”. Çështja është se cila prej këtyre pikëpamjeve të pagëzimit përfshin gjithçka që pagëzimi përfaqëson.

(b) Kur Green-i thotë se shpëtimi ynë nuk varet tek besimi ynë por tek vepra e Perëndisë, shprehja “varet” mund të marrë interpretime të ndryshme. Nëse “varet” do të thotë “ajo gjë tek e cila mbështetemi,” atëherë sigurisht që të dyja palët do të binin dakord që ne mbështetemi tek vepra e Krishtit, jo tek besimi ynë. Nëse “varemi” do të thotë se besimi nuk ka ndonjë meritë në vetvete përmes të cilës ne mund të fitojmë favorin e Perëndisë, atëherë përsëri të dyja palët do të binin dakord. Por, nëse “varem” do të thotë se për shpëtimin tonë, nuk përbën ndryshim nëse ne besojmë apo jo, atëherë asnjëra prej palëve nuk do të binte dakord: Vetë Green-i thotë në fjalinë e mëparshme që pagëzimi nuk na bën ndonjë gjë të mirë nëse ne nuk pendohemi dhe besojmë. Për rrjedhojë, nëse pagëzimi përfaqëson në çfarëdo mënyre zbatimin e shpengimit tek jeta e personit, atëherë nuk mjafton të praktikojmë një formë pagëzimi që paraqet vetëm vdekjen dhe ringjalljen e Krishtit. Ne duhet që gjithashtu të paraqesim reagimin tonë me besim si dhe zbatimin për rrjedhojë të shpengimit ndaj nesh. Në kontrast me këtë, sipas pikëpamjes së Green-it, ekziston një rrezik real për portretizimin e një pikëpamjeje (me të cilën Green-i nuk do të binte dakord) sipas të cilës njerëzve do t’u zbatohet shpëtimi nga ana e Perëndisë pavarësisht nëse ata besojnë apo jo.

(5) Si përfundim, ata të cilët advokojnë pagëzimin e besimtarëve, shpesh herë shprehin preokupim rreth pasojave praktike të pedopagëzimit. Ata thonë se praktika e pedopagëzimit në jetën aktuale të kishës, shpesh herë i çon personat e pagëzuar që foshnje në supozimin që ata janë të rigjeneruar, dhe kësisoj ata nuk arrijnë të ndjejnë urgjencën e nevojës së tyre për të patur besim vetjak tek Krishti. Përgjatë një periudhe disa vjeçare, kjo prirje ka të ngjarë të çojë në gjithnjë e më shumë pjesëtarë të pakthyer në besim të “komunitetit besëlidhor—pjesëtarë të cilët nuk janë anëtarë me të vërtetë të kishës së Krishtit. Sigurisht, kjo nuk do ta bënte kishën pedopagëzuese një kishë të rreme, por do ta bënte një kishë më pak të pastër, dhe një kishë e cila shpesh herë do të luftonte prirjet drejt doktrinës liberale apo llojeve të tjera të mosbesimit të cilat ndërfuten nga sektori jo i regjeneruar i anëtarësisë.

C. Efekti i pagëzimit

Më lart ne kemi argumentuar që pagëzimi simbolizon rigjenerimin apo rilindjen frymërore. Por a mbetet vetëm në kuadrin e simbolizimit? Apo ekziston ndonjë mënyrë në të cilën ajo është gjithashtu një “mjet hiri,” d.m.th., një mënyrë që Fryma e Shenjtë përdor për të sjellë bekime tek njerëzit? Ne tashmë e kemi diskutuar këtë pyetje në kapitullin e mëparshëm,^[41]23 kështu që këtu është e domosdoshme që të themi vetëm se kur pagëzimi kryhet ashtu sikurse duhet, atëherë sigurisht që ai sjell përfitim frymëror edhe ndaj besimtarëve. Me bindjen vjen një bekim prej favorit të Perëndisë, si dhe gëzimi që vjen përmes shpalljes publike të besimit të personit si dhe garancisë së të paturit një pamje fizike të qartë të të vdekurit dhe ringjalljes me Krishtin si dhe të larjes së mëkateve. Padyshim që Zoti na dha pagëzimin për të forcuar dhe inkurajuar besimin tonë, dhe këtë do ta bëjë për këdo i cili është pagëzuar e për çdo besimtar që dëshmon një pagëzim.

D. Domosdoshmëria e pagëzimit

Ndërkohë që pranojmë se Jezusi e urdhëroi pagëzimin (Mat. 28:19), ashtu sikurse bënë edhe apostujt (Veprat 2:38), ne nuk duhet të themi se pagëzimi është i domosdoshëm për shpëtimin.^[42]24 Kjo çështje u diskutua më gjerësisht më lart nën përgjigjen ndaj pikëpamjes së Katolicizmit Romak të pagëzimit. Po të themi se pagëzimi apo ndonjë veprim tjetër është i domosdoshëm për shpëtimin, është njëlloj sikur të themi që ne nuk jemi drejtësuar vetëm përmes besimit, por përmes besimit plus një “pune” të caktuar, punës së pagëzimit. Apostulli Pal do ta kishte kundërshtuar idenë se pagëzimi është i domosdoshëm për shpëtimin, po aq me forcë sa edhe ç’ka kundërshtuar idenë e ngjashme që rrethprerja qe e domsdoshme për shpëtimin (shiko Gal. 5:1–12).

Ata të cilët thonë se pagëzimi është i domosdoshëm për shpëtim, shpesh tregojnë “Markun” 16:16: “Ai që beson dhe pagëzohet do të shpëtohet; por ai që nuk beson, do të dënohet.” Por përgjigjja shumë ashiqare ndaj kësaj është thjesht të thuash se ky varg nuk thotë asgjë për ata të cilët besojnë dhe nuk janë pagëzuar. Vargu është thjesht duke folur për rastet e përgjithshme pa bërë ndonjë cilësim pedant për rastin e pazakonshëm të dikujt i cili beson por që nuk është pagëzuar. Gjithsesi, padyshim që ky varg nuk duhet të përdoret aty ku nuk duhet dhe të thuhet se flet për diçka që në fakt nuk është duke folur.^[43]25

Më e drejtpërdrejtë është deklarata e Jezusit ndaj hajdutit i cili po vdiste në kryq: “Sot do të jesh me mua në parajsë” (Luka 23:43). Hajduti nuk mund të pagëzohej përpara se të vdiste në kryq, por padyshim që ai u shpëtua atë ditë. Për më tepër, forca e këtij argumenti, nuk mund të shmanget duke argumentuar se hajduti u shpëtua nën besëlidhjen e vjetër (nën të cilën pagëzimi nuk qe i domosdoshëm për shpëtim), për shkak se besëlidhja e re hyri në fuqi me vdekjen e Jezusit (shiko Heb. 9:17), dhe Jezusi vdiq përpara cilitdo prej dy hajdutëve të cilët qenë kryqëzuar me Të (shiko Gjoni 19:32–33).

Një arsye tjetër përse pagëzimi nuk është i domosdoshëm për shpëtimin, është se drejtësimi ynë nga mëkatet ndodh në pikën e besimit shpëtues, e jo në pikën e pagëzimit me ujë, që zakonisht ndodh më pas.^[44]26 Por nëse dikush është tashmë i drejtësuar dhe mëkatet e tij janë falur përjetësisht në pikën e besimit shpëtues, atëherë pagëzimi nuk është i domosdoshëm për faljen e mëkateve, e as për akordimin e jetës së re frymërore.^[45]27

Për rrjedhojë, pagëzimi nuk është i domosdoshëm për shpëtimin, por është i domosdoshëm nëse ne duam të tregohemi të bindur ndaj Krishtit, sepse Ai urdhëroi që të tërë ata që besojnë tek Ai të pagëzohen.

E. Mosha e pagëzimit

Ata të cilët janë të bindur nga argumentet për pagëzimin e besimtarëve, duhet që pastaj të fillojnë të ngrenë pyetjen: “Sa të rritur duhet atëherë të jenë fëmijët e tu përpara se të pagëzohen?”

Përgjigja më e drejtpërdrejtë është që ata duhet të jenë aq në moshë sa të bëjnë një shpallje të besueshme të besimit. Është e pamundur që të caktosh një moshë precize e cila do të gjejë zbatim tek çdo fëmijë, por kur prindërit shikojnë prova bindëse të një jete të mirëfilltë frymërore, dhe gjithashtu një farë kuptueshmërie të jetës së mirëfilltë frymërore dhe në lidhje me domethënien e besimit në Krishtin, atëherë pagëzimi është me vend. Sigurisht që kjo do të kërkojë një administrim të kujdesshëm nga kisha, si dhe një shpjegim të mirë nga prindërit në shtëpinë e tyre. Mosha e saktë për pagëzimin do të variojë nga një fëmi tek tjetri dhe njëfarësoj nga njëra kishë në tjetrën gjithashtu.^[46]28

F. Pyetjet që mbeten

1. A duhet që kishat të jenë jo të një mendjeje për sa i takon pagëzimit? Pavarësisht shumë vitesh ndasish mbi këtë pyetje ndër Protestantët, a ka ndonjë mënyrë në të cilën të krishterët të cilët kanë mendime ndryshe për pagëzimin, të mund të demonstrojnë një unitet më të madh bashkësie? Gjithashtu, a ka ndonjë mënyrë që mund të shënohet përparim në sjelljen e kishës më pranë unitetit mbi këtë çështje?

Një mënyrë për të bërë përparim mund të ishte që pedopagëzuesit dhe mbrojtësit e pagëzimit të besimtarëve të vijnë në një pranim të përbashkët që pagëzimi nuk është një doktrinë kryesore e besimit, dhe se ata janë të gatshëm që ta tolerojnë pikëpamjen e njëri-tjetrit mbi këtë çështje e që të mos lejojnë dallime mbi pagëzimin që të përbëjnë një shkak për ndasi përbrenda trupit të Krishtit.^[47]29 Specifikisht, kjo do të thoshte të lejoje të dyja pikëpamjet e pagëzimit të mësoheshin e të praktikoheshin nëpër denominacione nga të dyja anët e mendimeve mbi këtë çështje.

Pa dyshim që kjo do të ishte një gjë e vështirë për t’u bërë si për denominacionet Baptiste ashtu edhe për denominacionet pedopagëzore, për shkak se ata kanë tradita të gjata të argumentimit për njërën apo tjetrën anë të kësaj çështjeje. Pa dyshim që të krishterët gëzojnë të drejtën që të marrin pozitën e tyre në lidhje me pagëzimin, por nuk duket me vend që ndasitë denominacionale të varen nga këto dallime mendimesh ose t’i përforcojnë ato, e gjithashtu nuk duket e drejtë që kishat të kërkojnë njërën apo tjetrën pikëpamje mbi pagëzimin për ata të cilët dëshirojnë të emërohen apo që të funksionojnë si mësues përbrenda kishës.^[48]30 Specifikisht, kjo do të thoshte që kishat Baptiste do duhej të ishin të gatshme që të lejonin në anëtarësinë e tyre ata të cilët janë pagëzuar kur ishin kërthi dhe bindja e ndërgjegjes së të cilëve, pas një shqyrtimi të kujdesshëm, është që pagëzimi i tyre kur ishin foshnje, qe i vlefshëm e që nuk duhet të përsëritet. Sigurisht, kishat Baptiste mund të jenë të lira për të dhënë mësim e për t’u përpjekur që të bindin anëtarët e mundshëm të kishës që ata duhet të pagëzohen si besimtarë, por nëse disave, pas një shqyrtimi të kujdesshëm, thjesht nuk u mbushet mendja, nuk duket me vend që këtë ta bëjmë një pengesë për anëtarësim. Çfarë e mire vjen nga një pengesë e tillë? Gjithashtu, padyshim shumë dëm mund të shkaktohet nga mosarritja për të demonstruar unitetin e kishës si dhe nga pengimi i një pjesëmarrjeje të plotë në kishë të atyre të cilët Zoti i ka sjellë faktikisht në atë bashkësi.

Nga ana tjetër, ata të cilët besojnë në pedopagëzimin, do të duhet të argumentojnë që të mos venë nën trysni të pavend prindërit të cilët dëshirojnë që foshnjat e tyre të pagëzohen dhe të mos i llogaritin ata prindër si njëfarësoj të pabindur ndaj Zotit. Mund të jetë e nevojshme të ketë një gatishmëri për të patur një lloj ceremonie të shkurtër dedikimi të fëmijëve ndaj Zotit shumë pak kohë pasi ata të kenë lindur, e jo me një ceremoni pagëzimi, po qe se prindërit do ta dëshironin këtë. Gjithashtu sigurisht që të dyja anët do të duhej të binin dakord që të mos e bënin njërën pikëpamje të pagëzimit kriter për funksionet kishtare apo për emërim në detyrë.^[49]31

Nëse lëshime të tilla në praktikën aktuale do të bëheshin nga të dyja anët e kësaj çështjeje, çështja faktikisht mund të zbehte nivelin e polemikës brenda një brezi dhe pagëzimi mundet si përfundim të reshtë së qenuri një pikë ndasie ndër të krishterët.

2. Kush mund të pagëzojë? Së fundi, ne mund të ngremë pyetjen: “Kush mund të kryejë ceremoninë e pagëzimit? A duhet që vetëm kleri i emëruar ta kryejë këtë ceremoni?”

Këtu ne duhet të pranojmë se Shkrimi thjesht nuk specifikon ndonjë kufizim për tek kush mund të kryejë ceremoninë e pagëzimit. Ato kisha që kanë një priftëri të veçantë përmes të cilës disa veprime të caktuara (dhe bekime) vijnë (të tillë si Katolikët Romakë, e deri diku edhe Anglikanët) do të duan të këmbëngulin që vetëm kleri i emëruar sipas rregullave mund të pagëzojë në rrethana të jashtëzakonshme (paçka se përjashtime mund të bëhen në rrethana të jashtëzakonshme). Por nëse ne me të vërtetë besojmë në priftërinë e të tërë besimtarëve (shiko “1 Pjetrit” 2:4–10), atëherë duket se nuk ka më nevojë në parim të kufizojmë të drejtën për të kryer pagëzimin vetëm tek klergjia e emëruar.

Sidoqoftë, ngrihet edhe një faktor tjetër që duhet marrë në konsideratë: Përderisa pagëzimi është shenja e hyrjes në trupin e Krishtit, kisha (kr. 1 Kor. 12:13 mbi pagëzimin e brendshëm frymëror), atëherë duket e përshtatshme që ai të bëhet përbrenda bashkësisë së kishës kurdoherë që kjo është e mundshme, në mënyrë që kisha në tërësi të mund të gëzohet me personin i cili pagëzohet dhe kështu që besimi i të tërë besimtarëve në atë kishë të mund të ndërtohet.^[50]32 Për më tepër, përderisa pagëzimi është një shenjë e fillimit të jetës së krishterë, dhe për rrjedhojë e fillimit të jetës në kishën e vërtetë gjithashtu, është me vend që kisha vendore të mblidhet për të dëshmuar për këtë fakt, si dhe për të mirëpritur në mënyrë të dukshme personin e pagëzuar. Gjithashtu, me qëllim që njerëzit që po pagëzohen të kenë një kuptim të duhur të asaj që po ndodh faktikisht, është e përshtatshme për kishën që të ruajë praktikën e pagëzimit e ta mbrojë nga abuzimi. Së fundi, nëse pagëzimi është shenja e hyrjes në bashkësinë e kishës së dukshme, atëherë duket e përshtatshme që për ta kryer pagëzimin, të zgjidhen disa përfaqësues të caktuar ose jo zyrtarisht të kishës. Për këto arsye, është zakonisht klergjia e emëruar ajo që pagëzon, por duket se nuk ka arsye përse kisha hera-herës, dhe atje ku e gjykon me vend, të mos thërrasë funksionarë të tjerë të kishës apo besimtarë të pjekur që të pagëzojnë të kthyer të rinj në besim. Për shembull, dikush i cili është efikas në ungjillëzim në një kishë vendore, mund të jetë një person i caktuar ashtu sikurse duhet që të pagëzojë njerëz të cilët kanë ardhur tek Krishti përmes praktikës së shërbesës ungjillore të atij personi. (Vini re tek “Veprat” 8:12 që Filipi predikoi ungjillin në Samari dhe pastaj me sa duket pagëzoi ata që i besuan Krishtit.)

PYETJE PËR ZBATIM VETJAK

1.     A je pagëzuar? Kur? Nëse je pagëzuar duke qenë tashmë besimtar, cili qe efekti i pagëzimi në jetën tënde të krishterë (nëse ka patur ndonjë efekt)? Nëse u pagëzove kur ishe foshnje, çfarë efekti pati njohuria e pagëzimit tënd në të menduarin tënd, kur faktikisht mësove se ishe pagëzuar si foshnje?

2.     Çfarë aspektesh të kuptimit të pagëzimit ke filluar të vlerësosh më tepër si rezultat i leximit të këtij kapitulli (nëse ke ndonjë)? Çfarë aspektesh të kuptimit të pagëzimit do të doje të shikoje të dhëna mësim më qartë në kishën tënde?

3.     Kur në kishën tënde kryhen pagëzime, a janë ato një kohë e gëzueshme dhe plot lavdërim ndaj Perëndisë? Çfarë mendon se po i ndodh personit i cili po pagëzohet në atë moment (nëse po i ndodh ndonjë gjë)? Çfarë mendon se duhet të ndodhë?

4.     A e ke modifikuar pikëpamjen tënde mbi çështjen e pagëzimit të foshnjave përkundrejt pagëzimit të besimtarëve si rezultat i leximit të këtij kapitulli? Në ç’mënyrë?

5.     Çfarë sugjerimi praktik mund të bësh për të ndihmuar në tejkalimin e dallimeve ndër të krishterët mbi çështjen e pagëzimit?

6.     Si do mundet pagëzimit të jetë një ndihmesë efikase për ungjillëzimin në kishën tënde? A e ke parë atë që të funksionojë në këtë mënyrë?

TERMA TË VEÇANTË

     shpallje e besueshme e besimit

     pagëzim i besimtarëve

     komunitet besëlidhor

     ex opere operato

     zhytje

     pedopagëzimi

BIBLIOGRAFI

(Për një shpjegim të kësaj bibliografie, shiko shënimin tek bibliografia e kapitullit 1, f. 38. Të dhënat e plota bibliografike mund të gjenden në fq. 1223–1229.)

Seksione në Teologjitë Sistematike Ungjillore

1. Anglikane (Episkopaliane)

1882–1892 Litton, 459–474

1930 Thomas, 371–387, 521–522

2. Arminiane (Ueslejane apo Metodiste)

1875–1876 Pope, 3:310–324

1892–1894 Miley, 2:395–410

1940 Wiley, 3:161–189

1960 Purkiser, 409–411

1983 Carter, 2:616

3. Baptiste

1767 Gill, 4:621–647

1907 Strong, 931–959

1983–1985 Erickson, 1089–1106

4. Dispensacionale

1947 Chafer, 7:32–43

1949 Thiessen, 319–22

1986 Ryrie, 421–425

5. Luteriane

1917–1924 Pieper, 7:253–289

1934 Mueller, 486–505

6. E Reformuar (apo Presbiteriane)

1559 Calvin, 2:1303–1358 (4.15–16)

1861 Heppe, 611–626

1871–1873 Hodge, 3:526–611

1878 Dabney, 758–799

1887–1921 Warfield, SWW 1:325–331

1889 Shedd, 2b:574–587

1937–1966 Murray, CW 2:370–375

1938 Berkhof, 622–643

1962 Buswell, 2:241–266

7. Ripërtëritja (apo karizmatike/Pentakostale)

1988–1992 Williams, 2:278–287, 3:136–139, 221–241

Seksione në Teologjitë Sistematike Përfaqësuese të Katolicizmit Romak

1. Katolike Romake: Tradicionale

1955 Ott, 350–361

2. Katolike Romake: Pas Vatikanit II

1980 McBrien, 1:248–252; 2:349–354

Vepra të Tjera

Beasley-Murray, G.R. Pagëzimi në Besëlidhjen e Re (Baptism in the New Testament). Grand Rapids: Eerdmans, 1962.

_______, dhe R.F.G. Burnish. “Pagëzimi (Baptism).” Tek FUT (EDT) fq. 69–73.

Berkouwer, G.C. Sakramentet (The Sacraments). Përkth. nga Hugo Bekker. Grand Rapids: Eerdmans, 1969.

Bridge, Donald, dhe David Phypers. Uji Që Ndan (The Water That Divides). Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1977.

Bromiley, G.W. “Pagëzim (Baptism).” Tek FUT (EDT) fq. 112–114.

_______. Pagëzimi i Foshnjave (The Baptism of Infants). London: Vine Books, 1955.

_______. Fëmijët e Premtimit (Children of Promise). Grand Rapids: Eerdmans, 1979.

Brown, R. “Teologjia Baptiste (Baptist Theology).” Tek FUT (EDT) fq. 75–76.

Cottrell, Jack. Pagëzimi: Një Studim Biblik (Baptism: A Biblical Study). Joplin, Mo.: College Press, 1989. (Shkruar nga një pikëpamje e Kishave të Krishtit, që e merr pagëzimin si të domosdoshëm për shpëtim.)

Green, Michael. Pagëzimi: Qëllimi, Praktika dhe Fuqia (Baptism: Its Purpose, Practice, and Power). London: Hodder and Stoughton, and Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1987.

Jewett, Paul K. Pagëzimi i Foshnjave dhe Besëlidhja e Hirit (Infant Baptism and the Covenant of Grace). Grand Rapids: Eerdmans, 1978.

Kingdon, David. Fëmijë të Abrahamit: Një Pikëpamje e Baptistëve të Reformuar mbi Pagëzimin, Besëlidhjen dhe Fëmijët (Children of Abraham: A Reformed Baptist View of Baptism, the Covenant, and Children). Haywards Heath, England: Carey Publications, 1973.

Marcel, Pierre Ch. Doktrina Biblike e Pagëzimit të Foshnjave (The Biblical Doctrine of Infant Baptism). Përkth. nga Philip E. Hughes. London: J. Clarke, 1953.

Murray, John. Pagëzimi i Krishterë (Christian Baptism). Philadelphia: Presbyterian and Reformed, 1970.

Watson, T.E. Pagëzimi jo për Foshnjat (Baptism Not for Infants). Worthing, England: Henry E. Walter, 1962.

PASAZH NGA SHKRIMI PËR T’U MËSUAR PËRMENDËSH

“Romakëve” 6:3–4: A nuk e dini se ne të gjithë që u pagëzuam në Jezu Krishtin, u pagëzuam në vdekjen e tij? U varrosëm, pra, me të me anë të pagëzimit në vdekje, që, ashtu si Krishti u ringjall prej së vdekurish me anë të lavdisë së Atit, kështu edhe ne të ecim në risinë e jetës.

HIMN

“NGA VARRI U NGRIT (UP FROM THE GRAVE HE AROSE)”

Ekziston një numër i paktë himnesh të njohura të shkruara specifikisht për t’u përdorur gjatë një shërbimi pagëzimi. Do të ishte e dobishme për kishën po të ishin shkruar edhe më tepër.

Ky himn është i përshtatshëm për temën e pagëzimit, për shkak se ai flet në mënyrë triumfatore për ringjalljen e Krishtit. Kur ne e këndojmë, duhet të kuptojmë se Jezusi jo vetëm që ngadhënjeu mbi vdekjen dhe varrin për Veten, por gjithashtu për të tërë ne që besojmë tek Ai. Ky fakt është simbolizuar në mënyrë të gjallë në ceremoninë e pagëzimit.

Himn alternativ: Pjesa më e madhe e librave të himneve pedopagëzore përmbajnë himne për t’u kënduar me rastin e pagëzimit të foshnjave, por unë nuk gjeta asnjë që të ishte i njohur gjerësisht.

Poshtë në varr Ai dergjej—Jezusi, Shpëtimtari im,

Duke pritur ditën që po vjen—Jezusi, Zoti im.

Refreni:

Jashtë prej varrit Ai i gjallë doli,

Fitore të madhe mbi armiqtë Ai korri.

që prej mbretërisë së errët Ai u ngrit e doli fituar,

dhe me shenjtorët e Tij për të mbretëruar Ai në amshim për të jetuar.

Ai u ngrit! Ai u ngrit! Haleluja! Krishti u ngrit!

Më kot ata ia ruajnë me roje shtratin—Jezusi, Shpëtimtari im;

Më kot ata e vulosin të vdekurin—Jezusin, Zotin tim.

Vdekja prenë e saj ta mbajë nuk mundet—Jezusi, Shpëtimtarin tim;

Pranga e Tij Ai bën të këputet—Jezusi, Zoti im.

Autori: Robert Lowrey, 1874.

Kapitulli 50

Darka e Zotit

Cili është kuptimi i Darkës së Zotit? Si duhet kremtuar ajo?

SHPJEGIME DHE BAZA NGA SHKRIMET

Zoti Jezus institucionalizoi dy ordinanca (apo sakramente) të cilat duhet të kremtohen nga kisha. Kapitulli i mëparshëm diskutoi pagëzimin i cili është një ordinancë e cila kremtohet vetëm një herë nga çdo person, si një shenjë e fillimit prej tij apo prej saj të jetës së krishterë. Ky kapitull diskuton Darkën e Zotit, një ordinancë e cila duhet kremtuar në mënyrë të përsëritur përgjatë gjithë jetës tonë të krishterë, si një shenjë e vazhdimit në bashkësi me Krishtin.

A. Sfond i përgjithshëm në historinë e shpengimit

Jezusi institucionalizoi Darkën e Zotit në mënyrën e mëposhtme:

Dhe ndërsa ata po hanin, Jezusi mori bukën, dhe e bekoi, dhe e theu, dhe ua dha dishepujve dhe tha: «Merrni, hani; ky është trupi im». Dhe mori kupën, dhe falënderoi, dhe ua dha atyre duke thënë: «Pini prej tij të gjithë, sepse ky është gjaku im, gjaku i besëlidhjes së re, i cili është derdhur për shumë veta për faljen e mëkateve. Por unë po ju them, se që tani e tutje nuk do të pi më nga ky fryt i hardhisë, deri në atë ditë kur, bashkë me ju, do ta pi të re në mbretërinë e Atit tim». (Mat. 26:26–29)

Pali shton fjalitë e mëposhtme nga tradita që ai kishte marrë (1 Kor. 11:23):

Kjo kupë është besëlidhja e re në gjakun tim; bëni këtë sa herë që të pini, në përkujtimin tim. (1 Kor. 11:25)

A ka një sfond të përgjithshëm kjo ceremoni në besëlidhjen e vjetër? Duket se ka, sepse edhe në besëlidhjen e vjetër kishte raste të ngrënies dhe pirjes në praninë e Perëndisë. Për shembull, kur populli i Izraelit fushoi përpara Malit Sinai, menjëherë pasi Perëndia kishte dhënë Dhjetë Urdhëresat, Perëndia i thirri drejtuesit e Izraelit në mal për t’u takuar me Të:

Pastaj Moisiu dhe Aaroni, Nadabi dhe Abihu dhe shtatëdhjetë nga pleqtë e Izraelit u ngjitën dhe panë Perëndinë e Izraelit... ata e panë Perëndinë dhe hëngrën e pinë. (Eks. 24:9–11)

Për më tepër, çdo vit, populli i Izraelit duhej që të jepte të dhjetën e tërë të lashtave të tyre. Atëherë, ligji i Moisiut specifikoi:

Do të hash përpara Zotit, Perëndisë tënd, në vendin që ai ka zgjedhur si vendbanim për emrin e tij, të dhjetën e grurit tënd, të mushtit tënd, të vajit tënd dhe pjelljen e parë të tufave të bagëtive të trasha dhe të imëta, në mënyrë që ti të mësosh të kesh gjithnjë frikë nga Zoti, Perëndia yt.... Do të hash përpara Zotit, Perëndisë tënd, dhe do të gëzohesh ti bashkë me familjen tënde. (L. i P. 14:23, 26)

Por edhe përpara kësaj, Perëndia e vuri Adamin dhe Evën në Kopshtin e Edenit dhe u kishte dhënë atyre për të ngrënë të tërë bollëkun e tij (me përjashtim të frytit të pemës së njohurisë së të mirës dhe të keqes). Përderisa në atë situatë nuk kishte mëkat, dhe përderisa Perëndia i kishte krijuar ata për bashkësi me Veten e Tij si dhe për të përlëvduar Vetveten, atëherë, çdo vakt që Adami dhe Eva hante, do të kishte qenë një vakt festiv në praninë e Zotit.

Kur kjo bashkësi në praninë e Perëndisë më vonë u thye nga mëkati, Perëndia ende lejoi disa vakte ushqimore (si për shembull e dhjeta e fryteve të përmendura më lart) që njerëzit t’i hanin në praninë e Tij. Këto vakte ushqimore, qenë një rimëkëmbje e pjesshme e përbashkësisë me Perëndinë që Adami dhe Eva gëzonte përpara Rënies, edhe pse kjo u dëmtua nga mëkati. Por përbashkësia e të ngrënit në praninë e Zotit që ne gjejmë tek Darka e Zotit, është shumë herë më e mirë. Vaktet ushqimore të flijimeve të Besëlidhjes së Vjetër, në mënyrë të pandërprerë tregonin për nga fakti që mëkatet nuk ishin shlyer ende, për shkak se flijimet në to qenë përsëritur vit pas viti, dhe për shkak se ata pritnin për Mesinë i Cili do të vinte për të larguar mëkatin (shiko Heb. 10:1–4). Sidoqoftë, Darka e Zotit, na kujton që pagesa që Jezusi bëri për mëkatet tona është kryer, kështu që ne tani hamë në praninë e Zotit me gëzim të madh.

Megjithëkëtë, edhe Darka e Zotit na kujton për një vakt ushqimor mes një bashkësie më të mrekullueshme në praninë e Perëndisë në të ardhmen, kur bashkësia që ekzistonte në Eden do të rimëkëmbet e kur do të ketë gëzim edhe më të madh, sepse ata të cilët hanë në praninë e Perëndisë do të jenë mëkatarë të falur dhe tashmë të konfirmuar në drejtësi, duke mos qenë më kurrë në gjendje që të mëkatojnë përsëri. Kjo kohë e ardhshme e një gëzimi të madh si dhe ngrënieje në praninë e Perëndisë, është ajo që është aluduar nga Jezusi kur Ai thotë: “Por unë po ju them, se që tani e tutje nuk do të pi më nga ky fryt i hardhisë, deri në atë ditë kur, bashkë me ju, do ta pi të re në mbretërinë e Atit tim” (Mat. 26:29). Më shkoqur na thuhet tek “Zbulesa” për darkën martesore të Qengjit, ku Gjoni thotë për engjëllin: Më tha: «Shkruaj: Lum ata që janë ftuar në gostinë e dasmës së Qengjit».  (Zbu. 19:9). Kjo do të jetë një kohë gëzimi të madh në praninë e Zotit, si dhe një kohë nderimi dhe droje përpara Tij.

Atëherë që nga “Zanafilla” e deri tek “Zbulesa”, qëllimi i Perëndisë ka qenë që t’i sjellë njerëzit e Tij në përbashkësi me Veten e Tij, dhe një gëzim i madh i përjetimit të asaj bashkësie është fakti që ne mund të hamë dhe të pimë në praninë e Zotit. Do të ishte diçka e shëndetshme për kishën sot po qe se do të kapte një kuptim më të gjallë të pranisë së Perëndisë në tryezën e Zotit.

B. Kuptimi i Darkës së Zotit

Kuptimi i Darkës së Zotit është i ndërlikuar, i pasur dhe i plotë. Ka një sërë gjërash të simbolizuara dhe të afirmuara në Darkën e Zotit.

1. Vdekja e Krishtit. Kur ne marrim pjesë në darkën e Zotit, ne simbolizojmë vdekjen e Krishtit për shkak se veprimet tona japin një pamje të vdekjes së Tij për ne. Kur buka thyhet, kjo simbolizon thyerjen e trupit të Krishtit, dhe kur kupa derdhet, ajo simbolizon derdhjen e gjakut të Krishtit për ne. Kjo është arsyeja përse pjesëmarrja në Darkën e Zotit është gjithashtu një lloj shpalljeje: “Sepse sa herë të hani nga kjo bukë dhe të pini nga kjo kupë, ju shpallni vdekjen e Zotit, derisa ai të vijë” (1 Kor. 11:26).

2. Përfitimi ynë nga dobitë e vdekjes së Krishtit. Jezusi i urdhëroi dishepujt e Tij: “Merrni, hani; ky është trupi im” (Mat. 26:26). Ndërkohë që ne si individë zgjatemi dhe marrim kupën për vete, secili prej nesh, përmes atij veprimi, është duke shpallur: “Unë jam duke marrë për vete dobitë e vdekjes së Krishtit.” Kur ne e bëjmë këtë gjë, simbolizojmë faktin që ne marrim pjesë apo përfitojmë në dobitë e fituara për ne në sajë të vdekjes së Jezusit.

3. Ushqim frymëror. Ashtu sikurse ushqimi i zakonshëm ushqen trupat tanë fizikë, po kështu edhe buka dhe vera e Darkës së Zotit na ushqen neve. Por, ato gjithashtu simbolizojnë faktin që Krishti po i jep shpirtit tonë ushqim dhe rifreskim frymëror. Me të vërtetë që ceremonia që Jezusi themeloi, në vetë natyrën e saj ka për qëllim që të na e mësojë këtë gjë. Jezusi tha:

Atëherë Jezusi u tha atyre: «Në të vërtetë, në të vërtetë, ju them se, po të mos hani mishin e Birit të njeriut dhe të pini gjakun e tij, nuk keni jetë në veten tuaj. Kush ha mishin tim dhe pi gjakun tim, ka jetë të përjetshme, dhe unë do ta ringjall atë në ditën e fundit. Sepse mishi im është me të vërtetë ushqim dhe gjaku im është me të vërtetë pije. Kush ha mishin tim dhe pi gjakun tim, mbetet në mua dhe unë në të. Ashtu si Ati i gjallë më dërgoi dhe unë jetoj për shkak të Atit, ashtu edhe ai që më ha mua do të jetojë edhe ai për shkakun tim. (Gjoni 6:53–57)

Pa dyshim që Jezusi nuk është duke folur për një ngrënie të trupit dhe të gjakut të Tij në kuptimin e drejtpërdrejtë të fjalës. Por nëse Ai nuk është duke folur për një ngrënie dhe pirje në kuptimin e drejtpërdrejtë të fjalës, atëherë Ai duhet të ketë në mendje një pjesëmarrje frymërore në dobitë e shpengimit që Ai fitoi. Ky ushqim frymëror, kaq i domosdoshëm për frymën tonë, edhe simbolizohet edhe përjetohet në pjesëmarrjen tonë në Darkën e Zotit.

4. Uniteti i besimtarëve. Kur të krishterët marrin pjesë së bashku në Darkën e Zotit, ata japin gjithashtu një shenjë të qartë të unitetit të tyre me njëri tjetrin. Në fakt, Pali thotë: “Sepse ne të shumtit, jemi një bukë, një trup, sepse të gjithë marrim pjesë në të vetmen bukë” (1 Kor. 10:17).

Kur i bashkojmë të katra këto gjëra, fillojmë të kuptojmë një pjesë të domethënies së larmishme të Darkës së Zotit: kur unë marr pjesë në të, unë hyj në praninë e Krishtit; kujtoj që Ai vdiq për mua; marr pjesë në dobitë e vdekjes së Tij; marr ushqim frymëror; dhe jam i bashkuar me të tërë besimtarët e tjerë të cilët marrin pjesë në këtë Darkë. Çfarë arsyeje e mrekullueshme që kjo është për të qenë mirënjohës e për t’u gëzuar që je në Darkën e Zotit!

Por, përveç këtyre të vërtetave të portretizuara në mënyrë të dukshme nga Darka e Zotit, fakti që është Krishti Ai që e ka themeluar këtë ceremoni për ne, do të thotë se përmes saj Ai gjithashtu është duke premtuar apo afirmuar disa gjëra të caktuara ndaj nesh. Kur ne marrim pjesë në Darkën e Zotit, ne duhet të kujtohemi vazhdimisht për pohimet e mëposhtme që Krishti është duke na bërë:

5. Krishti e pohon dashurinë e Tij për mua. Fakti që jam duke marrë pjesë në Darkën e Zotit (me të vërtetë që Jezusi më fton që të vij), është një kujtesë e gjallë si dhe siguri e dukshme që Jezus Krishti më do individualisht si dhe personalisht. Kur unë vij që të marr Darkën e Zotit, në këtë mënyrë unë gjej vërtetim të vazhdueshëm për dashurinë personale që Krishti ka për mua.

6. Krishti pohon se të tëra bekimet e shpëtimit janë të rezervuara për mua. Kur unë vij me ftesë nga Krishtit për në Darkën e Zotit, fakti që Ai më ka ftuar në praninë e Tij, më siguron që Ai ka bekime të bollëkshme për mua. Në këtë Darkë, unë jam faktikisht duke ngrënë e duke pirë si një parashijim i atij banketi të madh në tryezën e Mbretit. Unë vij në tryezën e Tij si një pjesëtar i familjes së Tij të përjetshme. Kur Zoti më mirëpret në këtë tryezë, Ai më siguron se do të më mirëpresë tek të tëra bekimet e tjera të tokës dhe të qiellit gjithashtu, dhe veçanërisht në darkën e madhe martesore të Qengjit, në të cilën për mua është rezervuar një vend.

7. Unë pohoj besimin tim tek Krishti. Së fundi, ndërkohë që unë marr bukën dhe kupën për veten time, përmes veprimeve të mia unë jam duke shpallur se: “Unë kam nevojë për Ty dhe të besoj Ty, Zot Jezus, për të falur mëkatet e mia e për të më dhënë jetë dhe shëndet në shpirtin tim, sepse unë mund të shpëtohem vetëm përmes trupit Tënd të thyer dhe gjakut Tënd të derdhur.” Në fakt, ndërkohë që unë marr pjesë në thyerjen e bukës kur e ha si dhe në derdhjen e kupës kur e pi, unë shpall vazhdimisht që mëkatet e mia ishin pjesë e shkakut të vuajtjes dhe vdekjes së Jezusit. Në këtë mënyrë, pikëllimi, gëzimi, mirënjohja dhe dashuria e thellë për Krishtin, përzihen thellësisht me bukurinë e Darkës së Zotit.

C. Si është Krishti i pranishëm në Darkën e Zotit?

1. Pikëpamja Katolike Romake: Tejmishërimi. Sipas mësimit të Kishës Katolike Romake, buka dhe vera aktualisht bëhen trupi dhe gjaku i Krishtit. Kjo ndodh në momentin kur prifti thotë: “Ky është trupi im” gjatë kremtimit të meshës. Në të njëjtën kohë që prifti thotë këtë gjë, buka ngrihet (lart) dhe adhurohet. Ky veprimi i ngritjes së bukës dhe shpalljes së saj si trupi i Krishtit, lejohet të kryhet vetëm nga një prift.

Kur kjo ndodh, sipas mësimit të Katolicizmit Romak, hiri tejçohet tek ata që janë të pranishëm ex opere operato që do të thotë: “nga vepra e kryer,”^[51]1 por masa e hirit të dhënë është në proporcion me dispozitën subjektive të marrësit të hirit.^[52]2 Për më tepër, çdo herë që kremtohet mesha, flijimi i Krishtit përsëritet (në një farë mënyre), dhe kisha Katolike bën kujdes që të pohojë se ky është një flijim i vërtetë, paçka se nuk është e njëjta gjë si flijimi që Krishti pagoi në kryq.

Kështu, Ludvig Oti (Ludwig Ott) tek Aspektet Themelore të Dogmës Katolike (Fundamentals of Catholic Dogma) jep mësimin e mëposhtëm:

Krishti bëhet i pranishëm në Sakramentin e Altarit përmes transformimit të të tërë substancës së bukës në Trupin e Tij si dhe të tërë substancës së verës në Gjakun e Tij ... Ky transformim është quajtur Tejmishërim. (f. 379)

Fuqia e të qenurit e shenjtërimit, gjendet vetëm tek një prift i kushtuar Perëndisë në mënyrë të vlefshme. (f. 397)

Adhurimi plot admirim (Latria) duhet t’i jepet Krishtit të pranishëm në Eukarist ... Kjo rrjedh nga tërësia dhe qëndrueshmëria e Pranisë Reale që adhurimi absolut me admirim (Cultus Latriae) i takon Krishtit të pranishëm në Eukarist. (f. 387)^[53]3

Sipas mësimit Katolik, për shkak se elementët e bukës dhe të vërës, me plot kuptimin e fjalës kthehen në trupin dhe në gjakun e Krishtit, kisha, për shumë shekuj me radhë nuk i lejoi joklerikët që të pinin nga kupa e Darkës së Zotit (nga frika se mos gjaku i Krishtit do të derdhej) por vetëm që të hanin bukën.^[54]4 Teksti shkollor i Ott-it na thotë:

Darka e Zotit nën dy format në fjalë, nuk është e domosdoshme për këdo pjesëtar individual të Besnikëve, qoftë nga arsyeja e parimit Hyjnor apo si një mjet hiri ... Arsyeja është se Krishti është i tëri dhe i bëri nën secilën syresh ... Ndalimi i marrjes nga kupa në Mesjetë (shekujt e 12të dhe të 13të) u bë për arsye praktike, veçanërisht rreziqet e bërjes profane të Sakramentit. (f. 397)

Në lidhje me flijimin aktual të Krishtit në meshë, teksti shkollor i Ott-it thotë:

Mesha e Shenjtë është Flijimi i vërtetë dhe i duhur. (f. 402)

Në Flijimin e Meshës si dhe në Flijimin e Kryqit, Dhurata Flijuese dhe Prifti Kryesor Flijues, janë identikë; vetëm natyra dhe mënyra e ofertës ndryshojnë....Dhurata Flijuese është Trupi dhe Gjaku i Krishtit....Prifti Kryesor Flijues është Jezus Krishti i Cili përdor priftin njerëzor si shërbëtorin dhe përfaqësuesin e Tij dhe përmbush kushtimin ndaj Perëndisë përmes Tij. Sipas pikëpamjes Tomistike, në çdo Meshë, Krishti kryen gjithashtu një veprimtari aktuale të menjëhershme e cila, sidoqoftë nuk duhet të mendohet si shumatorja e shumë veprimeve të njëpasnjëshme por si një akt i vetëm e i pandërprerë i Krishtit të Shndërruar.

Qëllimi i Flijimit është i njëjti në Flijimin e Meshës si tek Flijimi në Kryq; në radhë të parë përlëvdimi i Perëndisë, së dyti, shlesa, falënderimi dhe kërkesa. (f. 408)

Si një flijim pajtues ... Flijimi i Meshës ndikon tek falja e mëkateve dhe ndëshkimi ndaj mëkatit; si një flijim kërkesash ... ai shkakton tejçimin e dhuratave të mbinatyrshme dhe natyrore. Flijimi Eukaristik i pajtimit mundet (siç deklarohet shprehimisht nga Këshilli i Trentit), të ofrohet jo thjesht për të gjallët, por gjithashtu për frymët e ngrata në Purgator. (fq. 412–413)

Në përgjigje ndaj mësimit të Katolicizmit Romak mbi Darkën e Zotit, duhet thënë se fillimisht ai nuk arrin të kuptojë karakterin simbolik të deklaratave të Jezusit kur Ai deklaron: “Ky është trupi im,” ose, “Ky është gjaku im.” Jezusi foli në mënyrë simbolike shpesh herë kur foli për Veten. Për shembull, Ai tha: “Unë jam hardhia e vërtetë” (Gjoni 15:1), apo “Unë jam dera; nëse dikush hyn nëpërmjet meje, do të shpëtohet” (Gjoni 10:9), apo “Unë jam buka që zbriti prej qiellit” (Gjoni 6:41). Në një mënyrë të ngjashme, kur Jezusi thotë: “Ky është trupi im,” Ai këtë e ka në një mënyrë simbolike, jo në një mënyrë aktuale, të drejtpërdrejtë e fizike. Në fakt, ndërkohë që Ai po ulej me dishepujt e Vet me bukën në dorë, buka ishte në dorën e Tij, por ajo ishte veçantë trupit të Tij, dhe kjo padyshim që ishte, e dukshme për dishepujt. Asnjë prej dishepujve të pranishëm nuk do të kishte menduar që buka që Jezusi mbante në dorë ishte aktualisht trupi fizik i Tij, sepse ata ishin në gjendje që ta shikonin trupin e Tij përpara syve të tyre. Ata do ta kishin marrë natyrshëm deklaratën e Jezusit në një mënyrë simbolike. Po kështu, kur Jezusi tha: “Kjo kupë është besëlidhja e re në gjakun tim, që derdhet për ju” (Luka 22:20), Ai padyshim që me këtë nuk nënkuptonte se kupa ishte aktualisht besëlidhja e re, por se kupa përfaqësonte besëlidhjen e re.

Për më tepër, pikëpamja Katolike Romake nuk arrin të dallojë mësimin e qartë të Besëlidhjes së Re mbi vlerën përfundimtare dhe plotësinë e sakrificës së Krishtit një herë e përgjithmonë për mëkatet tona: libri i Hebrenjve e thekson këtë shpesh herë, si për shembull atëherë kur thotë: “edhe jo për ta ofruar si fli veten e vet shumë herë, sikurse kryeprifti që hyn vit për vit në shenjtërore me gjakun e një tjetri, sepse përndryshe ai duhet të vuante shumë herë qëkurse u krijua bota; por tani, vetëm një herë, në fund të shekujve, Krishti u shfaq për të prishur mëkatin me anë të flijimit të vetvetes. Dhe, ... Krishti, pasi u dha një herë për të marrë mbi vete mëkatet e shumëve, do të duket për së dyti pa mëkat për ata që e presin me durim për shpëtim” (Heb. 9:25–28). Të thuash se flijimi i Krishtit vazhdon apo se përsëritet në meshë, nga këndvështrimi i Protestantëve ka qenë (që prej kohës së Reformimit), një prej doktrinave më të kundërshtueshme të Katolicizmit Romak. Kur ne kuptojmë që flijimi i Krishtit për mëkatet tona është i përfunduar dhe i kryer (“U krye,” Gjoni 19:30; kr. Heb. 1:3), kjo na jep një siguri të madhe që mëkatet tona janë të shlyera të gjitha dhe se nuk mbetet asnjë flijim tjetër për t’u paguar. Por, ideja e vazhdimit të flijimit të Krishtit, e shkatërron sigurinë tonë që pagesa është bërë nëpërmjet Krishtit dhe se ajo është pranuar nga Perëndia Atë, dhe se “nuk ka asnjë dënim” (Rom. 8:1) që mbetet ende për ne.

Për Protestantët, ideja që mesha është në çfarëdo kuptimi një përsëritje e vdekjes së Krishtit, duket se shënjon një kthim tek flijimet e përsëritura të besëlidhjes së vjetër, të cilat bënin që të “përtërihet çdo vit kujtimi i mëkateve” (Heb. 10:3). Në vend të sigurisë për faljen e plotë të mëkateve nëpërmjet flijimit të kryer një herë e përgjithmonë prej Krishtit (Heb. 10:12), ideja që mesha është një flijim i përsëritur, na jep një kujtesë të pandërprerë për mëkatin dhe për fajin e mbetur i cili do shlyer javë pas jave.^[55]5

Në lidhje me mësimin që vetëm priftërinjtë mundet që të kryejnë shërbesën në Darkën e Zotit, Besëlidhja e Re nuk jep aspak udhëzime të cilat do të vendosin kufizime për njerëzit të cilët mund të kryesojnë në Darkën e Zotit. Gjithashtu, përderisa Shkrimi nuk vë kufizime të tilla ndaj nesh, nuk do dukej e justifikueshme të thonim që vetëm priftërinjtë mund të shpërndajnë elementët e Darkës së Zotit. Për më tepër, përderisa Besëlidhja e Re na mëson se të tërë besimtarët janë priftërinj dhe pjesëtarë të një “priftërie mbretërore” (1 Pjetrit 2:9; kr. Heb. 4:16; 10:19–22), ne nuk duhet që të specifikojmë një klasë të caktuar njerëzish të cilët kanë të drejtat e priftërinjve si në besëlidhjen e vjetër, por duhet të theksojë se të tërë besimtarët kanë të përbashkët privilegjin e madh frymëror të afrimit me Perëndinë.

Së fundi, çfarëdo vazhdimi i kufizimit që nuk do të lejonte joklerikët të pinin prej kupës së Darkës së Zotit, do të ishte të argumentoje nga meraku dhe tradita për të justifikuar mosbindjen ndaj urdhëresave të drejtpërdrejta të Jezusit, dhe jo vetëm urdhëresës ndaj dishepujve të Tij kur Ai tha: “Pini prej tij të gjithë” (Mat. 26:27), por gjithashtu drejtimin që Pali dokumentoi, në të cilin Jezusi tha: “Bëni këtë sa herë që të pini, në përkujtimin tim” (1 Kor. 11:25).

2. Pikëpamja Luteriane: Konsubstancasioni. Martin Luteri e refuzoi pikëpamjen Katolike Romake të Darkës së Zotit, e megjithëkëtë, ai këmbënguli që fraza “Ky është trupi im” njëfarësoj duhej të merrej si një deklaratë me kuptim të drejtpërdrejtë. Përfundimi i tij nuk ishte që buka faktikisht bëhet trupi fizik i Krishtit, por që trupi fizik i Krishtit është i pranishëm “në, me dhe nën” bukën e Darkës së Zotit. Ky shembull që jepet nganjëherë, ka për qëllim të thotë se trupi i Krishtit është i pranishëm tek buka, ashtu sikurse uji është i pranishëm tek një sfungjer—uji nuk është sfungjeri, por është i pranishëm “në, me, dhe nën” sfungjerin, dhe është i pranishëm kudo ku është edhe sfungjeri i pranishëm. Shembuj të tjerë që jepen, janë ato të fuqisë magentike në një magnet apo të shpirtit në trup.

Mënyra se si Luterianët e kuptojnë Darkën e Zotit, gjendet tek tekstet shkollore të Frensis Pajpër (Francis Pieper), Dogmatikat Kristiane (Christian Dogmatics). ^[56]6 Ai citon Katekizmin e Vogël të Luterit: “Çfarë është Sakramenti i Altarit? Është trupi dhe gjaku i vërtetë i Zotit tonë Jezus Krisht, nën bukën dhe verën, që ne të krishterët ta hamë e ta pimë, të caktuar nga Krishti Vetë.”^[57]7 Po kështu, Rrëfimit i Augsburgut, Neni X, thotë: “Për Darkën e Zotit ata japin mësim që Trupi dhe Gjaku i Krishtit janë me të vërtetë të pranishëm, dhe u shpërndahen atyre që hanë në Darkën e Zotit.”^[58]8

Një pasazh i cili mund të mendohet se mbështet këtë pozitë, është “1 Korintasve” 10:16, “Buka që ne thyejmë, a nuk është vallë bashkësia e trupit të Krishtit?”

Sidoqoftë, me qëllim për ta pohuar këtë doktrinë, Luterit iu desh t’i përgjigjej një pyetjeje të rëndësishme: Si do mundet trupi fizik i Krishtit, apo në mënyrë më të përgjithshme natyra njerëzore e Krishtit, të jetë e pranishme gjithkund? A nuk është e vërtetë që Jezusi në natyrën e Tij njerëzore u ngrit në qiell dhe se vazhdon të jetë atje derisa të kthehet? A nuk tha Ai se po largohej nga toka e se nuk do të ishte më në botë por se po shkonte tek Ati (Gjoni 16:28; 17:11)? Si përgjigje ndaj këtij problemi, Luteri jepte mësim gjithëpraninë e natyrës njerëzore të Krishtit pas ngritjes lart të Tij—d.m.th. se natyra njerëzore e Krishtit ishte e pranishme gjithkund (“gjithëprania”). Por teologët që prej kohës së Luterit, kanë dyshuar se mos ai jepte mësim gjithpraninë e natyrës njerëzore të Krishtit, jo për shkak se ajo gjendet gjetiu në Shkrim, por për shkak se ai e kishte të nevojshme për të shpjeguar se si pikëpamja e tij e konsubstancacionit do mund të ishte e vërtetë.

Si përgjigje ndaj pikëpamjes së Luterit, mund të thuhet se edhe ajo nuk arrin të kuptojë që Jezusi është duke folur për një realitet frymëror por duke përdorur objekte fizike për të na mësuar kur thotë: “Ky është trupi im.” Këtë ne nuk duhet ta marrim me më shumë kuptim të drejtpërdrejtë sesa marrim fjalinë korresponduese: “Kjo kupë është besëlidhja e re në gjakun tim, që derdhet për ju” (Luka 22:20). Në fakt, Luteri nuk është se u jep atë që meritojnë fjalëve të Jezusit në ndonjë kuptim të drejtpërdrejtë. Berkhof-i me të drejtë kundërshton duke thënë se Luteri në fakt i bën fjalët e Jezusit të marrin kuptimin: “Kjo shoqëron trupin tim.”^[59]9 Në këtë çështje, do të na ndihmonte po të lexonim përsëri “Gjonin” 6:27–59 ku konteksti tregon se Jezusi është duke folur për bukën me terma të drejtpërdrejtë, fizikë, por Ai është duke e shpjeguar vazhdimisht atë në lidhje me realitetin frymëror.

3. Pjesa tjetër e Protestantizmit: Një prani simbolike dhe Frymërore e Krishtit. Në dallim nga Martin Luteri, Xhon Kalvini si dhe Reformatorë të tjerë thanë se buka dhe vera e Darkës së Zotit nuk kthehej në turpin dhe gjakun e Krishtit, e as nuk përmbante ndonjë farësoj trupin dhe gjakun e Krishtit. Përkundrazi, buka dhe vera simbolizonin trupin dhe gjakun e Krishtit, dhe ato dhanë një shenjë të dukshme të faktit që Krishti Vetë ishte vërtetë i pranishëm.^[60]10 Kalvini tha:

Duke treguar simbolin, tregohet vetë gjëja e simbolizuar. Sepse në mos ndokush ka për qëllim ta quajë Perëndinë mashtrues, nuk do të guxonte kurrë të thoshte se një simbol bosh është dhënë prej Tij ... Dhe të perëndishmit duhet që në çfarëdo mënyre ta mbajnë këtë rregull: kurdoherë që ata shikojnë simbole të caktuara nga Zoti, të mendojnë e të binden se e vërteta e gjësë së simbolizuar është padyshim e pranishme këtu, sepse përse do të vinte Zoti në dorën tënde simbolin e trupit të Tij, përveçse për të të siguruar ty për një pjesëmarrje të vërtetë në të? (Parimet [Institutes] 4.17.10; f. 1371)

Megjithëkëtë, Kalvini tregoi kujdes që të bënte dallim si prej mësimit të Katolicizmit Romak (që tha se buka u bë trupi i Krishtit) ashtu edhe nga mësimi Luterian (që tha se buka përmbante trupin e Krishtit).

Por ne duhet që të tregojmë një prani të tillë të Krishtit në Darkën e Zotit aq sa as ta ngulitim Atë tek elementi i bukës, e as ta fusim Atë tek buka, e as ta kufizojmë Atë në çfarëdo mënyre (sepse është e qartë që të tëra këto gjëra e zbehin lavdinë e Tij qiellore). (Parimet [Institutes] 4.17.19; f. 1381)

Sot, pjesa më e madhe e Protestantëve, do të thoshin se përveç faktit që buka dhe vera simbolizojnë trupin dhe gjakun e Krishtit, që Krishti është gjithashtu i pranishëm nga ana frymërore në një mënyrë të veçantë ndërkohë që ne marrim prej bukës dhe verës. Me të vërtetë që Jezusi premtoi se do të ishte i pranishëm kurdoherë që besimtarët adhurojnë: “Kudo që dy a tre janë bashkuar në emrin tim, unë jam në mes të tyre” (Mat. 18:20).^[61]11 Gjithashtu, nëse Ai është veçanërisht i pranishëm kur të krishterët mblidhen për të adhuruar, atëherë ne do të pritnim që Ai të ishte i pranishëm në një mënyrë të veçantë edhe në Darkën e Zotit:^[62]12 Ne e takojmë Atë në tryezën e Tij, tek e cila Ai vjen për të na e dhënë Veten. Ndërkohë që marrim elementët e bukës dhe të verës në praninë e Krishtit, po kështu ne marrim pjesë me Të dhe në të tëra dobitë e Tij. Ne “ushqehemi me të në zemrën tonë” me falënderim. Me të vërtetë që edhe një fëmi i cili e njeh Krishtin, do ta kuptojë këtë pa ia treguar njeri dhe do të presë të marrë një bekim të veçantë nga Zoti gjatë kësaj ceremonie, për shkak se kuptimi i saj është kaq i brendaqenësishëm në vetë veprimet e të ngrënit dhe të pirit. Megjithëkëtë, ne nuk duhet të themi se Krishti është i pranishëm përveçse në besimin tonë vetjak, por Ai vetëm na takon e na bekon në përputhje me besimin tonë tek Ai.

Në ç’mënyrë është i pranishëm Krishti atëherë? Padyshim që ka një prani simbolike të Krishtit, por ajo është gjithashtu një prani e mirëfilltë frymërore dhe në këtë ceremoni ka një bekim të mirëfilltë frymëror.

D. Kush duhet të marrë pjesë në Darkën e Zotit?

Pavarësisht mospërputhjeve të mendimeve mbi disa aspekte të Darkës së Zotit, pjesa më e madhe e Protestantëve do të pranonin, së pari, që vetëm ata të cilët besojnë në Krishtin duhet të marrin pjesë në të, për shkak se kjo është një shenjë e të qenurit i krishterë dhe i vazhdimit në jetën e krishterë.^[63]13 Pali paralajmëron se ata të cilët hanë dhe pinë në mënyrë të padenjë, përballen me pasoja të rënda: “Sepse ai që ha dhe pi padenjësisht, ha dhe pi një dënim për veten e tij, sepse nuk e dallon trupin e Zotit. Për këtë arsye ka në mes jush shumë të dobët e të sëmurë, dhe mjaft kanë vdekur” (1 Kor. 11:29–30).

Së dyti, shumë Protestantë do të argumentonin nga kuptimi i pagëzimi si dhe kuptimi i Darkës së Zotit se, zakonisht, vetëm ata të cilët janë pagëzuar duhet të marrin pjesë në Darkën e Zotit. Kjo është për shkak se pagëzimi është kaq qartë një simbol i fillimit të jetës së krishterë, ndërkohë që Darka e Zotit është qartësisht një simbol i vazhdimit të jetës së krishterë. Për rrjedhojë, nëse dikush është duke marrë Darkën e Zotit dhe në këtë mënyrë bën një shpallje publike që ai apo ajo është duke vazhduar në jetën e krishterë, atëherë, ai person duhet të pyetet: “A nuk do të ishte mirë të pagëzoheshe tani dhe kësisoj të paraqisje një simbolikë të fillimit prej teje të jetës së krishterë?”

Por, të tjerë, duke përfshirë edhe mua, do të kundërshtonin një kufizim të tillë si më poshtë: Një problem tjetër ngrihet nëse dikush i cili është besimtar i mirëfilltë, por ende i papagëzuar, nuk lejohet të marrë pjesë në Darkën e Zotit kur të krishterët mblidhen bashkë. Në këtë rast, mospjesëmarrja e personit simbolizon që ai apo ajo, nuk është pjesëtare e trupit të Krishtit i cili mblidhet për të kremtuar Darkën e Zotit në një bashkësi të unifikuar (shiko 1 Kor. 10:17: “Sepse ne të shumtit, jemi një bukë, një trup, sepse të gjithë marrim pjesë në të vetmen bukë”). Për rrjedhojë, kishat mund ta mendojnë si gjënë më të mirë që të lejojnë besimtarët jo të pagëzuar që të marrin pjesë në Darkën e Zotit, por që t’i nxitin ata që të pagëzohen sa më shpejt që të jetë e mundur. Sepse, nëse ata janë të gatshëm që të marrin pjesë në një simbol të jashtëm të të qenurit i krishterë, atëherë nuk duket se ka arsye përse ata të mos jenë të gatshëm të marrin pjesë edhe tek tjetra, një simbol ky i cili në mënyrë të natyrshme vjen i pari.

Sigurisht, problemet që ngrihen në të dyja situatat (kur besimtarët jo të pagëzuar marrin Darkën e Zotit dhe kur nuk e marrin) mund të shmangen të tëra nëse të krishterët e rinj pagëzohen në mënyrën e duhur, pak kohë pasi bëhen besimtarë. Kështu, pavarësisht cilësdo pozitë që një kishë merr mbi çështjen e nëse besimtarët e pa pagëzuar duhet apo jo të marrin Darkën e Zotit, në shërbesën mësimore të kishës, do të dukej e udhës të jepnim mësim që situata ideale është që besimtarët e rinj së pari të pagëzohen e pastaj të marrin pjesë në Darkën e Zotit.

Kualifikimi i tretë për pjesëmarrje, është vetë-shqyrtimi:

Prandaj ai që ha nga kjo bukë ose pi nga kjo kupë e Zotit padenjësisht, do të jetë fajtor i trupit dhe i gjakut të Zotit. Por njeriu le të shqyrtojë vetveten dhe kështu të hajë nga buka e të pijë nga kupa, sepse ai që ha dhe pi padenjësisht, ha dhe pi një dënim për veten e tij, sepse nuk e dallon trupin e Zotit. (1 Kor. 11:27–29)

Në kontekstin e “1 Korintasve” 11, Pali po i qorton korintasit për qëndrimin e tyre egoist dhe të mospërfillës kur mblidhen bashkë si kishë: “Kur mblidheni, pra, në një vend, kjo që bëni nuk është për të ngrënë Darkën e Zotit, sepse, në të ngrënët, gjithsecili merr darkën e vet më përpara; dhe njëri ka uri dhe tjetri është i dehur” (1 Kor. 11:20–21). Kjo na ndihmon të kuptojmë atë që Pali nënkupton kur flet për atë të cilin ha dhe pi dhe “nuk e dallon trupin” (1 Kor. 11:29). Problemi në Korint nuk ishte një mosarritje për të kuptuar se buka dhe kupa përfaqësonin trupin dhe gjakun e Krishtit. Ata padyshim e dinin këtë. Problemi më tepër ishte qëndrimi i tyre egoist dhe mospërfillës ndaj njëri-tjetrit ndërkohë që ishin në tryezën e Zotit. Ata nuk po e kuptonin apo “dallonin” natyrën e vërtetë të kishës si një trup. Ky interpretim i shprehur me fjalët “pa dalluar trupin” është mbështetur nga përmendja që Pali i bën kishës si trupi i Krishtit pak fare më përpara, tek “1 Korintasve” 10:17: “Sepse ne të shumtit, jemi një bukë, një trup, sepse të gjithë marrim pjesë në të vetmen bukë.”^[64]14 Kështu që fraza “nuk e dallon trupin” do të thotë “duke mos kuptuar unitetin dhe ndërvarësinë e njerëzve në kishë e cila është trupi i Krishtit.” Kjo do të thotë që mos mendimi për vëllezërit dhe motrat  tona kur ne vijmë në Darkën e Zotit, gjatë së cilës ne duhet të reflektojmë për karakterin e Tij.^[65]15

Çfarë do të thotë atëherë, të hash apo të pish “padenjësisht” (1 Kor. 11:27)? Fillimisht ne mund të mendojmë se këto fjalë gjejnë zbatim disi në mënyrë të ngushë dhe i takojnë vetëm mënyrës se si ne sillemi kur aktualisht hamë dhe pimë bukën dhe verën. Por, kur Pali shpjegon pjesëmarrjen e padenjë, ajo përfshin shprehjen “nuk e dallon trupin,” ai nënkupton që ne duhet të mendojmë për të tëra marrëdhëniet përbrenda trupit të Krishtit: a jemi duke vepruar në mënyra të cilat portretizojnë në mënyrë të qartë jo unitetin e një buke dhe të një trupi, por të kundërtën? A po sillemi në mënyra të cilat shpallin jo flijimin vetë-dhënës të Zotit, por armiqësi dhe egoizëm? Në një kuptim më të gjerë sesa: “Por njeriu le të shqyrtojë vetveten” do të thotë se ne duhet të pyesim nëse marrëdhëniet tona në trupin e Krishtit janë në fakt duke pasqyruar karakterin e Zotit, të Cilin e takojmë atje dhe të Cilin përfaqësojmë.

Në këtë lidhje, mësimi i Jezusit për ardhjen për të adhuruar në përgjithësi, duhet përmendur gjithashtu:

Nëse, pra, e paraqet dhuratën tënde tek altari dhe atje kujtohesh se yt vëlla ka diçka kundër teje, lëre atje dhuratën tënde para altarit dhe shko pajtohu më parë me vëllanë tënd; dhe atëherë eja dhe paraqite dhuratën tënde. (Mat. 5:23–24)

Jezusi këtu na tregon se kurdoherë që ne vijmë për të adhuruar, ne duhet që të sigurohemi që marrëdhëniet tona me të tjerët janë atje ku duhet, e nëse nuk janë, ne duhet të veprojmë me shpejtësi për t’i bërë siç duhet, e pastaj të vijmë për të adhuruar Perëndinë. Ky paralajmërim duhet të jetë veçanërisht i vërtetë kur ne vijmë tek Darka e Zotit.

Sigurisht, asnjë pastor apo drejtues kishe nuk ka si ta dijë nëse njerëzit janë duke e shqyrtuar veten apo jo (me përjashtim të rasteve kur qëndrime qartësisht shkelëse apo mëkatare bëhen të dukshme për të tjerët). Për pjesën më të madhe, kisha duhet të varet tek pastorët dhe mësuesit për të shpjeguar qartësisht kuptimin e Darkës së Zotit, si dhe për të paralajmëruar për rreziqet e pjesëmarrjes në mënyrë të padenjë. Pastaj, njerëzit do të kenë përgjegjësinë për të shqyrtuar jetën e tyre, në përputhje me atë që Pali thotë. Me të vërtetë që Pali nuk thotë se pastorët duhet të shqyrtojnë jetën e të gjithë të tjerëve, por në vend të kësaj inkurajon vetë-shqyrtim individual: “Por njeriu le të shqyrtojë vetveten” (1 Kor. 11:28).^[66]16

E. Pyetje të tjera

Kush duhet ta administrojë Darkën e Zotit? Shkrimi nuk jep mësime të drejtpërdrejta mbi këtë çështje, kështu që na mbetet thjesht për të vendosur se çfarë është e mençur si dhe e përshtatshme për dobinë e besimtarëve në kishë. Me qëllim për t’iu ruajtur keqpërdorimit të Darkës së Zotit, administrimi i saj duhet t’i besohet një drejtuesi të përgjegjshëm, por nuk duket që Shkrimi kërkon që vetëm klergjia e emëruar apo zyrtarë të përzgjedhur të kishës mund ta bëjnë këtë. Në situatat e zakonshme, sigurisht, pastori apo drejtues të tjerë, të cilët zakonisht kryejnë shërbesën në shërbesat e adhurimit të kishës, do të kryesojë natyrshëm shërbesën edhe gjatë Darkës së Zotit. Por përtej kësaj, nuk duket se ka arsye përse elementët e Darkës së Zotit të shpërndahen vetëm nga funksionarët, vetëm nga drejtuesit, apo vetëm nga burrat. A nuk do të tregonte shumë më qartë unitetin dhe barazinë frymërore në Krishtin po qe se për shembull, si burrat ashtu edhe gratë do të ndihmonin në shpërndarjen e elementëve të Darkës së Zotit?^[67]17

Sa shpesh duhet kremtuar Darka e Zotit? Shkrimi nuk na e thotë. Jezusi, thjesht thotë: “Sepse sa herë të hani nga kjo bukë dhe të pini nga kjo kupë...” (1 Kor. 11:26). Direktiva e Palit këtu në lidhje me shërbesat e adhurimit, duhet të jetë e përshtatshme për t’u marrë në konsideratë: “Të gjitha le të bëhen për ndërtim” (1 Kor. 14:26). Faktikisht, ka qenë praktika e pjesës më të madhe të kishës përgjatë gjithë historisë së saj që të kremtojë Darkën e Zotit çdo javë kur besimtarët mblidhen. Sidoqoftë, në shumë grupe Protestante që prej Reformimit, ka patur një kremtim më pak të shpeshtë të Darkës së Zotit—nganjëherë një herë apo dy herë në muaj, apo, në shumë kisha të Reformuara, vetëm katër herë në vit. Nëse Darka e Zotit është planifikuar dhe shpjeguar si dhe e zbatuar në një mënyrë të atillë që ajo është një kohë vetë-shqyrtimi, rrëfimi, dhe mirënjohjeje e lavdërimi, atëherë nuk duket se kremtimi i saj një herë në javë do të ishte tepër i shpeshtë, sidoqoftë, dhe padyshim mund të kremtohej aq shpesh “për ndërtim.”

PYETJE PËR ZBATIM VETJAK

1.     Cilat gjëra të simbolizuara nga Darka e Zotit kanë marrë një rëndësi të re në mendimet e tua si rezultat i leximit të këtij kapitulli? A të duket vetja më i zellshëm për të marrë pjesë në Darkën e Zotit tani sesa ç’ke qenë më përpara se të lexoje këtë kapitull? Përse?

2.     Në ç’mënyrë (nëse ka ndonjë mënyrë) do t’i qaseshe ndryshe Darkës së Zotit tani? Cila prej gjërave të simbolizuara në Darkën e Zotit është më inkurajuese për jetën tënde të krishterë tani që flasim?

3.     Cila pikëpamje rreth natyrës së pranisë së Krishtit në Darkën e Zotit të është mësuar në kishë më përpara? Cila është pikëpamja që ke tani?

4.     A ka ndonjë marrëdhënie të prishur personale që të duhet ta ndreqësh përpara se të vish përsëri tek Darka e Zotit?

5.     A ka fusha në të cilën kisha jote ka nevojë që të bëjë më shumë mësime rreth natyrës së Darkës së Zotit? Cilat janë ato?

TERMA TË VEÇANTË

Darka e Zotit

konsubstancacioni

eukarist

“nuk e dallon trupin”

prania frymore

prani simbolike

tejmishërimi

gjithëprania e natyrës së Krishtit

BIBLIOGRAFI

(Për një shpjegim të kësaj bibliografie, shiko shënimin tek bibliografia e kapitullit 1, f. 38. Të dhënat e plota bibliografike mund të gjenden në fq. 1223–1229.)

Seksione në Teologjitë Sistematike Ungjillore

1. Anglikane (Episkopaliane)

1882–1892 Litton, 472–542

2. Arminiane (Ueslejane apo Metodiste)

1875–1876 Pope, 3:325–334

1892–1894 Miley, 2:411–414

1940 Wiley, 3:189–208

1960 Purkiser, 411–415

1983 Carter, 2:616–619

3. Baptiste

1767 Gill, 2:647–660

1907 Strong, 959–980

1983–1985 Erickson, 1107–1128

4. Dispensacionale

1947 Chafer, 7:229

1949 Thiessen, 322–325

1986 Ryrie, 425–426

5. Luteriane

1917–1924 Pieper, 3:290–296

1934 Mueller, 506–540

6. E Reformuar (apo Presbiteriane)

1559 Calvin, 2:1359–1448 (4.27–28)

1724–1758 Edwards, 1:431–532

1861 Heppe, 627–656

1871–1873 Hodge, 3:611–692

1878 Dabney, 800–817

1887–1921 Warfield, SSW 1:332–338

1889 Shedd, 2b:564–574

1937–1966 Murray, CW 2:376–384; CW 3:275–288

1938 Berkhof, 644–658

1962 Buswell, 2:266–279

7. Ripërtëritja (apo karizmatike/Pentekostale)

1988–1992 Williams

Seksione në Teologjitë Sistematike Përfaqësuese të Katolicizmit Romak

1. Katolike Romake: Tradicionale

1955 Ott, 370–416

2. Katolike Romake: Pas-Vatikanit II

1980 McBrien, 2:757–768; 1:552–556

Vepra të tjera

Beckwith, Roger T. “Eukarsit (Eucharist).” tek FUT (^[68]EDT) fq. 236–238.

Berkouwer, G.C. Sakramentet (The Sacraments). Përkth. nga Hugo Bekker. Grand Rapids: Eerdmans, 1969.

Bridge, D., dhe D. Phypers. Darka e Zotit Vakti Ushqimor që Bashkon? (Communion: The Meal That Unites?) London: Hodder and Stoughton, 1981.

Marshall, I. Howard. Darka e Fundit dhe Darka e Zotit (Last Supper and Lord’s Supper). Grand Rapids: Eerdmans, 1980.

Osterhaven, M.E. “Darka e Zotit, Pikëpamja e (Lord’s Supper, Views of).” Tek FUT (EDT) fq. 653–656.

Wallace, R.S. “Darka e Zotit (Lord’s Supper).” Tek FUT (EDT) fq. 651–653.

PASAZH NGA SHKRIMI PËR T’U MËSUAR PËRMENDËSH

“1 Korintasve” 11:23–26: Sepse unë mora nga Zoti atë që ju transmetova edhe juve; se Zoti Jezus, në atë natë që po tradhtohej, mori bukë dhe, si falënderoi, e theu dhe tha: "Merrni, hani; ky është trupi im që thyhet për ju; bëni këtë në përkujtimin tim". Gjithashtu, pas darkës, mori edhe kupën, duke thënë: "Kjo kupë është besëlidhja e re në gjakun tim; bëni këtë sa herë që të pini, në përkujtimin tim". Sepse sa herë të hani nga kjo bukë dhe të pini nga kjo kupë, ju shpallni vdekjen e Zotit, derisa ai të vijë.

HIMN

“KËTU, O ZOTI IM, TË SHIKOJ BALLË PËR BALLË (HERE, O MY LORD, I SEE THEE FACE TO FACE)”

Ky himn i bukur, nuk këndohet shpesh herë, por ai i flet kaq drejtpërsëdrejti Jezusit Vetë dhe na flet kaq qartë për realitetin frymëror që na duhet të mbajmë mend në Darkën e Zotit, saqë ky është një nga himnet më të shkëlqyer të shkruar ndonjëherë në lidhje me këtë doktrinë. Ai tejçon një qëndrim të përulur në praninë e Zotit, gëzim në shpëtimin, si dhe një pendesë të mirëfilltë për mëkatin gjithashtu. Bukuria e ëmbël e frymës që Horat Bonari (Horatius Bonar) ilustroi në këtë himn, është e krahasueshme me shumë pak himne në tërë historinë e kishës.

Vija melodike e: “Frymë e Perëndisë, Zbrit mbi Zemrën Time (Spirit of God, Descend Upon My Heart)”

Këtu, o Zoti im, ballë për ballë të shikoj;

Këtu do doja të prekja e gjërat e padukshme të kapja,

Këtu me dorë më të fortë hirin Tënd të përjetshëm, shtrëngoj

Dhe e gjithë lodhjet e mia mbi Ty të varja.

Këtu unë do të ushqehem me bukën e Perëndisë,

Këtu me Ty verën mbretërore të qiellit do të pi;

çdo barrë tokësore, mënjanë do degdis,

edhe një herë në qetësinë e faljes së mëkateve do të rri.

Kjo është ora e banketit dhe e këngës;

Kjo është tryeza qiellore për mua e shtruar:

Këtu më lër të festoj gjatë gjithë kohës

Orën e bashkësisë me Ty të shkurtër e të çmuar.

Ndihmë veç Teje, tjetër nuk kam, e as më duhet

As krah tjetër, përveç Tëndit, ku të gjej mbështetje;

Mjafton o Zoti im, e që më mjafton është pak të thuhet;

Forca ime tek fuqia Jote, vetëm tek fuqia Jote është gjendje.

Drejtësia është e Jote ndërsa mëkati është i imi,

IYti gjaku pastrues, faji është i imi;

Këtu është manteli, streha dhe gëzimi,

Gjaku, drejtësia e jote, o imi Zot Perëndi.

Autori: Horatius Bonar, 1855

Kapitulli 51

Adhurim

Si mundet adhurimi ynë të përmbushë qëllimin e tij të madh në epokën e Besëlidhjes së Re? Çfarë do të thotë të adhurosh “në frymë dhe në të vërtetën”?

SHPJEGIME DHE BAZA NGA SHKRIMET

Termi adhurim nganjëherë gjen zbatim tek e tëra jeta e të krishterit, dhe me të drejtë është thënë se gjithçka në jetën tonë duhet të jetë një veprim adhurimi, dhe gjithçka që kisha bën, duhet të konsiderohet adhurim, sepse gjithçka që ne bëjmë, duhet të përlëvdojë Perëndinë. Sidoqoftë, në këtë kapitull, unë nuk po e përdor atë fjalë në atë kuptim të gjerë. Përkundrazi, unë po e përdor termin adhurim në një kuptim më specifik, për t’iu referuar muzikës dhe fjalëve që të krishterët i drejtojnë Perëndisë në lavdërim, bashkë me qëndrimet e zemrës të cilat e shoqërojnë atë lavdërim, veçanërisht kur të krishterët mblidhen bashkë. Përderisa kapitujt në këtë pjesë të librit merren me doktrinën e kishës, është e përshtatshme në këtë kapitull që ta përqendrojmë vëmendjen tek veprimtaritë e adhurimit të kishës së mbledhur.

A. Përkufizimi dhe qëllimi i adhurimit

Adhurimi është veprimtaria e përlëvdimit të Perëndisë në praninë e Tij me zërat dhe zemrat tona.

Në këtë përkufizim, vërejmë se adhurimi është veprimi i përlëvdimit të Perëndisë. Megjithëkëtë, të tëra aspektet e jetës tonë supozohet të përlëvdojnë Perëndinë, kështu që ky përkufizim specifikon që adhurimi është diçka që ne e bëjmë veçanërisht kur vijmë në praninë e Perëndisë, kur jemi të vetëdijshëm për adhurimin ndaj Tij në zemrat tona, dhe kur e lavdërojmë Atë me zërat tanë dhe flasim për Të në mënyrë që të tjerët të mund të dëgjojnë. Pali i inkurajon të krishterët në Kolos me këto fjalë: “Fjala e Krishtit të banojë në ju me begati; në çdo urtësi, mësoni dhe këshilloni njëri-tjetrin me psalme, himne dhe këngë frymërore, duke i kënduar Zotit me hir në zemrat tuaja” (Kol. 3:16).

Në fakt, arsyeja kryesore përse Perëndia na thirri në asamblenë e kishës është që si një asamble e përbashkët, ne të mund ta adhurojmë Atë. Edmund Clowney me mençuri thotë:

Perëndia i kishte kërkuar me doemos faraonit: “Lëre popullin tim të shkojë që të më shërbejë në shkretëtirë” (Eks. 7:16b) ... Perëndia i nxjerr ata prej Egjiptit në mënyrë që të mund t’i fusë në asamblenë e Tij, tek shoqëria e madhe e atyre të cilët qëndrojnë përpara fytyrës së Tij....Asambleja e Perëndisë në malin Sinai, për rrjedhojë është qëllimi i parë i eksodit. Perëndia i sjell njerëzit e Tij në praninë e Tij në mënyrë që ata të mund t’ia dëgjojnë zërin e ta adhurojnë.

Por Clowney shpjegon që asambleja adhuruese në Malin Sinai, nuk mund të mbetej e grumbulluar përgjithnjë përpara Perëndisë. Për rrjedhojë, Perëndia caktoi edhe festivale të tjerë në të cilën i tërë kombi do të mblidhej përpara Tij tri herë në vit. Ai thotë që: “Izraelitët janë një komb i formuar për adhurim, i thirrur për t’u mbledhur në oborret e Zotit, si dhe për të lavdëruar së bashku emrin e Shumë të Lartit.”^[69]1

Megjithëkëtë, Clowney vëren se në vend që të adhuronin Perëndinë në një asamble të unifikuar e të shenjtë, njerëzit u devijuan duke u shërbyer idhujve në vend që të mblidhnin njerëzit për të adhuruar përpara Tij, “si dënim, Perëndia e shpërndau popullin në mërgim të detyruar.”^[70]2

Por Perëndia premtoi se qëllimet e Tij për njerëzit e Tij do të përmbusheshin gjithsesi, se përpara fronit të Tij, një ditë do të kishte një asamble të madhe jo vetëm prej Izraelit por prej të tëra kombeve (Isa. 2:2–4; 25:6–8; 49:22; 66:18–21; kr. Jer. 48:47; 49:6, 39). Clowney vëren se plotësimi i atij premtimi filloi vetëm kur Jezusi nisi të ndërtonte kishën e Tij:

Rrëshaja ishte koha e fryteve të para, fillimi i të korrës së madhe të shpengimit. Pjetri predikoi plotësimin e profecisë së Joelit. Fryma qe derdhur, adhurimi sipas epokës së re qe futur në kishë. Kisha, asambleja e mbledhur për adhurim, po lavdëronte Perëndinë ... Tani kishte filluar grumbullimi.

Thirrja e ungjillit është një thirrje për të adhuruar, për t’u larguar nga mëkati e për të thirrur emrin e Zotit ... Pamja e kishës si një asamble adhurimi nuk është paraqitur asgjëkund në mënyrë më të fuqishme sesa përmes autorit të letrës së Hebrenjve (Heb. 12:18–29) ... Në adhurimin tonë në kishën e Krishtit, ne i afrohemi fronit të Perëndisë, gjykatësit të të gjithëve. Ne hyjmë në festivalin e asamblesë së shenjtorëve dhe të engjëjve. Ne mblidhemi në frymë me frymët e njerëzve të drejtë të bërë të përsosur. Ne hyjmë në asamblenë e lavdisë përmes Krishtit, ndërmjetësit tonë, dhe gjakut të vdekjes së Tij shpenguese....

Atëherë, adhurimi me përulësi në grup, nuk është opsional për kishën e Perëndisë ... Përkundrazi, ai sjell në shprehje pikërisht fillimin e kishës. Ajo manifeston në tokë realitetin e asamblesë qiellore.^[71]3

Adhurimi është për rrjedhojë një shprehje e drejtpërdrejtë e qëllimit tonë më të lartë për jetesën: “të përlëvdojmë Perëndinë, dhe ta shijojmë atë përgjithnjë.”^[72]4 Perëndia flet për “bij” dhe “bija” të Tij si “tërë ata që quhen me emrin tim, që kam krijuar për lavdinë time, që kam formuar dhe bërë gjithashtu” (Isa. 43:6–7). Edhe Pali përdor një gjuhë të ngjashme kur ai thotë se “që ne të jemi për lëvdim të lavdisë së tij, ne që shpresuam qysh më parë në Krishtin” (Efe. 1:12). Shkrimi është i qartë këtu dhe në shumë pasazhe të tjera që Perëndia na krijoi për ta përlëvduar Atë.^[73]5

Kur ne reflektojmë për qëllimin e adhurimit, kjo gjithashtu na kujton se Perëndia është i denjë për adhurim ndërsa ne nuk jemi. Edhe apostullit Gjon duhej t’i thuhej se ai nuk duhet të adhuronte asnjë krijesë, as madje një engjëll të fuqishëm në qiell. Kur ai tha: “rashë përmbys për ta adhuruar” në këmbët e engjëllit i cili i tregoi Atij vegime të mrekullueshme në qiell, engjëlli i tha atij: “Shiko se mos e bën!... Adhuro Perëndinë” (Zbu. 22:8–9).

Kjo është për shkak se Perëndia është xheloz për nderimin e Tij e Ai me të drejtë kërkon nderin e Tij. Ai thotë “Unë, Zoti, Perëndia yt, jam një Perëndi xheloz” (Eks. 20:5) dhe “Nuk do t'ia jap lavdinë time asnjë tjetri” (Isa. 48:11). Diçka përbrenda nesh duhet të dridhet dhe të gëzohet me këtë fakt. Ne duhet të dridhemi me frikë se mos ia zhvatim lavdinë që i takon Perëndisë. Dhe ne duhet të gëzohemi se është gjë e duhur që Perëndia të kërkojë nderin e Tij e të jetë xheloz për nderin e tij, sepse Ai, pafundësisht më shumë se çfarëdo gjëje që Ai ka bërë, është i denjë për nderim. Njëzetekatër pleqtë në qiell ndjejnë këtë nderim dhe gëzim, sepse ata bien përpara fronit të Perëndisë dhe i hedhin kurorat e tyre përpara Tij duke kënduar: “I denjë je, o Zot, të marrësh lavdinë, nderimin dhe fuqinë, sepse ti i krijove të gjitha gjërat, dhe për hir të vullnetit tënd janë dhe u krijuan” (Zbu. 4:11). Kur ne e ndjejmë drejtësinë absolute të kësaj thellë brenda nesh, atëherë ne kemi qëndrimin e duhur të zemrës për adhurim të mirëfilltë.

Për shkak se Perëndia është i denjë për adhurim e ngaqë Ai kërkon të adhurohet, gjithçka në shërbesat tona të adhurimit, duhet të projektohet dhe realizohet për të mos tërhequr vëmendjen tek vetja jonë apo për t’i sjellë lavdi vetes, por për të tërhequr vëmendjen tek Perëndia e për t’i bërë njerëzit të mendojnë rreth Tij. Do të ishte e përshtatshme për ne që shpesh herë të ri-vlerësojmë elementët e ndryshëm në shërbesat tona të të dielave—predikimin, lutjen publike, drejtimin e adhurimit, muzikën e veçantë, kremtimin e Darkës së Zotit, si dhe njoftimet dhe ofertën. A janë ata vërtetë duke i sjellë lavdi Perëndisë në mënyrën se si janë bërë?^[74]6 Pjetri thotë se dhuratat frymërore duhen përdorur në një mënyrë të atillë që “në gjithçka të përlëvdohet Perëndia nëpërmjet Jezu Krishtit” (1 Pjetrit 4:11).

B. Rezultatet e adhurimit të mirëfilltë

Kur ne adhurojmë Perëndinë në kuptimin e përshkruar më lart, duke i dhënë me të vërtetë Atij lavdi në zemrat tona si dhe me zërat tanë, si rezultat ndodhin një sërë gjërash:

1. Ne gjejmë kënaqësi tek Perëndia. Perëndia na krijoi jo vetëm për ta përlëvduar Atë por gjithashtu për ta shijuar Atë si dhe për të gjetur kënaqësi në shkëlqyeshmërinë e Tij.^[75]7 Me shumë mundësi ne përjetojmë më plotësisht një kënaqësi të madhe në Perëndinë gjatë adhurimit sesa në çfarëdo veprimtarie tjetër në këtë jetë. Davidi pohon se “një gjë” që ai do të kërkojë më shumë se gjithçka tjetër, është “të banoj në Shtëpinë e Zotit tërë ditët e jetës sime, për të soditur bukurinë e Zotit dhe për të admiruar tempullin e tij” (Ps. 27:4). Ai gjithashtu thotë: “Ka plot gëzim në praninë tënde; në të djathtën tënde ka kënaqësi në përjetësi” (Ps. 16:11). Po kështu, Asafi e di se vetëm Perëndia është plotësimi i të tëra shpresave dhe dëshirave: “Cilin kam në qiell veç teje? Dhe mbi tokë nuk dëshiroj tjetër njeri veç teje” (Ps. 73:25). Edhe djemtë e Koreut thonë:

Oh, sa të dashura janë banesat e tua,

o Zot i ushtrive!

Shpirti im dëshiron me zjarr dhe shkrihet

për oborret e Zotit;

zemra ime dhe mishi im i dërgojnë britma gëzimi

Perëndisë të gjallë        ...

Lum ata që banojnë në Shtëpinë tënde,

dhe të lëvdojnë vazhdimisht....

një ditë në oborret e tua vlen më tepër

se një mijë gjetiu. (Ps. 84:1–2, 4, 10)

Kisha e hershme e njihte një gëzim të tillë në adhurim, sepse thuhet: “dhe ngulmonin me një mendje të vetme çdo ditë në tempull dhe, duke e thyer bukën nga shtëpia në shtëpi, merrnin ushqimin me ngazëllim dhe me thjeshtësi zemre duke lavdëruar Perëndinë dhe duke pasur hir përpara gjithë popullit” (Veprat 2:46-47). Në fakt, menjëherë pas ngritjes së Jezusit në qiell, dishepujt “u kthyen në Jerusalem me gëzim të madh, dhe ishin vazhdimisht në tempull duke lavdëruar dhe duke bekuar Perëndinë.” (Luka 24:52–53)

Sigurisht, një veprimtari e tillë e një lavdie të vazhdueshme nuk mund të zgjasë përgjithnjë në këtë epokë, sepse jetesa në një botë të rënë kërkon që ne t’i japim shumë kohë përgjegjësive të tjera gjithashtu. Por, lavdërimi i zgjeruar na jep një parashije të atmosferës së qiellit, ku katër krijesat e gjalla “nuk pushojnë kurrë, as ditë, as natë, duke thënë: «I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë është Zoti Perëndi, i Gjithëpushtetshmi, që ishte, që është dhe që vjen!”’ (Zbu. 4:8), dhe krijesat e tjera qiellore si dhe të shpenguarit të cilët kanë vdekur, bashkohen në adhurimin qiellor dhe ngrenë lart “Qengjin e therur” (Zbu. 5:12).

2. Perëndia gjen kënaqësi në ne. Çfarë bën Perëndia kur ne e adhurojmë? E vërteta e mahnitshme e Shkrimit është se ndërkohë që krijimi përlëvdon Perëndinë, Ai gjithashtu gjen kënaqësi në të. Kur Perëndia krijoi në fillim universin, ai e shikoi të tërë atë me kënaqësi, dhe pa se “ishte shumë mirë” (Zan. 1:31). Perëndia gjen një kënaqësi të veçantë tek qeniet njerëzore të cilët Ai i krijoi dhe i shpengoi. Isaia e kujtoi popullin e Zotit,

Do të jesh një kurorë e shkëlqyer në dorën e Zotit...

do të të quajnë ``Kënaqësia ime është tek ajo''...

sepse Zoti gjen kënaqësi te ti...

ashtu si i martuari gëzohet për nusen,

kështu Perëndia do të gëzohet për ty. (Isa. 62:3–5)

Sofonia i bën jehonë të njëjtës temë kur thotë:

Zoti, Perëndia yt, në mes teje,

është i fuqishmi që shpëton;

Ai do të mbushet me gëzim për ty,

në dashurinë e tij do të qëndrojë në heshtje;

do të gëzohet për ty me britma gëzimi. (Sof. 3:17)

Kjo e vërtetë duhet të na sjellë një inkurajim të madh, sepse ashtu sikurse ne e duam Perëndinë dhe e lavdërojmë Atë, po ashtu ne e kuptojmë se po i sjellim gëzim dhe kënaqësi zemrës së Tij. Gjithashtu, gëzimi më i thellë i dashurisë, është gëzimi që të sjell kur i ke kënaqur zemrën dikujt të cilin e do.

3. Ne i afrohemi Perëndisë: Realiteti i mahnitshëm i pashikueshëm i adhurimit sipas besëlidhjes së re. Në besëlidhjen e vjetër, besimtarët e besëlidhjes së vjetër mundeshin vetëm t’i afroheshin Perëndisë në një mënyrë të kufizuar përmes ceremonive të tempullit. Në fakt, pjesa më e madhe e popullit të Izraelit, nuk mund të hynte në tempullin vetë, por duhej të vazhdonte të qëndronte tek oborri. Edhe priftërinjtë mund të shkonin vetëm në oborrin e jashtëm të tempullit, ndërsa tek “Vendi shumë i shenjtë,” askush nuk mund të shkonte me përjashtim të kryepriftit, dhe ai vetëm një herë në vit (Heb. 9:1–7).

Tani, nën besëlidhjen e re, besimtarët kanë privilegjin e mahnitshëm të të qenurit në gjendje për të hyrë në mënyrë të drejtpërdrejtë tek Vendi shumë i shenjtë në qiell kur ata adhurojnë. “Ne kemi guxim për të hyrë në shenjtërore me anë të gjakut të Jezusit” (Heb. 10:19).^[76]8 Përderisa ne e kemi atë bindje të fortë për të hyrë në vetë praninë e Perëndisë, autori i “Hebrenjve” na inkurajon: “le t'i afrohemi me zemër të vërtetë, në siguri të plotë besimi” (Heb. 10:22). Adhurimi në kishën e Besëlidhjes së Re, nuk është thjesht praktikë për një përvojë të mëvonshme qiellore adhurimi të mirëfilltë, nuk është thjesht shtirje apo kalimi përmes disa veprimtarive të jashtme. Është adhurim i mirëfilltë në praninë e Perëndisë Vetë, dhe kur ne adhurojmë, ne hymë përpara fronit të Tij.

Ky realitet shprehet më plotësisht nga autori i “Hebrenjve” në kapitullin 12, kur ai u thotë të krishterëve që ata nuk kanë ardhur në një vend si Mali tokësor Sinai ku populli i Izraelit mori Dhjetë Urdhëresat prej Perëndisë, por ata kanë ardhur tek diçka shumë herë më e mirë, tek Jerusalemi qiellor:

Sepse ju nuk iu afruat malit që mund të kapet me dorë dhe që digjet me zjarr, as errësirës, as territ, as stuhisë, as tingullit të borisë, as zërit të fjalëve, të cilin ata që e dëgjuan u lutën që atyre të mos u drejtohej më asnjë fjalë ... Por ju iu afruat malit Sion dhe qytetit të Perëndisë së gjallë, Jerusalemit qiellor, edhe morisë së engjëjve,  kuvendit të përgjithshëm dhe kishës së të parëlindurve që janë shkruar në qiej, dhe Perëndisë, gjykatësit të të gjithëve, dhe frymërave të të drejtëve që u bënë të përsosur, dhe Jezusit, ndërmjetësit të besëlidhjes së re, dhe gjakut të spërkatjes, që flet më mirë se ai i Abelit. (Heb. 12:18–24)

Ky është realiteti i adhurimit të besëlidhjes së re: është aktualisht adhurim në praninë e Perëndisë, paçka se nuk e shikojmë Atë me sytë tanë fizike, e gjithashtu nuk i shikojmë engjëjt të mbledhur rreth fronit të Tij apo frymët e besimtarëve të cilët kanë shkuar përpara e tani janë duke adhuruar në praninë e Perëndisë. Por është gjithçka atje, dhe është e gjitha reale, më reale e më e qëndrueshme sesa krijimi fizik që shikojmë përreth nesh, i cili një ditë do të shkatërrohet në gjykimin përfundimtar. Gjithashtu, nëse ne besojmë se Shkrimi është i vërtetë, atëherë ne duhet që gjithashtu të besojmë se aktualisht është i vërtetë që ne vetë vijmë në atë pikë dhe bashkojmë zërat tona me ata të cilët tashmë adhurojnë në qiell kurdoherë që ne vijmë tek Perëndia në adhurim. E vetmja përgjigje e përshtatshme e jona, është kjo: “Le ta ruajmë këtë hir me anë të të cilit i shërbejmë Perëndisë në një mënyrë të pëlqyeshme, me nderim e me frikë sepse Perëndia ynë është një zjarr gllabërues” (Heb. 12:28–29).

4. Perëndia na afrohet. Jakobi na thotë: “Afrojuni Perëndisë dhe ai do t'ju afrohet juve” (Jakobi 4:8). Ky ka qenë modeli se si Perëndia është marrë me popullin e Tij përgjatë gjithë Biblës, dhe ne duhet të kemi bindje të plotë se ai vlen edhe për sot.

Në Besëlidhjen e Vjetër, kur populli i Perëndisë filloi ta lavdëronte me rastin e kushtimit të tempullit, Ai zbriti dhe e bëri Veten të njohur në mesin e tyre:

Kur trumbetarët dhe këngëtarët si një njeri i vetëm bënë të dëgjohet bashkërisht zëri i tyre për të lëvduar dhe për të kremtuar Zotin dhe e ngritën zërin në tingullin e borive, të cembaleve dhe të veglave të tjera muzikore dhe lëvduan Zotin: "Sepse është i mirë, sepse mirësia e tij vazhdon në përjetësi", ndodhi që Shtëpia, Shtëpia e Zotit, u mbush me një re, dhe priftërinjtë nuk mundën të rrinin për të shërbyer për shkak të resë, sepse lavdia e Zotit mbushte Shtëpinë e Perëndisë. (2 Kron. 5:13–14)

Paçka se kjo flet vetëm për një incident specifik, nuk duket e gabuar të supozojmë që Perëndia do ta bëjë të njohur praninë e Tij në një kohë tjetër ndër njerëzit e Tij, kurdoherë që Ai kënaqet me lavdërimin që ata ofrojnë (edhe nëse ai nuk vjen në formën e një reje të dukshme). Davidi thotë: “Megjithatë ti je i Shenjti që banon në lëvdimet e Izraelit” (Ps. 22:3).

5. Perëndia na shërben. Paçka se qëllimi kryesor i adhurimit është përlëvdimi i Perëndisë, Shkrimi na mëson se në adhurim, diçka na ndodh edhe neve: edhe ne vetë ndërtohemi. Deri në një farë mase, kjo ndodh sigurisht kur ne mësojmë nga mësimet e Biblës që janë dhënë apo fjalët inkurajuese që të tjerët na i thonë—Pali thotë: “Të gjitha le të bëhen për ndërtim” (1 Kor. 14:26), dhe ai thotë se ne duhet që “në çdo urtësi, mësoni dhe këshilloni njëri-tjetrin” (Kol. 3:16), dhe që të jemi “duke i folur njëri-tjetrit me psalme, himne dhe këngë frymërore” (Efe. 5:19; kr. Heb. 10:24–25).

Por përveç ndërtimit që shkaktohet nga shtimi i kuptimit të Biblës dhe dëgjimi i fjalëve inkurajuese nga të tjerët, ka edhe një lloj tjetër ndërtimi që ndodh në adhurim: kur ne adhurojmë Perëndinë, Ai takohet me ne dhe na shërben drejtpërsëdrejti, duke forcuar besimin tonë, duke intensifikuar vetëdijen tonë për praninë e Tij si dhe duke realizuar rifreskimin e frymës tonë. Pjetri thotë se ashtu sikurse të krishterët janë vazhdimisht duke ardhur tek Krishti (në adhurim dhe lutje e besim), ata atëherë “ndërtohen për të qenë një shtëpi frymërore, një priftëri e shenjtë, për të ofruar flijime frymërore, që i pëlqejnë Perëndisë me anë të Jezu Krishtit” (1 Pjetrit 2:5). Kur ne vijmë për të adhuruar, ne hyjmë në praninë e Perëndisë në një mënyrë të veçantë, dhe mund të presim që Ai të takohet me ne atje e të na shërbejë: ndërkohë që ne “afrohemi, pra, me guxim fronit të hirit” ne do “të marrim mëshirë e të gjejmë hir, për të pasur ndihmë në kohën e duhur” (Heb. 4:16).^[77]9 Gjatë adhurimit të mirëfilltë, ne shpesh do të përjetojmë një intensifikim të punës shenjtëruese të Frymës së Shenjtë, i Cili punon vazhdimisht duke na ndryshuar në ngjashmëri me Krishtin “nga lavdia në lavdi” (2 Kor. 3:18).^[78]10

6. Armiqtë e Zotit ia mbathin. Kur populli i Izraelit filloi të adhuronte, Perëndia do të luftonte për ta kundër armiqve të tyre. Për shembull, kur moabitët, edomitët dhe sirët u mblodhën kundër Judës, mbreti Jozafat nxori korrin që të lavdëronte Perëndinë përpara ushtrisë:

... caktoi ata që duhet t'i këndonin Zotit dhe duhet ta lëvdonin për shkëlqimin e shenjtërisë së tij ndërsa ecnin përpara ushtrisë ... Kur ata filluan të këndojnë dhe të lëvdojnë, Zoti ngriti një pritë kundër bijve të Amonit dhe të Moabit dhe atyre të malit të Seirit, që kishin ardhur kundër Judës, dhe mbetën të mundur. (2 Kron. 20:21–22)

Në mënyrë të ngjashme, kur populli i Perëndisë i ofron Atij adhurim sot, ne mund të presim që Zoti do të luftojë kundër forcave demonike të cilat e kundërshtojnë ungjillin dhe që Ai do t’i bëjë ato t’ia mbathin.

7. Jobesimtarët e dinë se janë në praninë e Perëndisë. Edhe pse Shkrimi nuk e thekson ungjillëzimin si një qëllim primar kur kisha takohet për adhurim, Pali u thotë korintasve që të kenë parasysh jobesimtarët dhe të jashtmit të cilët vijnë në shërbesat e tyre, për t’u siguruar që të krishterët flasin në mënyra të kuptueshme (shikoni 1 Kor. 14:23). Ai gjithashtu u thotë atyre se nëse dhurata e profecisë është duke funksionuar siç duhet, jobesimtarëve, hera herës do t’u dalin të fshehtat e zemrës së tyre sheshit, dhe ata do të bien përmbys dhe do të “adhurojnë Perëndinë, duke deklaruar se Perëndia është me të vërtetë midis jush” (1 Kor. 14:25; kr. Veprat 2:11). Por ungjillëzimi nuk shikohet si një qëllim primar kur kisha mblidhet për adhurim, dhe për rrjedhojë nuk do të ishte mirë të kishim të vetmen mbledhje të përjavshme të besimtarëve të projektuar kryesisht me një qëllim ungjillëzues. Meraku i Palit është më shumë që vizitorët të kuptojnë se çfarë po ndodh (dhe të mendojmë se të krishterët janë të “çmendur,” 1 Kor. 14:23), dhe se ata e kuptojnë se “Perëndia është me të vërtetë midis jush” (1 Kor. 14:25).

C. Vlera e përjetshme e adhurimit

Për shkak se adhurimi përlëvdon Perëndinë dhe përmbush qëllimin për të cilin Perëndia na krijoi, ai është një veprimtari me rëndësi të përjetshme dhe me vlerë të madhe. Kur Pali i paralajmëron efesianët që të mos e çojnë dëm kohën e tyre por ta përdorin mirë, ai e vë këtë në kontekstin e të jetuarit si njerëz të mençur: “Shikoni, pra, si të ecni me kujdes, jo si të marrët, por si të mençurit, duke e shfrytëzuar kohën, sepse ditët janë të liga” (Efe. 5:15–16).

Pali pastaj shpjegon se çfarë do të thotë të jesh i mençur e të shfrytëzosh në maksimum kohën tënde:

Prandaj, mos u bëni të marrë, por kuptoni se cili është vullneti i Zotit. Dhe mos u dehni me verë, në të cilën ka shthurje, por mbushuni me Frymën, duke i folur njëri-tjetrit me psalme, himne dhe këngë frymërore, duke kënduar dhe duke lavdëruar Zotin me zemrën tuaj, duke e falënderuar vazhdimisht për gjithçka Perëndinë, Atin, në emër të Zotit tonë Jezu Krisht. (Efe. 5:17–20)

Për rrjedhojë në kontekstin e përdorimit të kohës me mençuri dhe shfrytëzimit të saj në maksimum, Pali përfshin si këndimin e psalmeve frymërore ndaj njëri-tjetrit, ashtu dhe këndimin ndaj Zotit me zemrat tona.

Kjo do të thotë se adhurimi është të bërit e vullnetit të Perëndisë! Adhurimi është rezultat i kuptimit se “cili është vullneti i Zotit.” Do të thotë “të shfrytëzosh në maksimum kohën.” Për më tepër, për shkak se Perëndia është i përjetshëm dhe i gjithë-ditur, lavdërimi që ne i japim Atij nuk do të zbehet kurrë në vetëdijen e Tij, por do të vazhdojë t’i sjellë kënaqësi zemrës së Tij në përjetësi (kr. Juda 25: “Të vetmit Perëndi të urtë, Shpëtimtarit tonë, i qoftë lavdi dhe madhështi, sundim dhe pushtet, edhe tani, edhe në përjetësi”).

Fakti që adhurimi është një veprimtari me rëndësi të madhe dhe vlerë të përjetshme, është gjithashtu e dukshme në faktin që ajo është veprimtaria kryesore e zbatuar prej atyre që janë tashmë në qiell (kr. Zbu. 4:8–11; 5:11–14).

D. Si mund të hyjmë në adhurim të mirëfilltë?

Si përfundim, adhurimi është një veprimtari frymërore dhe duhet fuqizuar nga Fryma e Shenjtë që punon përbrenda nesh. Kjo do të thotë se ne duhet të lutemi që Fryma e Shenjtë të na bëjë të aftë që të adhurojmë në mënyrën e duhur.

Fakti që adhurimi i mirëfilltë duhet kryer në lëmin e padukshëm, frymëror, është evident në fjalët e Jezusit:

Por vjen ora, madje ajo ka ardhur, që adhuruesit e vërtetë do ta adhurojnë Atin në frymë dhe në të vërtetën, sepse Ati kërkon të tillë si adhurues të tij. Perëndia është Frymë, dhe ata që e adhurojnë, duhet ta adhurojnë në frymë dhe në të vërtetën. (Gjoni 4:23–24)

Të adhurosh “në frymë dhe në të vërtetën” do ishte më e qartë me kuptimin “në Frymën e Shenjtë,” por më tepër “në lëmin frymëror, në lëmin e veprimtarisë frymërore.”^[79]11 Kjo do të thotë se adhurimi i vërtetë përfshin jo vetëm trupat tanë fizikë por gjithashtu frymën tonë, aspektin jomaterial të ekzistencës tonë si dhe kryesisht ushtron veprimtari në lëmin e padukshëm. Maria e dinte se ajo po adhuronte në atë mënyrë sepse ajo ia briti: “Shpirti im e madhëron Zotin, dhe fryma im ngazëllen në Perëndinë, Shpëtimtarin tim” (Luka 1:46–47).

Ne duhet të kuptojmë gjithashtu se Perëndia në mënyrë të vazhdueshme “kërkon” (Gjoni 4:23) ata të cilët do ta adhurojnë Atë në lëmin frymëror dhe për rrjedhojë ata fryma si dhe trupi dhe mendja e të cilëve është duke adhuruar Perëndinë. Një adhurim i tillë nuk është opsional për shkak se ata të cilët adhurojnë Perëndinë “duhet ta adhurojnë në frymë dhe në të vërtetën” (v. 24). Nëse fryma jonë nuk është duke e adhuruar Perëndinë, ne nuk jemi duke e adhuruar Atë me të vërtetë.

Një qëndrim adhurimi na kaplon kur ne fillojmë ta shikojmë Perëndinë ashtu sikurse Ai është dhe pastaj t’i përgjigjemi pranisë së Tij. Edhe në qiell, serafimët të cilët kundrojnë lavdinë e Perëndisë, thërrasin: “I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë është Zoti i ushtrive. Tërë toka është plot me lavdinë e tij” (Isa. 6:3). Kur dishepujt panë Jezusin që ecte mbi ujë, dhe pastaj panë erën të pushojë kur Ai hipi në varkë, “ata që ishin në barkë erdhën dhe e adhuruan, duke thënë: «Me të vërtetë ti je Biri i Perëndisë!”’ (Mat. 14:33). Autori i “Hebrenjve” e di që kur ne hyjmë në praninë e Perëndisë (Heb. 12:18–24), reagimi i duhur është që t’i “shërbejmë Perëndisë në një mënyrë të pëlqyeshme, me nderim e me frikë, sepse Perëndia ynë është një zjarr gllabërues” (Heb. 12:28–29). Për rrjedhojë, adhurimi i mirëfilltë nuk është diçka e cila është e vetë-krijuar apo e cila mund të gatuhet përbrenda vetes tonë. Duhet që përkundrazi ajo të jetë derdhja e zemrave tona si përgjigje ndaj kuptimi të asaj se kush është Perëndia.

Është e udhës që të pyesim nëse ka adhurim të mirëfilltë, të thellë, të ndjerë në kishat tona. Në shumë kisha ungjillore, njerëzit nuk adhurojnë me të vërtetë Perëndinë në zemrën e tyre derisa vjen himni i fundit, pasi predikimi e ka përqendruar vëmendjen e tyre tek kush është Perëndia në mënyrë që ata të fillojnë të gëzohen në Perëndinë me një zemër plot me lavdërime. Por pastaj, pikërisht kur një adhurim i ndjerë nga zemra ka filluar, shërbesa ndalon krejt papritur. Ky duhet të jetë pikërisht fillimi! Nëse në kishat tona po mungon adhurimi i mirëfilltë, ne duhet të pyesim se si do mund ta sjellim veten në atë pikë që të përjetojmë gjithnjë e më shumë thellësi dhe pasuri në adhurim, që është reagimi natyror i zemrës së besimit me një vetëdije të qartë të pranisë dhe karakterit të Perëndisë.^[80]12

A ka ndonjë gjë tjetër që ne mund të bëjmë për ta bërë adhurimin më efikas? Ne duhet që të mos harrojmë se adhurimi është një çështje frymërore (Gjoni 4:21–24), si dhe që zgjidhjet parësore do të ishin për rrjedhojë ato frymëroret. Do duhet të ketë shumë lutje si pjesë e përgatitjes për adhurim, veçanërisht nga ana e atyre që janë në pozitë drejtuese, duke i kërkuar Perëndisë që të bekojë kohët e adhurimit e që të na e bëjë Veten e Tij të njohur. Gjithashtu, grigjat do të kenë nevojë për mësime rreth natyrës frymërore të adhurimit dhe kuptimit të Besëlidhjes së Re për sa i takon adhurimit në praninë e Perëndisë (shiko Heb. 12:22–24). Plus kësaj, të krishterët kanë nevojë të inkurajohen për të ndrequr çfarëdo marrëdhënieje ndërpersonale të thyer. Pali thotë se burrat duhet që të ngrenë duar të shenjta lart “pa zemërim dhe pa dyshime” (1 Tim. 2:8), dhe po ashtu, Jezusi na kujton që ne fillimisht duhet që të “pajtohemi” me vëllain tonë, dhe pastaj të vijmë përpara altarit të Perëndisë e të ofrojmë një dhuratë (Mat. 5:24). Në fakt, Gjoni thotë se kushdo që thotë: “Unë e dua Perëndinë” por e urren të vëllanë “është gënjeshtar” (1 Gjonit 4:20). Bashkëshortëve në veçanti u duhet që të sigurohen se po jetojnë “me dituri” me bashkëshortet e tyre e se po i nderojnë ato, me qëllim që lutjet e tyre “të mos pengohen.” (1 Pjetrit 3:7). Gjithashtu, e gjithë kisha ka përgjegjësi që të bëjë kujdes “se mos mbijë ndonjë rrënjë e hidhur dhe t'ju turbullojë dhe me anë të saj të ndoten shumë njerëz” (Heb. 12:15)—një tregues ky që mëkati dhe marrëdhëniet e thyera ndër disa vetë mund të përhapen tek shumë të tjerë e të çojnë në mosdhënien e bekimit të Perëndisë ndaj të tërë grigjës.

Për më tepër, nëse ne me të vërtetë do t’i afroheshim Perëndisë në adhurim, duhet të ketë patjetër një përpjekje për shenjtëri personale në jetën tonë. Autori i “Hebrenjve” i kujton besimtarët që të përpiqen për “shenjtërim, pa të cilin askush nuk ka për të parë Perëndinë” (Heb. 12:14), dhe Jezusi thotë se janë ata të cilët janë të “pastër në zemër” ata të cilët do ta “shohin Perëndinë” (Mat. 5:8)—një premtim ky i cili është përmbushur pjesërisht në këtë jetë dhe plotësisht në epokën që do të vijë. Veçanërisht, në lidhje me lutjen, Gjoni thotë: “Nëse zemra jonë nuk na dënon, kemi siguri para Perëndisë” (1 Gjonit 3:21), por ky parim padyshim që gjen zbatim edhe tek adhurimi pasi ne kemi guximin për të hyrë në praninë e Perëndisë për t’i ofruar Atij lavde. Jakobi nënkupton një preokupim të ngjashëm, kur menjëherë pasi thotë: “Afrojuni Perëndisë dhe ai do t'ju afrohet juve,” shton: “pastroni duart, o mëkatarë, dhe shenjtëroni zemrat, o njerëz me dy mendje” (Jakobi 4:8).^[81]13

Megjithëkëtë konteksti fizik si dhe struktura e shërbesave të adhurimit, ka rëndësi, sepse ka tregues që Jezusi mendoi se atmosfera në adhurim qe shumë e rëndësishme. Ai “hyri në tempullin e Perëndisë, i dëboi të gjithë ata që shisnin dhe blinin në tempull dhe përmbysi tryezat e këmbyesve të parave dhe ndenjëset e shitësve të pëllumbave.” Për të shpjeguar këtë veprim, Jezusi këmbënguli që tempulli duhet të ishte një shtëpi lutjeje, sepse Ai tha: «Është shkruar: ``Shtëpia ime do të quhet shtëpi lutjeje'', por ju e bëtë shpellë kusarësh» (Mat. 21:12–13). Ai u tha gjithashtu besimtarëve, “kur lutesh, futu në dhomëzën tënde, mbylle derën dhe lutju Atit tënd në fshehtësi” (Mat. 6:6), jo vetëm sepse në dhomat tona ne nuk do të shikohemi prej njerëzve, e nuk do të lutemi në atë mënyrë që të marrim lavdi prej njerëzve, por gjithashtu sepse njohuria që të tjerët po na shikojnë në lutjet tona, e shpërqendron shumë lehtë vëmendjen tonë, kështu që pjesërisht ne lutmi për t’u dëgjuar prej të tjerëve apo të paktën në një mënyrë për të mos i skandalizuar ata. Kjo nuk do të thotë se adhurimi i përbashkët dhe lutja janë të ndaluara (sepse të dyja janë shumë evidente si në Besëlidhjen e Vjetër, ashtu edhe në Besëlidhjen e Re), por me këtë duhet thënë se ne duhet të zgjedhim një ambient për lutje apo për adhurim që shmang shpërqendrimet me sa të jetë e mundur. Kjo është e përputhshme me faktin që adhurimi duhet kryer në një mënyrë të rregullt, sepse “Perëndia nuk është Perëndi trazimi, por paqtimi” (1 Kor. 14:33; kr. v. 40). Atmosfera dhe mënyra e adhurimit janë të rëndësishme, sepse ne duhet t’i “shërbejmë Perëndisë në një mënyrë të pëlqyeshme, me nderim e me frikë” (Heb. 12:28). Kjo do të thotë se është e përshtatshme të mblidhemi si kishë në një ambient që është ndihmues për të adhuruar, një që është zakonisht privat dhe pa shpërqendrime, e që të jep mundësi për t’u përqendruar tek Zoti.^[82]14

Të kënduarit është veçanërisht i rëndësishëm për adhurimin si në Besëlidhjen e Vjetër ashtu edhe në Besëlidhjen e Re. Në kohën tonë ka patur një ndryshim të madh si në anglishten standarde që flitet prej njerëzve ashtu dhe në formën muzikore me të cilën njerëzit janë të familjarizuar, dhe kishat kanë nevojë të flasin e të planifikojnë haptas dhe me sinqeritet me qëllim që të gjejnë një larmi këngësh të cilat mund të këndohen mirë nga e tërë grigja, dhe që njerëzit do munden që në mënyrë të mirëfilltë të identifikohen si një mjet për shprehjen e lavdërimit të tyre ndaj Perëndisë. Këngët të cilat i adresohen Perëndisë drejtpërdrejtë në vetën e dytë (d.m.th. duke iu drejtuar Perëndisë me “Ti” e jo duke folur rreth Tij si “ai”) shpesh herë do të jetë veçanërisht efikase si këngë adhurimi—paçka se Psalmet tregojnë se të dyja llojet e këngëve janë të kënaqshme për Perëndinë.

Plus kësaj, është e rëndësishme që të lejosh kohë të mjaftueshme për aspektet e ndryshme të adhurimit të përbashkët. Lutja e mirëfilltë padyshim që do mund të marrë kohë (shiko Luka 6:12; 22:39–46; Veprat 12:12; 13:2). Mësimi solid i Biblës shpesh herë mund të marrë shumë kohë gjithashtu (Mat. 15:32; Veprat 20:7–11). Për më tepër, një adhurim i mirëfilltë dhe i ndjerë nga zemra si dhe lavdërimi do të zërë gjithashtu mjaft kohë po qe se ka për të qenë efikas.

Kjo vlen pjesërisht të thuhet për shkak se aspekte të ndryshme të një shërbese adhurimi kërkojnë qëndrime të ndryshme dhe gjendje të ndryshme mendore. Dëgjimi i mësimit biblik kërkon vëmendje ndaj tekstit dhe mësuesit. Lavdërimi kërkon gëzim dhe një fokus tek Zoti dhe shkëlqyeshmëria e Tij. Lutjet me peticione kërkojnë një përqendrim tek nevojat si dhe tek një preokupim i thellë për të tjerët. Koha kur jepen ofertat, kërkon një fokus tek flijimi i vetes tonë ndaj Zotit si dhe që t’i japim Atij nga të mirat materiale tonat e t’i besojmë Atij për sa i takon plotësimit të nevojave tona. Darka e Zotit kërkon një kohë reflektimi, vetë-shqyrtimi dhe ndoshta pendese, bashkë me falënderim, por ne nuk mund t’i kemi të tëra këto qëndrime njëherësh, sepse ne jemi qenie të fundme. Qëndrime të ndryshme mendore kërkojnë kohë për t’u arritur e për të bluajtur. Për këtë arsye është e pamundur që të përmbushim të tëra detyrat e nevojshme për një grigjë të mbledhur, thjesht në një orë të dielën në mëngjes, dhe është e dëmshme edhe që ta provojmë një gjë të tillë. Ata të cilët përpiqen që të bëjnë gjithçka, e ngarkojnë tepër shumë kohën e tyre dhe nuk arrijnë të bëjnë asgjë siç duhet.^[83]15 Nëse grigjat duhet të përmbushin qëllimet e ndryshme për të cilat Perëndia dëshiron që ata të mblidhen bashkë, dhe veçanërisht për të patur kohë të konsiderueshme për adhurim përnderues, ata me shumë mundësi kanë nevojë të gjejnë zgjidhje krijuese të cilat i mundësojnë atyre të takohen për periudha më të gjata kohore, si dhe të lënë pa bërë apo të riprogramojnë në kohë disa veprimtari të cilat janë bërë zakone apo tradicionale të të dielave në mëngjes, por që në të vërtetë nuk janë të domosdoshme.

PYETJE PËR ZBATIM VETJAK

1.     A përjeton adhurim të mirëfilltë, përmbushës në kishën tënde çdo të dielë? Sa kohë i caktohet specifikisht adhurimit (përkufizuar ngushtësisht)—që do të thotë, kohës së lavdërimit dhe mirënjohjes ndaj Perëndisë? A do të doje që kjo kohë të ishte më e gjatë? Çfarë aspektesh të kohës së adhurimit i shikon si më domethënëset? Cilat aspekte janë më pak domethënëse? Si do mundej kisha jote të ndërmerrte hapa për të forcuar dhe thelluar përvojën e saj të adhurimit (po qe se kjo gjë është e nevojshme)?

2.     A ke ndjerë ndonjëherë një ndjenjë të fortë të pranisë së Perëndisë në adhurimin e përbashkët? Kur ka ndodhur? A mundesh ta përshkruash? A e di se cilët ishin faktorët që kontribuuan në këtë ndjesi?

3.     Gjatë kohës së adhurimit, a mund të përshkruash emocionet të cilat janë më mbizotërueset në ndërgjegjen tënde? A është kjo përvojë e ngjashme me përvojat e tjera në jetën e përditshme, apo këto ndjenja janë unike për sa i takon kohës së adhurimit? A ke ndjerë ndonjëherë që Perëndia është duke i shërbyer frymës tënde ndërkohë që ti e adhuron? Çfarë të bëri të vetëdijshëm për këtë gjë?

4.     A mendon se ka një adhurim të mjaftueshëm e të mirëfilltë në një javë të zakonshme në jetën tënde? Nëse jo, cilat janë pengesat ndaj një adhurimi të tillë?

5.     Si ndjehesh për faktin që Perëndia është xheloz për nderin e Tij dhe që kërkon të nderohet? A mund të mendosh ndonjë gjë në univers e cila do të ishte më e drejtë sesa fakti që Perëndia të kërkonte të nderohej? A mund të mendosh për ndonjë gjë tjetër sesa adhurimi i Perëndisë që do të të bënte të ndjeje më thellë se je duke bërë atë gjë për të cilën je krijuar?

TERMA TË VEÇANTË

adhurim

BIBLIOGRAFI

(Për një shpjegim të kësaj bibliografie, shiko shënimin tek bibliografia e kapitullit 1, f. 38. Të dhënat e plota bibliografike mund të gjenden në fq. 1223–1229.)

Seksione në Teologjitë Sistematike Ungjillore

1. Anglikane (Episkopaliane)

1882–1892 Litton (pa trajtim të hollësishëm)

2. Arminiane (Ueslejane apo Metodiste)

1875–1876 Pope, 3:287–294

1940 Wiley, 3:138–150

1960 Purkiser, 415–420

1983 Carter, 2:614–615

3. Baptiste

1767 Gill, 2:341–352, 558, 682–729

1987–1994 Lewis/Demarest

4. Dispensacionale

1986 Ryrie, 428–430

5. Luteriane

(pa trajtim të hollësishëm)

6. E reformuar (apo Presbiteriane)

1724–1758 Edwards, 2:913–918

1937–1966 Murray, CW 1:165–168

7. Ripërtëritëse (apo karizmatike/Pentakostale)

1988–1992 Williams

Seksione në Teologjitë Sistematike Përfaqësuese të Katolicizmit Romak

(pa trajtim të hollësishëm)

Vepra të tjera

Allen, Ronald, dhe Borror, Gordon. Adhurim: Rigjetja e Margaritarit të Humbur (Worship: Rediscovering the Missing Jewel). Portland, Ore.: Multnomah, 1982.

Carson, Herbert M. Haleluja! Adhurim i Krishterë (Hallelujah! Christian Worship). Welwyn, Hertfordshire, England: Evangelical Press, 1980.

Engle, Paul E. Zbulimi i Plotësisë së Adhurimit (Discovering the Fullness of Worship). Philadelphia: Great Commission, 1978.

Harrison, E.F. “Adhurim (Worship).” Tek FUT (^[84]EDT). fq. 1192–1193.

Kraueter, Tom. Çelësa për t’u Bërë një Drejtues Efikas Adhurimi (Keys to Becoming an Effective Worship Leader). I disponueshëm nga Psalmist Resources, 9820 E. Watson Rd., St. Louis, MO 63126. 1991.

Manson, P.D. “Adhurimi (Worship).” Tek FUT (EDT) fq. 730–732.

Martin, Ralph P. Adhurimi në Kishën e Hershme (Worship in the Early Church). Westwood, N.J.: Revell, 1964.

_______. Adhurimi i Perëndisë (The Worship of God). Grand Rapids: Eerdmans, 1982.

Moule, C.F.D. Adhurimi në Besëlidhjen e Re (Worship in the New Testament). Richmond, Va.: John Knox, 1961.

Peterson, David. Reagimi ndaj Perëndisë: Një Teologji Biblike e Adhurimit (Engaging With God: A Biblical Theology of Worship). Leicester: Inter-Varsity Press, and Grand Rapids: Eerdmans, 1992.

Rayburn, Robert G. O Ejani të Adhurojmë (O Come, Let Us Worship). Grand Rapids: Baker, 1980.

Taylor, Jack R. Faktori Haleluja (The Hallelujah Factor). Nashville, Tenn.: Broadman, 1983.

Wainwright, Geoffrey. Doksologji: Lavdërimi i Perëndisë në Adhurim, Doktrinë dhe në Jetë (Doxology: The Praise of God in Worship, Doctrine, and Life). New York: Oxford University Press, 1980.

Webber, Robert E. Adhurimi i Vjetër dhe i Ri (Worship Old and New). Grand Rapids: Zondervan, 1982.

PASAZH NGA SHKRIMI PËR T’U MËSUAR PËRMENDËSH

“Zbulesa” 4:11:

I denjë je, o Zot,

të marrësh lavdinë, nderimin dhe fuqinë,

sepse ti i krijove të gjitha gjërat,

dhe për hir të vullnetit tënd janë dhe u krijuan.

HIMN

“I SHENJTË, I SHENJTË, I SHENJTË (HOLY, HOLY, HOLY)”

I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë, Zoti Perëndia i Plotfuqishëm!

Herët në mëngjes kënga jonë do ngrihet tek Ti;

I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë! I mëshirshëm dhe i fuqishëm!

Perëndia në tri persona, i bekuar Trinitet!

I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë! Të tërë shenjtorët të adhurojnë,

Hedhin kurorat e tyre të arta tek deti i qelqtë;

Kerubim dhe serafim, përmbys bien përpara Teje,

Që ishe, që je e që do të jesh përgjithmonë.

I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë! Edhe pse errësira të fsheh,

Edhe pse syri i njeriut mëkatar lavdinë Tënde mund të mos e shikojë,

Vetëm Ti je i shenjtë; nuk ka asnjë përveç Teje

I përsosur në fuqi, dashuri dhe pastërti.

I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë! Zoti Perëndi i Plotfuqishëm!

Tërë veprat e Tua do ta lavdërojnë emrin Tënd, në tokë dhe qiell dhe det;

I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë! I mëshirshëm dhe i fuqishëm!

Perëndi në tri persona, i bekuar Trinitet!

Autor: Reginald Heber, 1826

Kapitulli 52

Dhuratat e Frymës së Shenjtë: (Pjesa 1)

Pyetje të Përgjithshme

Çfarë janë dhuntitë frymërore? Sa të tilla ka? A kanë reshtur disa dhunti? Kërkimi dhe përdorimi i dhuntive frymërore

SHPJEGIME DHE BAZA NGA SHKRIMET

A. Pyetje në lidhje me dhuntitë frymërore në përgjithësi

Në brezat e mëparshëm, teologjitë sistematike nuk kishin kapituj mbi dhuntitë frymërore, sepse kishte pak pyetje në lidhje me natyrën dhe përdorimin e tyre në kishë. Por shekulli i njëzet ka dëshmuar një rritje mbresëlënëse të interesit mbi dhuntitë frymërore, kryesisht për shkak të ndikimit të lëvizjeve Pentakostale dhe Karizmatike përbrenda kishës. Në këtë kapitull, së pari do të hedhim vështrimin tek disa pyetje të përgjithshme në lidhje me dhuntitë frymërore, pastaj do të shqyrtojmë çështjen specifike nëse disa dhunti (që vijnë si mrekulli) kanë reshtur apo jo. Në kapitullin tjetër, do të analizojmë mësimin e Besëlidhjes së Re rreth dhuntive të caktuara.

Sidoqoftë, përpara fillimit të diskutimit, ne mund t’i përkufizojmë dhuntitë frymërore si më poshtë: Një dhuratë frymërore është çfarëdo aftësie e fuqizuar prej Frymës së Shenjtë dhe e përdorur në çfarëdo shërbese të kishës. Ky përkufizim i gjerë përshin si dhuntitë të cilat janë të lidhura me aftësitë e natyrshme (si për shembull mësimdhënia, të treguarit mëshirë, apo administrimi), ashtu edhe dhunti të cilat duket se janë më tepër prej “mrekullie” si dhe më pak të lidhura me aftësitë natyrore (si për shembull profecia, shërimi apo dallimi mes frymëve). Arsyeja për këtë është se kur Pali rendit dhuntitë frymërore (tek Rom. 12:6–8; 1 Kor. 7:7; 12:8–10, 28; si dhe Efe. 4:11) ai përfshin të dyja llojet e dhuntive. Megjithëkëtë, jo çdo aftësi e natyrshme që njerëzit kanë është e përfshirë këtu sepse Pali është i qartë që të tëra dhuntitë frymërore duhen fuqizuar nga “i njëjti dhe i vetmi Frymë” (1 Kor. 12:11), se ato janë dhënë “për dobinë e përbashkët” (1 Kor. 12:7), dhe se të tëra ato duhen përdorur për “ndërtim” (1 Kor. 14:26), për ndërtimin e kishës.^[85]1

1. Dhuntitë frymërore në historinë e shpengimit. Padyshim që Fryma e Shenjtë ishte në veprim në Besëlidhjen e Vjetër, duke i sjellë njerëzit në besim e duke punuar në mënyrë mbresëlënëse tek disa individë të tillë si Moisiu dhe Samueli, Davidi dhe Elija. Por, në përgjithësi, kishte një veprimtari më pak të fuqishme të Frymës së Shenjtë në jetën e pjesës më të madhe të besimtarëve. Ungjillëzimi efikas i kombeve qe zbehur, dëbimi i demonëve ^[86]2 nuk njihej, shërimet në mënyrë të mrekullueshme ishin të pazakonta (paçka se ndodhnin, veçanërisht në shërbesat e Elijës dhe Elishës), profecia qe e kufizuar tek vetëm disa profetë apo tek grupe të vogla profetësh, dhe “fuqia e ringjalljes” mbi mëkatin në kuptimin e “Romakëve” 6:1–14 dhe “Filipianëve” 3:10 rrallë herë përjetohej.

Por në disa pika të tjera, Besëlidhja e Vjetër e hedh vështrimin përpara tek një kohë kur do të kishte një fuqizim më të madh prej Frymës së Shenjtë që do të arrinte tek të tërë njerëzit e Perëndisë. Moisiu tha: “Ah, le të ishin të gjithë profetë në popullin e Zotit dhe dhëntë Zoti që Fryma e tij të vihet mbi ta!” (Num. 11:29). Po kështu Zoti profetizoi përmes Joelit:

Mbas kësaj do të ndodhë,

që unë do të përhap Frymën tim mbi çdo mish;

bijtë tuaj dhe bijat tuaja do të profetizojnë,

pleqtë tuaj do të shohin ëndrra,

të rinjtë tuaj do të kenë vegime.

Në ato ditë do të përhap Frymën tim

edhe mbi shërbëtorët dhe shërbëtoret. (Joeli 2:28–29)

Gjon Pagëzori i ngre pritshmëritë e njerëzve për plotësimin e profecisë së Joelit kur ai shpall që dikush po vjen pas tij, i cili “do t'ju pagëzojë me Frymën e Shenjtë dhe me zjarr” (Mat. 3:11; kr. Marku 1:8; Luka 3:16; Gjoni 1:33; Veprat 1:5).

Kur Jezusi fillon shërbesën e Tij, Ai erdhi duke sjellë plotësinë dhe fuqinë e Frymës së Shenjtë në personin e Tij. Luka shkruan: “Dhe Jezusi, në fuqinë e Frymës, u kthye në Galile” (Luka 4:14). Rezultati është që Ai dha mësim me pushtet të madh (Luka 4:15–22) dhe Ai shëron dhe dëbon demonë nga të tërë ata që janë të shtypur (Luka 4:31–41). Në mënyrë të qartë, Jezusi ka ardhur në fuqinë e Frymës së Shenjtë që është më e madhe në besëlidhjen e re, dhe Ai ka ardhur që të pushtojë mbretërinë e Satanit.

Në fakt, Ai thotë se fuqia e Frymës së Shenjtë në funksionim tek Ai, që e aftësonte Atë të dëbonte demonë, është një tregues që mbretëria e Perëndia ka ardhur me pushtet: “Në qoftë se unë i dëboj djajtë me anë të Frymës së Perëndisë, atëherë mbretëria e Perëndisë ka ardhur në mes tuaj” (Mat. 12:28). Duke e hedhur vështrimin pas tek jeta dhe shërbesa e Jezusit, Gjoni na thotë: “Për këtë është shfaqur Biri i Perëndisë: për të shkatërruar veprat e djallit” (1 Gjonit 3:8).

Por kjo fuqi e re besëlidhore e Frymës së Shenjtë, nuk është e kufizuar tek shërbesa e vetëm Jezusit. Ai i dërgoi dishepujt duke thënë: “Mbretëria e qiejve u afrua” dhe u tha atyre: “Shëroni të sëmurët, pastroni lebrosët, ngjallni të vdekurit” (Mat. 10:7–8). Megjithëkëtë, kjo fuqi e besëlidhjes së re e Frymës së Shenjtë nuk i është shpërndarë ende të tërë atyre të cilët besuan tek Jezusi apo që e ndoqën Atë, por vetëm tek ata dymbëdhjetë dishepujt e Tij, apo tek shtatëdhjetë dishepujt (Luka 10:1–12).

Derdhja e Frymës së Shenjtë në plotësinë e besëlidhjes së re në kishë, ndodhi në ditën e Rrëshajës. Përpara se Jezusi të ngrihej në qiell, Ai i urdhëroi apostujt e Tij “të mos largoheshin nga Jerusalemi, por të prisnin premtimin e Atit,” dhe përmbajtja e atij premtimi qe: “por ju do të pagëzoheni me Frymën e Shenjtë, mbas jo shumë ditësh” (Veprat 1:4–5). Ai u premtoi: “Do të merrni fuqi kur Fryma e Shenjtë do të vijë mbi ju” (Veprat 1:8). Kur Fryma u derdh mbi kishën në ditën e Rrëshajës, Pjetri e kuptoi se profecia e Joelit qe duke u përmbushur, sepse ai tha: “kjo është ajo që ishte thënë nëpërmjet profetit Joel” (Veprat 2:16), dhe pastaj ai citoi profecinë e Joelit (vgj. 17–21). Pjetri e kuptoi se fuqizimi prej Frymës së Shenjtë në besëlidhjen e re, u kishte ardhur njerëzve të Perëndisë dhe epoka e besëlidhjes së re kishte filluar si rezultat i drejtpërdrejtë i veprimtarisë së Jezusit në qiell, sepse Pjetri tha:

Këtë Jezus, Perëndia e ka ringjallur; për këtë të gjithë ne jemi dëshmitarë! Ai, pra, duke qenë i ngritur në të djathtë të Perëndisë dhe duke marrë nga Ati premtimin e Frymës së Shenjtë, derdhi atë që ju tani shihni dhe dëgjoni. (Veprat 2:32–33)

Përkundër sfondit të shërbesës së Jezusit si dhe shërbesës së mëparshme të dishepujve me Jezusin, dishepujt e pranishëm në ditën e Rrëshajës do të kishin pritur me të drejtë që predikime të fuqishme ungjillëzuese, çlirime nga shtypja demonike, shërime fizike, dhe ndoshta gjithashtu profeci, ëndrra dhe vizione, të tëra do të fillonin e do të vazhdonin ndër ata të cilët besojnë në Krishtin, dhe se këto gjëra do të ishin karakteristike të epokës së besëlidhjes së re që filloi në ditën e Rrëshajës. Një karakteristikë e mëtejshme e kësaj derdhjeje të Frymës së Shenjtë qe një shpërndarje e gjerë e dhuntive frymërore tek të tërë njerëzit, djem dhe vajza, të rinj e të reja, shërbëtorë e shërbëtore, me fjalët e Joelit—të tërë morën një fuqizim besëlidhjeje të re prej Frymës së Shenjtë, dhe do të pritej gjithashtu që të tërë do të merrnin dhuntitë e Frymës së Shenjtë.^[87]3 Faktikisht, kjo është ajo që ndodhi në kishën e hershme (shiko 1 Kor. 12–14; Gal. 3:5; Jakobi 5:14–15). Siç tha B.B. Warfield (B.B. Uorfilld):

Ne jemi të justifikuar kur e konsiderojmë karakteristikë të kishave apostolike që dhurata të tilla të ardhura mrekullisht të shfaqeshin tek ta. Përjashtimi do të ishte, jo një kishë me, por një kishë pa dhunti të tilla ... Kisha apostolike ishte në mënyrë karakteristike një kishë mrekulli-bërëse.^[88]4

(Kjo vlen të thuhet pavarësisht se çfarë pikëpamjeje merr personi për sa i takon vazhdimësisë së dhuntive mrekullibërëse pas kohës së apostujve.)

2. Qëllimi i dhuntive frymërore në epokën e besëlidhjes së re. Dhuntitë frymërore janë dhënë për ta pajisur kishën që të kryejë shërbesën e saj derisa Krishtit të kthehet. Pali u thotë Korintasve: “nuk ju mungon asnjë dhunti, duke pritur me durim zbulesën e Zotit tonë Jezu Krisht” (1 Kor. 1:7). Këtu, ai e lidh zotërimin e dhuratave frymërore si dhe situatës së tyre me historinë e shpengimit (me pritjen për kthimin e Krishtit), duke sugjeruar se dhuntitë i janë dhënë kishës për periudhën mes ngritjes së Krishtit dhe kthimit të Tij. Në mënyrë të ngjashme, Pali hedh vështrimin përpara tek koha e kthimit të Krishtit, dhe thotë: “Por, kur të vijë përsosmëria, atëherë ajo që është e pjesshme do të shuhet” (1 Kor. 13:10), duke nënkuptuar gjithashtu se këto dhunti “jo të përsosura” (të përmendura tek vgj. 8–9) do të jenë në veprim derisa Krishtit të kthehet, kur ato do të zëvendësohen nga të tjera shumë herë më të mëdha.^[89]5 Me të vërtetë që derdhja e Frymës së Shenjtë me “fuqi” në ditën e Rrëshajës, kishte për qëllim pajisjen e kishës për të predikuar ungjillin (Veprat 1:8)—diçka e cila do të vazhdojë derisa Krishti të kthehet. Gjithashtu Pali i kujton besimtarët se në përdorimin e tyre të dhuntive frymërore: “kërkoni që t'i keni të bollshme për ndërtimin e kishës” (1 Kor. 14:12). Në fund, kur u shkruan efesianëve, Pali specifikon që kur Krishti u ngrit në qiell, Ai dha dhurata “për ndreqjen e shenjtorëve, për veprën e shërbimit dhe për ndërtimin e trupit të Krishtit” (Efe. 4:12).

Por dhuratat tona frymërore, jo vetëm që e pajisin kishën për kohën deri kur Krishti të kthehet, por ato gjithashtu japin një parashije të epokës që do të vijë. Pali i kujton korintasit që ata ishin “bërë të pasur” në të tërë të folurën e tyre dhe në të tërë njohurinë e tyre, dhe se rezultati i këtij pasurimi ishte që atyre “nuk ju mungon asnjë dhunti” (1 Kor. 1:5, 7). Sigurisht që ky pasurim në të folurën dhe njohurinë e tyre nuk u dha atyre të folurën e përsosur apo njohurinë e përsosur që do të ishte e tyrja në qiell, por vetëm një parashije apo një kapar të asaj përsosmërie qiellore. Në mënyrë të ngjashme, Pali i kujton korintasit që dhuntitë e tyre frymërore janë të “papërsosura” por kur të vijë mënyra e “përsosur” e të njohurit me kthimin e Zotit, atëherë këto dhunti do të kalojnë (1 Kor. 13:10). Ashtu sikurse vetë Fryma e Shenjtë është në këtë epokë një “kapar” (2 Kor. 1:22; kr. 2 Kor. 5:5; Efe. 1:14) i punës më të plotë të Frymës së Shenjtë brenda nesh në epokën që do të vijë, po kështu dhuntitë të cilat Fryma e Shenjtë na jep, janë parashije të pjesshme të punës më të plotë të Frymës së Shenjtë që do të jetë e jona në epokën që do të vijë.

Kësisoj, dhuntitë e njohurive të thella dhe dallimit, janë një pamje paraprake e dallimit shumë më të madh që ne do të kemi kur Krishti të kthehet. Dhuntitë e njohurisë dhe mençurisë shumë më të madhe që do të jetë e jona kur do mund të “njoh thellë, ashtu sikurse njihem” (kr. 1 Kor. 13:12). Dhuntitë e shërimit japin një parashije e shërimit të përsosur i cili do të jetë i yni kur Krishti të na japë trupa të ringjallur. Paralele të ngjashme mund të gjendet me të tëra dhuntitë e Besëlidhjes së Re. Edhe larmia e dhuntive duhet të çojë tek një unitet më i madh dhe ndërvarësi në kishë (shiko 1 Kor. 12:12–13, 24–25; Efe. 4:13), dhe kjo larmi në unitet do të jetë për vete një parashije e unitetit që besimtarët do të kenë në parajsë.

3. Sa dhunti ka? Letrat e Besëlidhjes së Re renditin dhunti specifike frymërore në gjashtë pasazhe të ndryshme. Shqyrto tabelën në faqen tjetër.

Është e dukshme që këto lista janë mjaft të ndryshme. Asnjëra prej atyre listave nuk i ka të tëra dhuntitë, dhe asnjë dhunti me përjashtim të profecisë nuk është përmendur tek të gjitha listat (profecia nuk është përmendur tek 1 Kor. 7:7, ku vetëm subjekti i martesës dhe beqarisë është në diskutim, por padyshim është përfshirë tek “nëse dikush flet” tek “1 Pjetrit” 4:11). Në fakt, “1 Korintasve” 7:7 përmend dy dhunti të cilat nuk janë në ndonjë listë tjetër: në kontekstin e të folurit për martesën dhe beqarinë, Pali thotë: “secili ka dhuntinë e vet^[90]6 nga Perëndia, njëri kështu dhe tjetri ashtu.”

Këto fakte lënë të kuptohet se Pali nuk po përpiqej të ndërtonte lista shteruese të dhuntive kur specifikoi ato që specifikoi. Paçka se nganjëherë ka njëfarë treguesi (ai i vë apostujt të parët, profetët të dytët dhe mësuesit të tretët, por gjuhët e panjohura në fund tek “1 Kor.” 12:28), duket se në përgjithësi, Pali pothuajse në mënyrë kuturu rendit një seri shembujsh të ndryshëm të dhuntive, ashtu siç i vijnë në mend.

“1 Korintasve” 12:28

1.     apostull^[91]8

2.     profet

3.     mësues

4.     vepra të fuqishme

5.     dhuntitë e shërimeve

6.     ndihmat

7.     qeverisje

8.     larmia e gjuhëve

“1 Korintasve” 12:8–10

9.     fjalë urtësie

10.     fjalë njohurie

11.     besim

(5).     dhuntitë e shërimeve

(4).     mrekulli

(2).     profeci

12.     dallimi i frymëve

(8).     larmi gjuhësh

13.     interpretimi i gjuhëve

“Efesianëve” 4:11^[92]7

(1).     apostull

(2).     profet

14.     ungjilltar

15.     barinj e mësues

“Romakëve” 12:6–8

(2).     profeci

16.     shërbim

(3).     mësim

17.     këshillim

18.     ndarje (e të mirave)

19.     kryesim

20.     vepra mëshire

“1 Korintasve” 7:7

21.     martesa

22.     beqaria

“1 Pjetrit” 4:11

     nëse dikush flet (duke përmbledhur një sërë dhuntish)

     kush bën një shërbim (duke përmbledhur një sërë dhuntish)

Për më tepër, ka një farë mbivendosjeje ndër dhuntitë e renditura në vende të ndryshme. Pa dyshim që dhuntia e administrimit (κυβέρνησις, G3236, 1 Kor. 12:28) është e ngjashme me dhuntinë e udhëheqësisë (ὁ προϊστάμενος (nga προί̈στημι, G4613) Rom. 12:8), dhe të dy këto terma me shumë mundësi mund të gjejnë zbatim tek shumë vetë të cilët kanë postin e pastorit-mësues (Efe. 4:11). Për më tepër, në disa raste, Pali rendit një veprimtari dhe në raste të tjera rendit emrin e lidhur me atë veprimtari që përshkruan personin (si për shembull “profeci” tek “Rom.” 12:6 dhe “1 Kor.” 12:10, por “profet” tek “1 Kor.” 12:28 dhe “Efe.” 4:11).^[93]9

Një arsye tjetër për të menduar se Pali mund të kishte bërë lista shumë më të gjata po të kishte dashur, është fakti se disa prej listave të dhuntive të renditura, do të gjenin shumë shprehje të ndryshme duke qenë se gjenden tek njerëz të ndryshëm. Padyshim që dhuntia e të shërbyerit (Rom. 12:6) apo e ndihmës (1 Kor. 12:28) do të marrë shumë forma të ndryshme në situata të ndryshme dhe tek njerëz të ndryshëm. Disa mund të shërbejnë apo ndihmojnë duke dhënë këshilla të mençura, të tjerë duke gatuar vakte ushqimore, të tjerë duke u kujdesur për fëmijët apo duke i qëndruar pranë një personi më të moshuar, të tjerë duke dhënë këshilla të specializuara ligjore, mjekësore apo financiare kur nevojiten përbrenda kishës. Këto dhunti kanë shumë ndryshime nga njëra-tjetra. Ndër ata të cilët zotërojnë dhuntinë e ungjillëzimit, disa do të jenë të zotë në ungjillëzimin vetjak përbrenda një lagjeje, të tjerë me ungjillëzimin përmes shkrimit të trakteve dhe literaturës së krishterë, ndërsa të tjerë përmes ungjillëzimit përmes fushatave të mëdha dhe takimeve publike. Të tjerë akoma do të jenë të zotë në ungjillëzim përmes radios dhe televizionit. Jo të tëra ato dhunti ungjillistike janë të njëjtat, paçka se ato bien nën kategorinë e gjerë të “ungjillëzimit.” E njëjta gjë mund të thuhet për dhuntitë e të dhënit mësim dhe qeverisjes.^[94]10 E tëra kjo thjesht do të thotë se nuk ka dy vetë që të kenë dhunti plotësisht të njëllojta.

Sa dhunti të ndryshme frymërore ekzistojnë? Kjo varet thjesht në sa specifikë dëshirojmë të shprehemi. Ne mund të bëjmë një listë shumë të shkurtër me vetëm dy dhunti, ashtu sikurse Pjetri bën tek “1 Pjetrit” 4:11: “nëse dikush flet” dhe “kush bën një shërbim.” Në këtë listë prej dy artikujsh Pjetri përfshin të tëra dhuntitë e përmendura në çfarëdo liste tjetër për shkak se të tëra ato gjejnë vend në një prej këtyre dy kategorive. Nga ana tjetër, ne mund të merrnim funksionet e Besëlidhjes së Vjetër të profetit, priftit dhe mbretit, dhe të kemi një listë me tre lloje dhuntish: dhuntitë profetike (në këtë kuptim të gjerë) do të përfshinte çfarëdo gjëje që përfshin mësimin, inkurajimin, nxitjen apo qortimin e të tjerëve. Dhuntitë priftërore do të përfshinin çfarëdo gjëje që përfshin tregimin e mëshirës dhe kujdesit për ata që janë në nevojë apo që përfshijnë ndërmjetësim përpara Perëndisë (si për shembull lutje në gjuhë të panjohura). Dhuntitë mbretërore do të përfshinin çfarëdo gjëje që ka të bëjë me administrimin, qeverisjen apo rendin në kishë.

Klasifikime të tjera të dhuntive janë dhuntitë e njohurisë (një dallim i tillë mes frymëve, fjalës së mençurisë dhe fjalës së njohurisë), dhuntitë e fuqisë (si për shembull shërimi, mrekullitë dhe besimi), dhe dhuntitë e të folurit (gjuhët e panjohura, interpretimi dhe profecisë).^[95]11 Pastaj përsëri ne do mund të bënim një listë shumë më të gjatë, si për shembull lista e njëzetedy dhuntive të renditura më lart. Por, edhe ajo listë nuk përfshin të tëra dhuntitë e mundshme (asnjë listë nuk përfshin një dhunti të lutjes ndërmjetësuese, për shembull, e cila mund të jetë e lidhur me një dhunti besimi, por nuk është e njëjta gjë me dhuntinë e besimit. Gjithashtu, në asnjërën listë nuk janë përfshirë dhunti muzikore, dhe gjithashtu asnjëra nuk përmban ndonjë dhunti të dëbimit të demonëve, edhe pse Pali duhet ta ketë ditur se të krishterët ishin më efikasë në atë fushë sesa të tjerët). Gjithashtu, nëse ne do të dëshironim të ndanim llojet e ndryshme të shërbimit, administrimit, ungjillëzimit ose mësimit, atëherë fare lehtë do mund të kishim një listë që do të përfshinte pesëdhjetë apo madje njëqind elementë.^[96]12

Qëllimi i të tërë kësaj është që thjesht të thotë se Perëndia i jep kishës një variete të mahnitshme të dhuntish frymërore, dhe këto janë të tëra shenja të hirit të tij të shumëfarshëm. Në fakt, Pjetri thotë: “Gjithsecili le ta vërë në shërbim të tjetrit dhuntinë që ka marrë, si administratorë të mirë të hirit të shumëfarshëm të Perëndisë” (1 Pjetrit 4:10; fjala “shumëfarshëm” këtu është ποικίλος (G4476) që do të thotë “të kesh shumë anë apo aspekte; të kesh larmi të madhe”).

Rezultati praktik i këtij diskutimi është që ne duhet të jemi të gatshëm që të kuptojmë dhe vlerësojmë njerëzit të cilët kanë dhunti të cilat janë të ndryshme prej të tonave e që dhuntitë e të cilëve mund të ndryshojnë nga pritshmëritë tona të asaj se si disa dhunti të caktuara do dukeshin. Për më tepër, një kishë e shëndetshme do të ketë një larmi të madhe dhuntish, dhe kjo larmi nuk duhet të çojë në një fragmentim por në një unitet më të madh ndër besimtarët në kishë. E gjithë ajo që Pali do të shprehë në analogjinë e trupit me shumë gjymtyrë (1 Kor. 12:12–26) do të thotë se Perëndia na ka vënë në trup me ato dallime në mënyrë që ne të mund të mbështetemi tek njëri-tjetri. “Dhe syri nuk mund t'i thotë dorës: "Unë nuk kam nevojë për ty"; dhe po ashtu koka nuk mund t'u thotë këmbëve: "Unë nuk kam nevojë për ju". Madje, shumë më tepër ato gjymtyrë të trupit që duken se janë të dobëta, janë të nevojshme” (1 Kor. 12:21–22; kr. vgj. 4–6). Ajo shkon kundër mënyrës se si bota mendon të thotë që ne do të gëzojmë një unitet më të madh kur afrohemi më shumë me ata që janë ndryshe prej nesh, por kjo është ekzaktësisht ajo që Pali thotë tek “1 Korintasve” 12, duke demonstruar lavdinë e mençurisë së Perëndisë duke mos lejuar ndokënd të ketë të tërë dhuratat e nevojshme për kishën, por duke na kërkuar që të mbështetemi tek njëri tjetri për funksionimin e duhur të kishës.

4. Dhuntitë mund të variojnë për sa i takon forcës së tyre. Pali thotë se nëse ne kemi dhuntinë e profecisë, ne duhet ta përdorim atë “sipas masës së besimit” (Rom. 12:6), duke nënkuptuar se dhuntia mund të jetë më shumë apo më pak e zhvilluar në individë të ndryshëm, apo tek i njëjti individ gjatë një periudhe kohore të caktuar. Kjo është arsyeja përse Pali kërkon ta kujtojë Timoteun: “Mos e lër pas dore dhuntinë që është në ty” (1 Tim. 4:14), dhe mund të thotë: “Po të kujtoj ta ndezësh dhuntinë e Perëndisë, që është në ty,” (2 Tim. 1:6). Ishte e mundshme për Timoteun që ta lejonte dhuntinë e tij të dobësohej, me sa duket përmes përdorimit jo të shpeshtë, dhe Pali e kujton ta nxisë atë duke e përdorur dhe në këtë mënyrë duke e forcuar. Kjo nuk duhet të jetë për t’u habitur sepse ne e kuptojmë se shumë dhunti forcohen më shumë dhe bëhen më efektive ndërkohë që përdoren, qofshin ungjillëzim, mësim, inkurajim, administrim apo besim. Apollo kishte një dhunti të fortë predikimi dhe mësimi sepse lexojmë që ai ishte “i fuqishëm (ose “i fortë,” Gr. δυνατός, G1543) në Shkrime” (Veprat 18:24). Dhe Pali dukshëm kishte një dhunti të përdorur shpesh si dhe shumë efektive të të folurit në gjuhë të panjohura për shkak se ai thotë: “Unë e falënderoj Perëndinë tim, sepse flas më shumë në gjuhë se ju të gjithë” (1 Kor. 14:18).^[97]13

Të tëra këto tekste nënkuptojnë që dhuntitë frymërore mund të jenë të ndryshme për sa i takon forcës së tyre. Nëse mendojmë për cilëndo dhunti qoftë, qoftë mësim apo ungjillëzim nga njëra anë, apo profeci apo shërim nga ana tjetër, ne duhet të kuptojmë se përbrenda cilësdo grigje, me shumë gjasa do të ketë njerëz të cilat janë shumë efektivë në përdorimin e asaj dhuntie (ndoshta përmes një përdorimi dhe përvoje të gjatë), të tjerë të cilët janë mesatarisht të fortë në atë dhunti, si dhe të tjerë të cilët me shumë mundësi e kanë atë dhunti por vetëm sa kanë filluar ta përdorin atë. Ky variacion në forcën e dhuntive frymërore, varet nga një ndërthurje e ndikimit hyjnor dhe njerëzor. Ndikimi hyjnor është puna sovrane e Frymës së Shenjtë ndërkohë që Ai është “duke i ndarë gjithsecilit ... ashtu si do vetë” (1 Kor. 12:11). Ndikimi njerëzor vjen nga përvoja, trajnimi, mençuria dhe aftësia natyrore në përdorimin e asaj dhuntie. Zakonisht, nuk është e mundshme të dish se në ç’masë ndërthuret ndikimi hyjnor dhe njerëzor në çfarëdo kohe, e as nuk është e nevojshme të dimë sepse edhe aftësitë të cilat ne mendojmë se janë “natyrale” janë nga Perëndia (1 Kor. 4:7) dhe nën kontrollin e Tij sovran (shiko kapitullin 16 mbi provaninë e Perëndisë si dhe përgjegjësinë njerëzore).

Por kjo na çon në një pyetje interesante: sa e fortë duhet të jetë një aftësi përpara se të mund të quhet dhunti frymërore? Sa aftësi mësimdhënëse ka nevojë ndokush të ketë përpara se ai apo ajo të mund të thuhet se ka për shembull dhuntinë e të dhënit mësim? Apo sa efikas në ungjillëzim është e nevojshme që dikush të jetë, përpara se të mund të dallonim një dhunti ungjillëzimi? Ose sa shpesh do t’i duhej dikujt të shikonte lutjet për shërim të marrin përgjigje përpara se ai apo ajo të mund të thuhet se kanë dhuntinë e shërimit?

Shkrimi nuk i përgjigjet në mënyrë të drejtpërdrejtë kësaj pyetjeje, por fakti që Pali flet për këto dhunti si të dobishme për ndërtimin e kishës (1 Kor. 14:12), dhe fakti që Pjetri po kështu thotë se çdo person që ka marrë një dhunti, duhet të mos harrojë ta përdorë atë në shërbim “të tjetrit” (1 Pjetrit 4:10), sugjeron se si Pali ashtu edhe Pjetri i mendonin dhuntitë si aftësi të cilat qenë aq të forta sa ç’duhet për të funksionuar për të mirën e kishës qoftë për grigjën e mbledhur (si në profeci apo mësimdhënie), apo për individë në kohë të ndryshme në grigjë (si ndihmësa apo inkurajim).

Me shumë mundësi, nuk mund të hiqet dilet në një përfundim final në këtë çështje, por Pali na kujton gjithsesi që jo të gjithë i kanë të gjitha dhuntitë apo të njëjtën dhunti. Ai është mjaft i qartë për këtë në një grup pyetjesh të cilat në ç’do pikë të tyre kanë përgjigjen ‘jo’: “A janë vallë të gjithë apostuj? Janë vallë të gjithë profetë? Janë vallë të gjithë mësues? A kanë vallë të gjithë dhuntinë e veprave të fuqishme? A kanë vallë të gjithë dhuntitë e shërimeve? A flasin vallë të gjithë në gjuhë të tjera? A interpretojnë vallë të gjithë?” (1 Kor. 12:29–30) Teksti në greqisht (me pjesoren μή, G3590, përpara secilës pyetjeje) duket se në mënyrë të qartë pret përgjigje ‘jo’ ndaj secilës syresh. Për rrjedhojë, jo të tërë janë mësues, për shembull, e jo të tërë zotërojnë dhuntitë e shërimit, e jo të gjithë flasin në gjuhë të panjohura.

Por, paçka se jo të tërë kanë dhuntinë e të dhënit mësim, është e vërtetë që të tërë njerëzit “japin mësim” në një farë kuptimi të fjalës jap mësim. Edhe njerëzit të cilët as në ëndërr nuk do ta mendonin se do të jepnin mësim në shkollën e të dielës, gjithsesi do t’u lexojnë histori nga Bibla fëmijëve të tyre dhe do t’u shpjegojë kuptimin atyre. Në fakt, Moisiu i urdhëroi izraelitët që të bëjnë pikërisht këtë gjë me fëmijët e tyre (L. i P. 6:7), duke shpjeguar fjalët e Perëndisë ndaj tyre ndërkohë që ata mblidheshin në shtëpinë e tyre apo kur ecnin rrugës. Po kështu, edhe ne duhet të themi nga njëra anë se jo të gjithë kanë dhuntinë e të dhënit mësim. Por, nga ana tjetër, ne duhet të themi se ka një farë aftësie të përgjithshme të lidhur me dhuntinë e të mësuarit të cilën e kanë të tërë të krishterët. Një mënyrë tjetër e të thënit të kësaj do të ishte të thoje se nuk ka asnjë dhunti frymërore që të tërë besimtarët e kanë, e megjithëkëtë, ekziston një aftësi e përgjithshme e ngjashme me çdo dhunti që kanë të tërë të krishterët.

Këtë gjë mund ta shikojmë me një sërë dhuntish. Jo të tërë të krishterët kanë një dhunti ungjillëzimi, por të tërë të krishterët kanë aftësinë për të ndarë ungjillin me fqinjët e tyre. Jo të tërë të krishterët kanë dhuntitë e shërimit (në fakt, sikurse do ta shikojmë më poshtë, disa njerëz thonë se askush sot nuk ka dhuntitë e mirëfillta të shërimit), por gjithsesi, çdo i krishterë, mundet dhe në fakt lutet që Perëndia të shërojë miq apo të afërm të tij/saj që janë sëmurë. Jo çdo i krishterë ka dhuntinë e besimit, por çdo besimtar ka një farë mase besimi, dhe ne do të pritnim që ajo të jetë në rritje në jetën e një të krishteri të zakonshëm.

Ne madje mund të themi se dhuntitë e tjera, të tilla si profecia dhe e folura në gjuhë, jo vetëm që variojnë në forcë ndër ata që e kanë dhuntinë, por gjithashtu gjejnë një homologe në disa aftësi të përgjithshme të cilat gjenden në jetën e çdo të krishteri. Për shembull, po qe se e kuptojmë profecinë (sipas përkufizimit të dhënë në 53)^[98]14 si “raportimi i diçkaje që Perëndia në mënyrë spontane sjell në mendje,” atëherë është e vërtetë që jo kushdo e përjeton këtë si një dhunti, sepse jo të gjithë e përjetojnë Perëndinë në mënyrë spontane duke u sjellë gjëra në mendje me një qartësi dhe forcë të atillë që ai apo ajo ndjehet e lirë të flasë për to ndër një grup të mbledhur të krishterësh. Por, me shumë mundësi, çdo besimtar, në mos një herë, një herë tjetër ka patur një ndjesi që Perëndia po i sillte ndër mend nevojën për t’u lutur për një të afërm të largët, apo që t’i shkruante apo telefononte për një fjalë inkurajimi dikujt të largët, dhe më vonë ka parë që kjo ishte ekzaktësisht ajo gjë që kishte qenë e nevojshme në atë moment. Pakkush do ta mohonte që Perëndia me sovranitetin e Tij e vuri atë gjë në mendje në një mënyrë spontane, dhe, pavarësisht se kjo nuk do të quhej një dhunti profecie, ajo është një aftësi e përgjithshme për të marrë drejtim apo udhëzime të veçanta nga Perëndia që është e ngjashme me atë që ndodh në dhuntinë e profecisë, paçka se ajo po funksionon në një nivel më të dobët.

Ne madje mund të shqyrtojmë dhuntinë e të folurit në gjuhë të panjohura nga kjo pikëpamje. Po qe se ne mendojmë për të folurin në gjuhë të panjohura si lutje me rrokje të cilat nuk kuptohen nga folësi (shiko 1 Kor. 14:2, 14),^[99]15 atëherë është e vërtetë që jo çdo i krishterë e ka dhuntinë e të folurit në gjuhë të panjohura (dhe edhe një herë tjetër duhet thënë se disa të krishterë do të thonin që askush nuk e ka atë dhunti sot, përderisa epoka e apostujve ka përfunduar). Por nga ana tjetër, ne duhet të kuptojmë se çdo i krishterë ka kohë kur lutet në të cilat lutja e tij apo e saj shprehet jo vetëm me fjalë dhe rrokje të kuptueshme, por gjithashtu me psherëtima, rënkime apo të qara të cilat ne e dimë se kuptohen dhe dëgjohen nga Zoti, dhe që kjo gjë shpreh nevojat dhe preokupimet e zemrave tona të cilat ne nuk mund t’i shprehim plotësisht me fjalë (kr. Rom. 8:26–27). Edhe një herë tjetër, ne nuk duhet ta quajmë këtë dhunti të të folurit në gjuhë të panjohura, por duket vërtetë se është një përgjegjësi e përgjithshme në jetën tonë të krishterë e cila është njëfarësoj e lidhur me dhuntinë e të folurit në gjuhë të panjohura, në atë që ajo i jep shprehje lutjes në rrokje të cilat ne nuk i kuptojmë plotësisht, por që Fryma e Shenjtë gjithsesi i kthen në lutje efikase të cilat Perëndia i dëgjon.

Qëllimi i tërë këtij diskutimi është thjesht që të themi se dhuntitë frymërore nuk janë edhe aq të mistershme dhe “të tjetër bote” siç i paraqesin njerëzit nganjëherë. Shumë prej tyre janë vetëm intensifikime apo raste tepër të zhvilluara të fenomenit që pjesa më e madhe e të krishterëve përjeton në jetën e tyre. Pika tjetër e rëndësishme që duhet nxjerrë nga ky diskutim është që edhe pse ne kemi marrë dhunti nga Perëndia, ne kemi ende përgjegjësinë për t’i përdorur ato me efikasitet, dhe që të kërkojmë të rritemi në përdorimin e tyre, e që kisha të mund të përfitojë më shumë nga dhuntitë për të cilat Perëndia na ka lejuar që të jemi kujdestarë të tyre.

Së fundi, fakti që dhuntitë mund të variojnë në forcë, na lejon të kuptojmë se dhuntia e një personi të caktuar (e tillë si mësimdhënia apo administrimi për shembull) mund të mos jenë aq të forta sa ç’duhet për të funksionuar për të mirën e të tërë kishës në një kishë të madhe ku shumë njerëz tashmë e kanë të zhvilluar atë dhunti në një shkallë të lartë. Por po ai person, kur kalon në një kishë më të re e më të vogël, në të cilën vetëm pak vetë e kanë dhuratën e të dhënurit mësim apo të administrimit, mund ta shikojë që dhuntitë e tij apo të saj, janë shumë të kërkuara dhe në gjendje që të funksionojnë për të mirën e të tërë grigjës. (Në këtë kuptim, diçka e cila konsiderohet vetëm një aftësi e përgjithshme në një mjedis të caktuar, mundet që me të drejtë të konsiderohet një dhunti frymërore në një mjedis tjetër.)

5. A zotërojnë të krishterët dhunti të përkohshme apo të përhershme? Në pjesën më të madhe të rasteve, duket që Besëlidhja e Re paraqet një zotërim të përhershëm të dhuntive frymërore. Analogjia e pjesëve të trupit tek “1 Korintasve” 12:12–26 i shkon për shtat kësaj, në kuptimin që syri nuk bëhet dorë, e as veshi nuk bëhet këmbë, por pjesët e ndryshme të trupit ekzistojnë në të në mënyrë të përhershme.^[100]16 Për më tepër, Pali thotë se disa njerëz kanë tituj të cilët përshkruajnë një funksion në vazhdim e sipër. Disa njerëz mund të quhen “profetë” apo “mësues” (1 Kor. 12:29) apo “ungjilltarë” (Efe. 4:11). Ne do të pritnim që këta njerëz të kishin një zotërim të përhershëm të dhuntive të profecisë, mësimdhënies dhe ungjillëzimit në mos u krijofshin disa rrethana të pazakonta të cilat do ta largonin atë dhunti. Në mënyrë të ngjashme, Pali flet në lidhje me zotërimin e dhuntive frymërore kur thotë: “Edhe po të kisha dhuntinë e profecisë” (1 Kor. 13:2). Gjithashtu, kur Pali kërkon që të ketë një interpretim të aty për atyshëm për këdo që flet në gjuhë të panjohura (1 Kor. 14:28), ai supozon që kisha do të dijë nëse dikush i cili e ka dhuntinë e interpretimit në të tashmen, gjë që nënkupton se ajo dhunti do të zotërohet nga dikush me kalimin e kohës. Kur ai thotë: “Në qoftë se dikush mendon se është profet” (1 Kor. 14:37), ai e kupton që disa në Korint do të kenë funksionuar me dhuntinë e profecisë aq shpesh sa ta mendonin veten si “profetë.” Të tëra këto vargje të çojnë në drejtimin e një zotërimi të përhershëm, apo të paktën të qëndrueshëm të dhuntive frymërore.

Me të vërtetë që tek “Romakëve” 12, Pali fillon këtë fjali: “Duke pasur dhunti të ndryshme sipas hirit që na u dha” (Rom. 12:6). Gjithashtu ai i thotë Timoteut: “Mos e lër pas dore dhuntinë që është në ty” (1 Tim. 4:14, përkthim fjalë për fjalë), duke nënkuptuar përsëri që Timoteu e kishte patur atë dhunti për një periudhë kohore. Për rrjedhojë duket se në përgjithësi, Besëlidhja e Re nënkupton se njerëzit kanë dhunti frymërore që u janë dhënë atyre, dhe sapo ata i kanë marrë, ata zakonisht janë në gjendje që të vazhdojnë t’i përdorin ato përgjatë jetës së tyre të krishterë.

Sidoqoftë, disa cilësime të rëndësishme duhen bërë për shkak se ka disa kuptime sipas të cilave dhuntitë nuk janë të përhershme. Ka disa dhunti të cilat nuk janë të përhershme nga vetë natyra e tyre, si për shembull dhuntitë e martesës dhe beqarisë (1 Kor. 7:7). Edhe pse Pali i quan ato dhunti, në jetën e pjesës më të madhe të besimtarëve do të ketë raste kur ata janë të pamartuar dhe raste në të cilat ata janë të martuar. Për më tepër, disa dhunti, paçka se ndoshta të ushtruara mjaft shpesh, gjithsesi nuk mund të ushtrohen sipas dëshirës. Efektshmëria në dhuntitë e shërimit për shembull, varet nga vullneti sovran i Perëndisë për sa i takon përgjigjes ndaj lutjes për shërim. Në mënyrë të ngjashme, profecia varet nga dhënia e një “zbulese” spontane (1 Kor. 14:30) nga Perëndia, dhe thjesht nuk mund të ushtrohen sipas dëshirës. E njëjta gjë mund të thuhet për dhuntinë e ungjillëzimit: Ajo është tek e fundit vepra e Frymës së Shenjtë për të sjellë rigjenerim e për ta mundësuar dikë që të besojë, kështu që ungjilltari mund të lutet e të predikojë, por është vetëm Perëndia Ai që mund të japë të korrën e frymëve.

Në raste të tjera, një dhunti e caktuar mund të jepet për një nevojë apo ngjarje unikale. Paçka se po ta marrim në kuptimin strikt të fjalës, nuk është një dhunti frymërore në kuptimin e Besëlidhjes së Re, kthimi i forcës së Sansonit edhe një herë tjetër në fund të jetës së tij (Gjyq. 16:28) u dha në mënyrë të përkohshme për një moment të fundit në jetën e tij. Edhe, në Besëlidhjen e Re, zbulesa mbresëlënëse e parajsës që Stefani pati kur ai, “plot Frymë të Shenjtë, i nguli sytë nga qielli, pa lavdinë e Perëndisë dhe Jezusin duke qëndruar në të djathtën e Perëndisë” (Veprat 7:55) qe një manifestim i Frymës që i qe dhënë Atij vetëm për atë moment specifik.

Një kuptim tjetër në të cilin një dhunti mund të mos jetë e përhershme, është nëse një person lë pas dore dhuntinë e tij apo të saj, dhe ndoshta e trishton Frymën e Shenjtë apo bie në gabime të rënda doktrinarë apo morale (ashtu sikurse ra Sansoni në Besëlidhjen e Vjetër, për shembull). Në një rast të tillë, Perëndia mund ta tërheqë dhuntinë. Padyshim që Pali e paralajmëroi Timoteun kur tha: “Mos e lër pas dore dhuntinë që është në ty” (1 Tim. 4:14), dhe ne ndoshta mund të mësojmë gjithashtu nga shëmbëlltyra e talenteve në të cilën Jezusi thotë sepse “atij që ka do t'i jepet dhe do t'i teprojë, por atij që nuk ka, do t'i merret edhe ajo që ka” (Mat. 25:29).^[101]17

Për më tepër, ne duhet të mos harrojmë që Fryma e Shenjtë është ende sovran në shpërndarjen e dhuntive: Ai “duke i ndarë gjithsecilit dhunti veç e veç, ashtu si do vetë” (1 Kor. 12:11). Fjala e cila këtu përkthehet “i ndarë” është një pjesore e kohës së tashme, e cila nënkupton një veprimtari të vazhdueshme përgjatë një periudhe kohore, dhe ne mund ta parafrazojmë kështu: “Fryma e shenjtë është gjithnjë duke vazhduar të shpërndajë apo ndajë dhunti ndaj çdo personi individualisht, ashtu sikurse dëshiron Vetë.” Kjo do të thotë se, paçka se zakonisht është zakoni i Frymës së Shenjtë që të vazhdojë të fuqizojë të njëjtën dhunti apo dhunti të ndryshme tek njerëzit me kalimin e kohës, gjithsesi, ekziston një gatishmëri e vazhdueshme dhe vendim prej Frymës së Shenjtë për ta bërë ose kjo këtë, dhe Ai mundet që për arsyet e veta të mos e japë një dhunti për një fare kohe, apo të bëjë që ajo të jetë shumë më e fortë apo shumë më e dobët nga ç’ka qenë.

Së fundi, “1 Korintasve” 13:8–13 (që do të diskutohet më poshtë) të lë të kuptosh që dhuntitë e tanishme frymërore që kemi, janë vetëm për këtë epokë, e do të zëvendësohen nga diçka shumë më e madhe. Për rrjedhojë, në atë kuptim asnjë dhunti nuk është e “përhershme” përderisa çdo dhunti do të bëhet e pavlerë në kohën e kthimit të Zotit.

Përbrenda këtij diskutimi të çështjes nëse dhuntitë frymërore janë të përkohshme apo të përhershme, nganjëherë përmendet “Romakëve” 11:29: “Sepse dhuntitë dhe thirrja e Perëndisë janë të pakthyeshme.” Sidoqoftë, nuk duket se është me vend që këtë varg ta përdorim në kontekstin e këtij diskutimi,sepse në këtë rast, Pali është duke folur për statusin e popullit jude, përfshi këtu thirrjen e tyre si populli i Perëndisë si dhe dhuratat apo bekimet e deleguara tek ta si rezultat i atij statusi. Këtu, Pali është duke argumentuar që Perëndia ka ende një qëllim për popullin e Tij, Izraelin, por çështja e dhuntive të Frymës së Shenjtë në kuptimin e “1 Korintasve” 12–14 nuk është aspak në suazën e “Romakëve” 11:29. Gjithashtu, padyshim që sido që të jetë, kjo fjali nuk do të ishte e vërtetë si një deklaratë tërësisht e pakufizuar rreth dhuntive frymërore, sepse është evidente që përmes keqpërdorimit, neglizhimit apo pikëllimit të Frymës së Shenjtë, dhuntitë e njerëzve mund të zbehen apo t’u hiqen përmes zgjedhjes sovrane të Perëndisë.

6. A janë dhuntitë mrekulli apo jo mrekulli? Përgjigjja ndaj kësaj pyetjeje varet me të vërtetë nga përkufizimi i fjalës mrekulli. Nëse ne e përkufizojmë mrekullinë si një “veprimtari të drejtpërdrejtë të Perëndisë në botë,” atëherë të tëra dhuntitë frymërore janë mrekulli sepse ato janë të tëra të fuqizuara prej Frymës së Shenjtë (1 Kor. 12:11; kr. vgj. 4–6). Por në atë kuptim gjithçka që ndodh në botë mund të thuhet se është mrekulli, sepse e gjitha është shkaktuar nga vepra sovrane e Perëndisë në krijim (shiko Efe. 1:11; Dan. 4:35; Mat. 5:45).^[102]18 Për rrjedhojë, fjala mrekulli e humbet dobishmërinë e saj, për shkak se është e vështirë për ne që të gjejmë diçka që ndodh në botë e cila nuk është mrekulli në këtë kuptim të fjalës.

Është më mirë ta përkufizojmë mrekullinë në një kuptim të ngushtë, siç kemi bërë tek kapitulli 17, më lart: Një mrekulli është një “veprimtari më pak e zakonshme e Perëndisë në të cilën Ai shton drojën dhe mrekullimin e njerëzve si dhe dëshmon për Vetveten.”^[103]19 Mbi bazën e këtij përkufizimi, vetëm disa prej dhuntive janë “prej mrekullie”: konkretisht, ato dhunti për të cilat njerëzit mendojnë se janë mrekulli për shkak se ata mahniten me veprimtarinë e Perëndisë që vepron në to. Padyshim që në këtë kategori do të përfshinim profecinë (vini re mahnitjen e jobesimtarit tek “1 Kor.” 14:24–25), shërimin (në mënyrë të ngjashme, vini re reagimin e njerëzve tek “Veprat” 3:10 etj.), dëbimin e demonëve (shiko Veprat 19:11–13, 17), apo të folurën në gjuhë të panjohura kur ajo është një gjuhë aktuale e huaj dhe që kuptohet prej të tjerëve (shiko përshkrimin e Rrëshajës tek “Veprat” 2:7). Me shumë mundësi edhe fenomene të tjera mbresëlënëse do të përfshiheshin në dhuntinë e mrekullive (1 Kor. 12:10) gjithashtu.

Nga ana tjetër, në këtë përkufizim, disa dhunti do të mendoheshin si jo mrekulli. Dhuntitë e të shërbyerit, të mësuarit, inkurajimit, kontributit apo kryerja e veprave të mëshirës (tek Rom. 12:7–8) do të binin në këtë kategori, njëlloj siç do të binin edhe dhuntitë e atyre të cilët veprojnë si ndihmës apo administratorë (1 Kor. 12:28). Por, është po i njëjti Frymë i Shenjtë që i jep ato e që punon përmes tyre.

Qëllimi i kësaj analize është që të na paralajmërojë që të mos bëjmë ndonjë dallim mbinatyror/natyror në mendjen tonë përmes të cilit të mendojmë se disa dhunti janë të “mbinatyrshme” ndërsa disa të tjera, thjesht të “natyrshme.” Bibla nuk bën dallime të tilla dhe rreziku i bërjes së kësaj është se ne mund të kemi prirjen të mendojmë se disa dhunti (të cilat ne i mendojmë “mbinatyrore”) janë më të rëndësishme apo më qartësisht nga Zoti, dhe ne mund të kemi prirjen që të zhvlerësojë apo të mos i theksojmë dhuntitë të cilat ne i mendojmë se janë të “natyrshme.” Po qe se e bëjmë këtë, nuk do të arrijmë ta shikojmë dorën e Perëndisë në dhënien e të tëra dhuntive e nuk do të arrijmë ta falënderojmë Atë për të gjitha ato.

Nga ana tjetër, dallimi ngatërrestar mbinatyror/natyror mundet që gjithashtu të na bëjë dyshues rreth atyre që ne mendojmë se janë “mbinatyrore,” ose do të na shtynte të mendonim se ato janë tepër pa gjasa që të ndodhin në jetën tonë. Po të jetë kështu, ne do të kishim prirjen të theksonim dhuntitë të cilat ne i menduam se ishin të “natyrshme” e do të kishim një shkallë shumë të gjatë pritshmërie apo besimi në lidhje me çfarëdo gjëje të cilën e menduam “mbinatyrore.”

Në kontrast me këtë pikëpamje, Shkrimi thotë se “të gjitha” dhuntitë janë kryer në ne nga i njëjti Frymë e Shenjtë, i njëjti Zot, dhe i njëjti Perëndi (1 Kor. 12:4–6). Pikëpamja që ka Shkrimi është një e cila përmban vazhdimësi dhe një ndërveprim të vazhdueshëm mes botës së dukshme të cilën mund ta shikojmë dhe ta prekim, si dhe botës së padukshme për të cilën Shkrimi na thotë se ekziston e se është reale. Perëndia punon tek të dyja, dhe ne i bëjmë vetes e kishës një dëm të madhe duke i ndarë këto aspekte të krijimit në “mbinatyrore” dhe “natyrore.”

Së fundi, a duhet të kërkojmë më shumë dhuntitë e pazakonshme apo dhuntitë e mrekullive, apo duhet të kërkojmë dhuntitë më të zakonshme? Edhe një herë, Shkrimi nuk e bën këtë lloj dallimi kur na tregon se çfarë dhuntie të kërkojmë. Pali u thotë Korintasve: “mbasi doni fort të keni dhunti frymërore, kërkoni që t'i keni të bollshme për ndërtimin e kishës” (1 Kor. 14:12). Kjo do të thotë se ne duhet të mësojmë se cilat dhunti nevojiten më së shumti në kishën ku marrim pjesë, dhe pastaj të lutemi që Perëndia do të na i japë ne apo të tjerëve ato dhunti. Nëse ato dhunti janë menduar si mrekulli apo si jo mrekulli, kjo nuk është aspak e rëndësishme.^[104]20

7. Zbulimi dhe kërkimi i dhuntive frymërore. Pali duhet se supozon që besimtarët do ta dinë se cilat janë dhuntitë e tyre frymërore. Ai thjesht u thotë atyre që janë në kishën e Romës që t’i përdorin dhuntitë e tyre në mënyra të ndryshme: “nëse kemi profecinë, të profetizojmë sipas masës së besimit. . . ai që këshillon, le t'i kushtohet këshillimit; ai që ndan, le ta bëjë me thjeshtësi” (Rom. 12:6–8). Po kështu, Pjetri thjesht u thotë lexuesve të tij se si t’i përdorin dhuntitë e tyre, por nuk thotë asgjë se si t’i zbulojnë se cilat janë ato: “Gjithsecili le ta vërë në shërbim të tjetrit dhuntinë që ka marrë, si administratorë të mirë të hirit të shumëfarshëm të Perëndisë” (1 Pjetrit 4:10).

Por, po sikur shumë pjesëtarë të një kishe të mos e dinë se çfarë dhuntie apo dhuntishë frymërore i ka dhënë Perëndia? Në një rast të tillë, drejtuesit e kishës kanë nevojë të pyesin nëse i janë dhënë apo jo mundësi të mjaftueshme në të cilat të përdoren dhuntitë e ndryshme. Paçka se listat e dhuntive të dhëna tek Besëlidhja e Re nuk janë shteruese, ato padyshim që sigurojnë një pikënisje të mirë për kishat që të pyesin të paktën nëse ekziston një mundësi që këto dhunti të përdoren. Nëse Perëndia ka vendosur njerëz me dhunti të caktuara në një kishë kur këto dhunti nuk inkurajohen apo ndoshta nuk lejohen të përdoren, ata do të ndjehen të pezmatuar dhe të papërmbushur në shërbesat e tyre të krishtera, dhe me shumë mundësi do të kalojnë në një kishë tjetër ku dhuntitë e tyre mund të funksionojnë për dobinë e kishës.

Në rastin e individëve të cilët nuk e dinë se cilat janë dhuntitë e tyre, ata mund të fillojnë duke pyetur se cilat janë nevojat dhe mundësitë për shërbesë në kishën e tyre. Specifikisht, ata mund të pyesin se cilat dhunti nevojiten më shumë për ndërtimin e kishës në atë pikë. Plus kësaj, çdo besimtar individual i cili nuk e di se cilat janë dhuntitë e tij apo të saj, duhet të bëjë një shqyrtim të vetes. Çfarë interesash dhe dëshirash e aftësish ka ai apo ajo? A munden të tjerët të japin këshilla apo inkurajime të cilat tregojnë për nga drejtimi i dhuntive frymërore? Për më tepër, a ka patur bekime në të kaluarën në shërbimin në një lloj të caktuar shërbese? Në tërë këtë, personi i cili kërkon të zbulojë dhuntitë e tij apo të saj, duhet të lutet e t’i kërkojë Perëndisë për mençuri, duke qenë i bindur se ajo do t’i jepet në përputhje me premtimin e Tij: “Por në qoftë se ndonjërit nga ju i mungon urtësia, le të kërkojë nga Perëndia, që u jep të gjithëve pa kursim, pa qortuar, edhe atij do t'i jepet. Por le të kërkojë në besim, pa dyshuar” (Jakobi 1:5–6). Nganjëherë, Perëndia do ta japë këtë mençuri në lidhje me njohuri më të sakta tek aftësitë e personit. Tjetër herë, ajo mund të vijë përmes këshillave prej të tjerëve apo duke kërkuar një bekim gjithnjë e më të madh në atë fushë të shërbesës. Gjithashtu, Pali lë të nënkuptohet se në disa raste, mund të ketë profeci që japin një tregues të një dhuntie specifike, sepse ai i thotë Timoteut: “Mos e lër pas dore dhuntinë që është në ty, e cila të është dhënë me anë profecie, me vënien e duarve nga pleqësia” (1 Tim. 4:14, përkthimi i autorit).

Së fundi, personi i cili është duke pyetur veten se cilat janë dhuntitë e tij apo të saj, duhet që thjesht të fillojë të përpiqet të shërbejnë në fusha të ndryshme e të shikojë se ku Perëndia sjell bekim. Dhënia mësim në një shkollë të së dielës apo studimi biblik në shtëpi, është një mënyrë e shkëlqyer se si të fillojmë të përdorim dhuntinë e të mësuarit. Çdo komunitet ka mundësi për të patur një përdorim më të madh të dhuntisë së ungjillëzimit. Njerëzit të cilët mendojnë se mund të kenë një dhunti të shërimit, mund t’u kërkojnë pleqve të tyre mundësi për t’i shoqëruar ata kur shkojnë për t’u lutur për të sëmurët. Njerëzit të cilët mendojnë se mund të kenë një dhunti besimi apo një dhunti lutjeje ndërmjetësuese, mund të fillonin t’i kërkonin disa miqve të krishterë t’u tregonin nevoja specifike rreth të cilave të luteshin. Në tërë këto, kishat mund të japin inkurajim dhe mundësi që njerëzit të përpiqen të përdorin dhunti të ndryshme dhe mund të japin gjithashtu mësime dhe trajnime praktike për metodat e përshtatshme të përdorimit të dhuntive të ndryshme. Plus kësaj, kishat duhet që në mënyrë të vazhdueshme të luten që Perëndia t’i lejojë njerëzit të gjejnë se cilat janë dhuntitë e tyre dhe pastaj të jetë në gjendje t’i përdorin ato. Në të tëra këto, qëllimi është që trupi i Krishtit kudo qoftë, të rritet në pjekuri derisa “i gjithë trupi i bashkuar dhe i lidhur mirë, me anë të bashkimit të ndihmesës sipas masës së veprueshmërisë së çdo pjese të veçantë, shkakton rritjen e trupit, për ndërtimin e vetes së tij në dashuri” (Efe. 4:16).

Përtej çështjes së zbulimit se çfarë dhuntishë ka personi, është çështja e kërkimit të dhuntive shtesë frymërore. Pali i urdhëron të krishterët: “Kërkoni me zell të zjarrtë dhuntitë frymërore” (1 Kor. 12:31), dhe thotë më pas: “Kapuni pas dashurisë dhe kërkoni me zell të zjarrtë dhuntitë frymërore, por sidomos, që të mund të profetizoni” (1 Kor. 14:1). Në këtë kontekst, Pali përkufizon atë që nënkupton me “dhuntitë më të larta” apo “dhuntitë më të mëdha” për shkak se tek “1 Korintasve” 14:5, ai përsërit fjalën që përdori tek 12:31 për “të larta” (Gr. μείζων, G3505) kur thotë: “Ai që profetizon është më i madh sesa ai që flet gjuhë, veçse në interpretoftë, që të marrë ndërtim kisha” (1 Kor. 14:5). Këtu, dhuntitë “më të mëdha” janë ato të cilat e ndërtojnë më së shumti kishën. Kjo është e përputhshme me deklaratën e Palit pak vargje më pas, kur thotë: “mbasi doni fort të keni dhunti frymërore, kërkoni që t'i keni të bollshme për ndërtimin e kishës” (1 Kor. 14:12). Dhuntitë më të larta janë ato të cilat e ndërtojnë më shumë kishën e prej të cilave të tjerët përfitojnë më shumë.

Por si kërkojmë për më shumë dhunti frymërore? Së pari, ne duhet t’ia kërkojmë ato Perëndisë. Pali thotë drejtpërsëdrejti se “ai që flet një gjuhë tjetër, le të lutet që të mund ta interpretojë” (1 Kor. 14:13; kr. Jakobit 1:5, ku Jakobi u thotë njerëzve që ata duhet t’i kërkojnë Perëndisë për mençuri). Pastaj, njerëzit të cilët kërkojnë dhunti shtesë frymërore, duhet të kenë motivet e duhura. Nëse dhuntitë frymërore janë kërkuar vetëm në mënyrë që personi të mund të jetë më i spikatur apo të ketë më shumë ndikim apo pushtet, kjo padyshim është e gabuar në sytë e Perëndisë. Ky ishte motivi i Simonit i cili merrej me magji tek “Veprat” 8:19, kur ai tha: “Ma jepni edhe mua këtë pushtet, që ai, mbi të cilin do të vë duart, të marrë Frymën e Shenjtë” (shiko qortimin që i bën Pjetri tek vgj. 21–22). Në mënyrë të ngjashme, Anania dhe Safira kërkuan lavdi për veten e tyre kur ata u hoqën sikur ia kishin dhënë të gjitha fitimet e shitjes së tokës së tyre kishës, por kjo nuk ishte e vërtetë dhe që të dy humbën jetën (Veprat 5:1–11). Është gjë e frikshme të dëshirosh dhunti frymërore apo dominim në kishë vetëm sa për lavdinë tonë, e jo për lavdinë e Perëndisë dhe për ndihmën e të tjerëve. Për rrjedhojë, ata të cilët kërkojnë dhunti frymërore, duhet që pikë së pari të shikojnë nëse po i kërkojnë ato nga dashuria që kanë për të tjerët ose nga një preokupim për të qenë në gjendje për t’u shërbyer nevojave të tyre, për shkak se ata që kanë dhunti të mëdha frymërore, por që veprojnë “pa patur dashuri” janë “asgjë” në sytë e Perëndisë (kr. 1 Kor. 13:1–3). Kjo është arsyeja përse Pali thotë: “Kapuni pas dashurisë,” dhe vetëm pas kësaj shton: “dhe kërkoni me zell të zjarrtë dhuntitë frymërore” (1 Kor. 14:1). Ai e përsërit edhe një herë të njëjtën temë kur thotë: “mbasi doni fort të keni dhunti frymërore, kërkoni që t'i keni të bollshme për ndërtimin e kishës” (1 Kor. 14:12). Çdo person që i kërkon Perëndisë një dhunti shtesë frymërore, duhet të shqyrtojë zemrën e tij apo të saj shpesh herë, duke pyetur përse kjo dhunti e caktuar dëshirohet. A është vërtetë për shkak të dashurisë për të tjerët dhe një dëshire për të ndërtuar kishën e për të parë Perëndinë të përlëvduar?

Pas kësaj, është me vend që të kërkojmë mundësi për të provuar dhuntitë njëlloj si në rastin e një personi që përpiqet të zbulojë dhuntinë e tij apo të saj, ashtu sikurse është shpjeguar më lart. Studimet biblike në grupe të vogla apo takimet e lutjeve nëpër shtëpi, shpesh herë ofrojnë një atmosferë të mirë në të cilën njerëzit mund të provojnë për shembull dhuntitë e të mësuarit apo lutjes ndërmjetësuese apo inkurajimin apo profecinë apo shërimin.

Së fundi, ata të cilët po kërkojnë dhunti shtesë frymërore, duhet që të vazhdojnë t’i përdorin dhuntitë që kanë tani, dhe duhet të jenë të kënaqur nëse Perëndia zgjedh që të mos u japë të tjera. Zotëria e përgëzoi shërbëtorin monedha e të cilit kishte fituar “dhjetë mina të tjera,” por e dënoi atë i cili e fshehu monedhën e tij në një shami e nuk bëri asgjë me të (Luka 19:16–17, 20–23)—pa dyshim duke na treguar kësisoj që ne kemi përgjegjësinë që të përdorim si dhe të synojmë të shtojmë çfarëdo talentesh apo aftësish që Perëndia na ka dhënë si kujdestarë të caktuar prej Tij.

Për ta vënë në baraspeshë këtë theksim tek kërkimi dhe rritjen në dhuntitë frymërore, ne duhet që gjithashtu të mos harrojmë që Pali thotë në mënyrë të qartë se dhuntitë frymërore i janë caktuar çdo personi individualisht prej Frymës së Shenjtë “ashtu si do vetë” (1 Kor. 12:11), dhe se “Perëndia ka vënë çdo gjymtyrë të trupit ashtu si deshi” (1 Kor. 12:18). Ai thotë se Perëndia ka vënë dhunti të ndryshme në kishë dhe se jo të tërë janë apostuj, profetë apo mësues (1 Kor. 12:28–30). Kësisoj, ai i kujton korintasit që tek e fundit, shpërndarja e dhuntive është një çështje e vullnetit sovran të Perëndisë, dhe se është në të mirë të kishës si dhe për të mirën tonë që askush prej nesh të mos i ketë të tëra dhuntitë, dhe se do të na duhet që në mënyrë të vazhdueshme të varemi nga të tjerët të cilët kanë dhunti të ndryshme nga ato të tonat. Këto mendime duhet të na bëjnë të mbetemi të kënaqur po qe se Perëndia zgjedh që të mos na i japë neve dhuntitë e tjera që kërkojmë.

8. Dhuntitë janë mjete për shërbesë, dhe jo domosdoshmërisht të lidhura me pjekurinë si i krishterë. Ne duhet ta kuptojmë që dhuntitë frymërore i janë dhënë çdo besimtari (1 Kor. 12:7, 11; 1 Pjetrit 4:10). Edhe të krishterët jo të pjekur marrin dhunti frymërore prej Zotit—kjo qe padyshim evidente në kishën e Korintit e cila kishte me bollëk dhunti frymërore (1 Kor. 1:7), por ishte ende shumë e papjekur në shumë fusha të doktrinës dhe sjelljes. Pali thotë: “Dhe unë, o vëllezër, nuk munda t'ju flas si njerëz frymërorë, por ju fola si njerëz të mishit, si foshnja në Krisht” (1 Kor. 3:1). Kështu që dhuntitë frymërore nuk janë domosdoshmërisht një shenjë e pjekurisë frymërore. Ekziston mundësia që të kemi dhunti të spikatura frymërore e jo domosdoshmërisht një shenjë pjekurie frymërore. Është e mundshme të kesh dhunti të spikatura frymërore në njërën fushë a një tjetër, e megjithëkëtë të jesh mjaft i papjekur në kuptimin doktrinar apo në sjelljen e krishterë, siç ishte edhe rasti i situatës në Korint. Me të vërtetë që me raste, edhe jobesimtarët janë në gjendje që të profetizojnë e të dëbojnë demonët e të bëjnë mrekulli, sepse Jezusi thotë se në ditën e fundit, shumë do t’i thonë Atij: “Zot, Zot, a nuk profetizuam në emrin tënd dhe i dëbuam demonët në emrin tënd dhe kemi bërë shumë vepra të fuqishme në emrin tënd?” Por Jezusi do t’u deklarojë: “S'ju kam njohur kurrë; largohuni nga unë, ju që keni bërë paudhësi” (Mat. 7:22–23). Nuk është se Jezusi i kishte njohur dikur e më pas nuk i njohu; Ai thotë: “S'ju kam njohur kurrë.” Ata nuk ishin kurrë të krishterë, e megjithëkëtë ata kryen shumë vepra mbresëlënëse. Kështu ne nuk duhet ta vlerësojmë pjekurinë frymërore mbi bazën e dhuntive frymërore të personit. Pjekuria vjen përmes një ecjeje të ngushtë me Jezusin dhe çon në bindje ndaj urdhëresave të Tij në jetën e përditshme: “Ai që thotë se rri në të, duhet të ecë edhe vetë ashtu si ka ecur ai” (1 Gjonit 2:6).

Përse na i jep Fryma e Shenjtë dhuntitë frymërore? Ato na janë dhënë për veprën e shërbesës dhe janë thjesht mjete të cilat duhen përdorur për atë qëllim. Ato nuk duhet të përbëjnë një burim krenarie vetjake nga ana e tyre që i zotërojnë, e gjithashtu, ato nuk duhet të mendohen si shenjë pjekurie. Ne duhet të përpiqemi fort që thjesht të shkëlqejmë në dashurinë ndaj të tjerëve, në kujdesin ndaj nevojave të tyre, në ndërtimin e kishës dhe në jetesën e një jete në konformitet me vazhdën e jetës së Krishtit. Po qe se ne e bëjmë këtë, dhe nëse Perëndia zgjedh që të na japë dhunti frymërore të cilat na pajisin për ato detyra, pastaj ne duhet ta falënderojmë Atë për atë dhunti, dhe të lutemi që Ai të na ruajë nga krenaria për dhuntitë të cilat na janë dhënë falas e të cilat nuk i kemi fituar vetë.

B. A kanë reshtur disa prej dhuntive? Debati mbi reshtjen e dhuntive

Përbrenda botës ungjillore sot, ka pozita të ndryshme rreth pyetjes: “A janë të tëra dhuntitë e përmendura në Besëlidhjen e Re të vlefshme për t’u përdorur në kishë sot?” Disa do të thoshin po.^[105]21 Të tjerë do të thoshin jo dhe do të argumentonin duke thënë se disa prej dhuntive më me mrekulli (si për shembull ajo e profecisë, gjuhëve të panjohura plus interpretimin, dhe ndoshta shërimi dhe dëbimi i demonëve) u dhanë vetëm gjatë kohës së apostujve si “shenja” të cilat vërtetonin autenticitetin e apostujve gjatë predikimit të hershëm të ungjillit. Ata deklarojnë se këto dhunti nuk nevojiten më si shenja sot, dhe se ato reshtën në fund të epokës apostolike, me shumë mundësi në fund të shekullit të parë apo në fillim të shekullit të dytë mbas Krishtit.

Ne duhet që gjithashtu të kuptojmë se ekziston një grup i madh “i mesëm” në lidhje me këtë çështje, një grup “ungjillorësh të rrymës kryesore” të cilët nuk janë as karizmatike e as Pentakostalë nga njëra anë, e as “nga ata që besojnë në reshtjen e dhuntive”^[106]22 nga ana tjetër, por janë thjesht të pavendosur dhe të pasigurt nëse kjo çështje mund të zgjidhet duke u bazuar tek Shkrimi.^[107]23

Paçka se kjo pyetje u diskutua në kapitullin 17 që bën fjalë për mrekullitë, ka disa aspekte të tjerat të cilat mund të marrin përgjigje këtu, veçanërisht ato të lidhura me temën e dhuntive frymërore.

1. A na thotë “1 Korintasve” 13:8–13 se kur do të reshin dhuntitë e mrekullive? Pali thotë:

Dashuria nuk bie poshtë kurrë; por profecitë do të shuhen, gjuhët do të pushojnë dhe njohuria do të shuhet, sepse ne njohim pjesërisht dhe profetizojmë pjesërisht. Por, kur të vijë përsosmëria, atëherë ajo që është e pjesshme do të shuhet. Kur isha fëmijë, flisja si fëmijë, mendoja si fëmijë, arsyetoja si fëmijë; kur u bëra burrë, i flaka gjërat fëminore. Sepse tani, ne shohim si në pasqyrë, në mënyrë të errët, por atëherë do të shohim faqe për faqe; tashti njoh pjesërisht, kurse atëherë do të njoh thellë, ashtu sikurse njihem. Por tani mbeten besimi, shpresa, dashuria, këto të tria; po më e madhja ndër to është dashuria. (1 Kor. 13:8–13)

Ky pasazh është i rëndësishëm për t’u diskutuar për shkak se në të, Pali përmend dhuntinë e profecisë si diçka që është “e pjesshme,” dhe pastaj thotë se ajo që është “e pjesshme” do të “do të shuhet” (1 Kor. 13:10). Ai madje thotë edhe se kur do të ndodhë kjo gjë: “kur të vijë përsosmëria.” Por kur do të vijë kjo gjë? Gjithashtu, edhe nëse ne mund të përcaktojmë se kur është kjo gjë, a do të thotë kjo gjë që Pali kishte në mendje diçka që do t’i përgjigjej kësaj çështjeje të njohur si “reshtje” për kishën sot? A mundet dhuntia e profecisë në këtë pasazh të jetë përfaqësuese e dhuntive të mrekullive në përgjithësi në epokën e kishës?

a. Qëllimi i “1 Korintasve” 13:8–13: Pali e ndërpret diskutimin e tij të dhuntive frymërore me anë të kapitullit 13 të “1 Korintasve”, në të cilin ai synon të vërë të tërë diskutimin e dhuntive në perspektivën e duhur. Nuk mjafton që ne thjesht të “kërkojmë dhuntitë më të mëdha” (12:31a, përkthimi i autorit). Ne duhet gjithashtu që të zbatojmë atë që na thuhet: “kapuni pas dashurisë” (14:1, përkthimi i autorit), duke gërshetuar kësisoj qëllimet e duhura me motivet e duhura. Pa dashurinë, dhuntitë nuk kanë vlerë (13:1–3). Në fakt, Pali argumenton se dashuria është superiore ndaj të tëra dhuntive dhe për rrjedhojë është më e rëndësishme që të veprosh në dashuri sesa të kesh ndonjë prej dhuntive.

Me qëllim për të treguar epërsinë e dashurisë, Pali argumenton se ajo mbetet përgjithnjë ndërkohë që dhuntitë janë të tëra të përkohshme (13:8). Vargjet 9–12 shpjegojnë edhe më tej arsyen përse dhuntitë janë të përkohshme. Njohuria jonë e tanishme dhe të profetizuarit, janë të pjesshme dhe të papërsosura (v. 9), por një ditë prej ditësh do të vijë diçka e përkryer për t’i zëvendësuar ato (v. 10). Kjo shpjegohet përmes analogjisë së një fëmije i cili i lë mënjanë mendimet dhe të folurën fëminore duke i zëvendësuar me mendimin dhe të folurën e një të rrituri (v. 11). Pali pastaj shtjellon më tej tek vargjet 9–10 duke shpjeguar se perceptimi dhe njohuria jonë e tanishme, janë indirekte dhe jo të përsosura, por që një ditë prej ditësh do të jenë të drejtpërdrejta dhe të përsosura (v. 12).

Në këtë argument Pali e lidh funksionin e profecisë me kohën e reshtjes së saj. Kjo mbush një nevojë tani, por edhe këtë e bën në mënyrë jo të plotë. Kur “përsosmëria” të vijë, ky funksion do të përmbushet më mirë nga diçka tjetër, dhe profecia do të reshtë për shkak se do të dalë nga përdorimi apo do të jetë e papërdorshme (kjo është nuanca e mundshme e termit greqisht që përdoret këtu, καταργέω (G2934) “do të shuhet” në vgj. 8, 10). Kështu, funksioni i përgjithshëm i “1 Korintasve” 13:8–13 është që të tregojë se dashuria është superiore ndaj dhuntive të tilla si profecia për shkak se ato dhunti do të shuhet por dashuria nuk do të shuhet.

b. “1 Korintasve” 13:10: Reshtja e profecisë kur Krishti të kthehet: Pali shkruan në vargun 10, “kur të vijë përsosmëria, atëherë ajo që është e pjesshme do të shuhet.” Fraza “e pjesshme” (Gr. ἐκ μέρους “e pjesshme, jo e përsosur”) i referohet më qartë njohurisë dhe profetizimit, dy veprimtarive për të cilat thuhet se bëhen “pjesërisht, në mënyrë jo të përsosur” në vargun 9 (duke përdorur gjithashtu në të dy rastet të njëjtën frazë në greqisht, ἐκ μέρους). Për ta nxjerrë në pah këtë lidhje, ne mund ta përkthenim:

Dashuria nuk dështon kurrë. Nëse ka profeci, ato do të shuhet; nëse ka gjuhë të panjohura, ato do të pushojnë; nëse ka njohuri, ajo do të shuhet. Kjo për shkak se ne dimë në mënyrë jo të përsosur dhe sepse ne profetizojmë në mënyrë jo të përsosur—por kur përsosmëria të vijë, jo e përsosura do të shuhet.

Kësisoj, lidhjet e forta mes deklaratave qartësohen nga përsëritja e dy termave kyçe: “do të shuhet” dhe “jo e përsosur.”

Pa dyshim që Pali gjithashtu synonte që gjuhët e panjohura të përfshiheshin në kuptimin e vargut 9 si ndër këto veprimtari të cilat janë “jo të përsosura,” por la pa thënë përsëritjet tejet pedante për arsye stilistike. Megjithëkëtë, gjuhët duhen kuptuar si pjesë e kuptimit të vargut 9, sepse vargu 9 është arsyeja për vargun 8, siç e tregon fjala “por” (Gr. γάρ, G1142). Kësisoj vargu 9 duhet të japë arsyen përse gjuhët e panjohura si dhe njohuria e profecia do të reshtin. Në fakt, fjala e përsëritur “nëse...nëse...nëse” (sipas versionit në anglisht – sh. i përkth.) në vargun 8 sugjeron që Pali mund të kishte renditur më shumë dhunti këtu (mençurinë, shërimin, interpretimin?) po të kishte dashur..

Kështu, “1 Korintasve” 13:10 mund të parafrazohet: “kur të vijë përsosmëria, profecia dhe gjuhët e panjohura si dhe dhuntitë e tjera të pjesshme do të shuhen.” Problemi i vetëm që mbetet është përcaktimi i kohës që nënkuptohet nga fjala “kur.” Ka një sërë faktorësh në kontekst të cilat tregojnë se ajo që Pali ka në mendje është koha e kthimit të Zotit.

(1) Pikë së pari, kuptimi i vargut 12 duket se kërkon që vargu 10 të jetë duke folur për kohën e kthimit të Zotit. Fjala “atëherë” (Gr. τότε, G5538) në vargun 12 i referohet kohës “kur të vijë përsosmëria” në vargun 10. Kjo bëhet e qartë duke shikuar vargun 12: “Sepse tani ne shikojmë në një pasqyrë në mënyrë të errët, por në atë kohë do të shikojmë ballë për ballë. Tani unë njoh pjesërisht; atëherë do të njoh sikurse njihem” (përkthimi i autorit).

Kur do të shikojmë “ballë për ballë”? Kur do të njohim “ashtu sikurse njihem”? Këto ngjarje mund të ndodhin vetëm kur Zoti të kthehet.

Fraza “do të shohim faqe për faqe” përdoret disa herë në Besëlidhjen e Vjetër për t’iu referuar shikimit personalisht të Perëndisë^[108]24—jo tërësisht apo hollësisht, sepse nuk ka asnjë krijesë të fundme që mund ta bëjë këtë, por gjithsesi personalisht dhe realisht. Kështu kur Pali thotë: “por atëherë do të shohim faqe për faqe” ai qartësisht nënkupton: “por atëherë do të shohim faqe për faqe Perëndinë.” Në të vërtetë, ky do të jetë bekimi më i madh i qiellit si dhe gëzimi ynë më i madh për tërë përjetësinë (Zbu. 22:4: “Do të shohin fytyrën e tij”).

Gjysma e dytë e vargut 12 thotë: “Tashti njoh pjesërisht, kurse atëherë do të njoh thellë, ashtu sikurse njihem.” Fjala e dytë dhe e tretë për “njoh” (ajo që është përdorur për “Atëherë unë do të njoh ashtu sikurse kam njohur”), është një fjalë disi më e fortë për të diturin (Gr. ἐπιγινώσκω, G2105), por padyshim nuk nënkupton një njohuri të fundme apo gjithëdije. Pali nuk pret t’i dijë të gjitha gjërat, dhe ai nuk thotë: “Atëherë do t’i di të gjitha” që do të kishte qenë e lehtë të thuhej në greqisht.^[109]25 Përkundrazi, ai do të thotë se kur Zoti të kthehet, Pali pret që të lirohet nga keqkuptimet dhe paaftësia për të kuptuar (veçanërisht për të kuptuar Perëndinë dhe punën e Tij) të cilat janë pjesë e kësaj jete të tanishme. Njohuria e tij do t’i ngjasojë njohurisë së tanishme të Perëndisë për të për shkak se ajo nuk do të përmbajë përshtypje të pavërteta si dhe nuk do të jetë e kufizuar me atë që është e mundur që të perceptohet në këtë epokë, por një njohuri e tillë do të shfaqet kur Zoti të kthehet.

Kështu, fjala “atëherë” në vargun 12 cilës gjëje i referohet? Pali thotë: “Sepse tani ne shikojmë në një pasqyrë në mënyrë të errët, por pastaj ne do të shikojmë sy më sy. Tani unë njoh pjesërisht; por atëherë do të njoh ashtu sikurse edhe njihem” (përkthimi i autorit). Fjala e tij “pastaj” duhet t’i referohet diçkaje në vargjet paraprirëse që ka qenë duke shpjeguar. Së pari ne shikojmë vargun 11, por shikojmë që asgjë në vargun 11 nuk mund të jetë një kohë e ardhshme të cilës Pali i referohet me “atëherë”: “Kur isha fëmijë, flisja si fëmijë, mendoja si fëmijë, arsyetoja si fëmijë; kur u bëra burrë, i flaka gjërat fëminore.” E gjitha kjo i referohet të kaluarës, jo të ardhmes. Ajo bën fjalë për ngjarje të të kaluarës në jetën e Palit duke siguruar një ilustrim të natyrshëm njerëzor për atë që ai ka thënë në vargun 10. Por nuk ka asgjë në këtë varg që të flasë për një kohë të ardhshme në të cilën diçka do të ndodhë.

Kështu, shikojmë përsëri vargun 10: “Por, kur të vijë përsosmëria, atëherë ajo që është e pjesshme do të shuhet.” Këtu është një deklaratë rreth të ardhmes. Në një pikë të caktuar në të ardhmen, Pali thotë se “e përsosura” do të vijë dhe “e papërsosura” do të shuhet, do të “bëhet e papërdorshme.” Kur do të ndodhë kjo gjë? Kjo është ajo që është shpjeguar nga vargu 12. Atëherë në kohën kur do të vijë përsosmëria, ne do të shikojmë “faqe për faqe” dhe do të njohim “ashtu sikurse njihem.”

Kjo do të thotë se koha kur “e përsosura” të vijë, duhet të jetë koha e kthimit të Krishtit.^[110]26 Për rrjedhojë, ne mund ta parafrazojmë vargun 10 në këtë mënyrë: “Por kur Krishtit të kthehet papërsosmëria do të shuhet.”^[111]27 Apo për ta përdorur përfundimin tonë të mësipërm që “papërsosmëria” përfshinte profecinë dhe gjuhët e panjohura, ne mund ta parafrazojmë kështu: “por kur Krishti të kthehet, profecia dhe gjuhët e panjohura (si dhe dhurata të tjera jo të përsosura) do të shuhet.” Kështu, ne kemi tek “1 Korintasve” 13:10 një deklaratë përfundimtare rreth kohës së reshtjes së dhuratave të papërsosura si profecia: ato do të “bëhen të padobishme” apo do të “shuhen” kur Krishti të kthehet. Dhe kjo do të nënkuptonte që ato do të vazhdojnë të ekzistojnë e të jenë të dobishëm për kishën përgjatë gjithë epokës së kishës, përfshi edhe sot, e deri në ditën kur Krishti të kthehet.

(2) Një arsye tjetër përse koha kur “përsosmëria” të vijë, është koha kur Krishtit të kthehet, është gjithashtu evidente nga qëllimi i pasazhit: Pali është duke u përpjekur që të theksojë madhështinë e dashurisë, dhe duke e bërë këtë ai dëshiron që të bëjë të qartë se “Dashuria nuk bie poshtë kurrë” (1 Kor. 13:8). Për ta vërtetuar argumentin e tij, ai argumenton se ajo do të zgjasë përtej kohës kur Zoti të kthehet, ndryshe nga dhuntitë frymërore të tashme. Kjo përbën një argument bindës: dashuria është kaq themelore ndaj planeve të Perëndisë për universin saqë do të zgjasë përtej tranzites nga kjo epokë në epokën që do të vijë me kthimin e Krishtit. Ajo do të vazhdojë në përjetësi.

(3) Një arsye e tretë përse ky pasazh i referohet kohës së kthimit të Zotit, mund të gjendet në një deklaratë më të përgjithshme nga Pali rreth qëllimit të dhuntive frymërore në epokën e Besëlidhjes së Re. Tek “1 Korintasve” 1:7 Pali e lidh zotërimin e dhuntive frymërore (Gr. χαρίσματα, nga χάρισμα, G5922) me veprimtarinë e pritjes për kthimin e Zotit: “nuk ju mungon asnjë dhunti, duke pritur me durim zbulesën e Zotit tonë Jezu Krisht.”

Kjo gjë sugjeron që Pali i shikonte dhuntitë si një sigurim i përkohshëm i bërë me qëllim pajisjen e besimtarëve për shërbesë derisa Zoti të kthehej. Kështu, ky varg siguron një paralelizëm të ngushtë me mendimin e shprehur tek “1 Korintasve” 13:8–13, ku profecia dhe njohuria (dhe padyshim edhe gjuhët e panjohura) shikohen, në mënyrë të ngjashme, si të dobishme derisa Krishti të kthehet por e panevojshme përtej asaj kohe.

Për rrjedhojë, “1 Korintasve” 13:10, i referohet kohës së kthimit të Krishtit dhe thotë se këto dhunti frymërore do të mbeten ndër besimtarët deri në atë kohë. Kjo do të thotë se ne kemi një deklaratë të qartë biblike sipas të cilës Pali priste që këto dhunti të vazhdojnë përgjatë gjithë epokës së kishës, si dhe të funksionojnë për të mirën e kishës derisa Zoti të kthehet.

c. Kundërshti: Kundërshti të ndryshme ndaj këtij përfundimi janë ngritur, zakonisht prej atyre të cilët besojnë se këto dhunti kanë reshtur në kishë e se nuk duhet të përdoren më.

(1) Ky pasazh nuk specifikon kohën kur dhuntitë do të reshtin

Kundërshtia e parë ndaj përfundimit tonë të mësipërm, vjen nga studimi i mirë-menduar i Riçërd Gefinit (Richard Gaffin), Pikëpamje mbi Rrëshajët (Perspectives on Pentecost). Ndërkohë që Dr. Gefini është dakord që fraza “kur të vijë përsosmëria” i referohet kohës së kthimit të Krishtit, ai nuk mendon se ky varg specifikon kohën e reshtjes së disa dhuntive të caktuara. Ai përkundrazi mendon se Pali thjesht po e shikon “të tërë periudhën deri në kthimin e Krishtit, pa marrë parasysh nëse ndërprerjet mund të ndërhyjnë gjatë kësaj periudhe.”^[112]28

Në fakt, Gefini thotë se qëllimi i përgjithshëm i Palit është që të theksojë cilësitë e qëndrueshme të besimit, shpresës dhe dashurisë, veçanërisht dashurisë , dhe jo specifikimin e kohës në të cilën disa dhunti të caktuara do të reshtin së ekzistuari. Ai thotë:

Pali nuk ka për qëllim të specifikojë kohën kur ndonjë mënyrë e caktuar do të reshtë. Ajo që ai afirmon është përfundimi i njohurisë së tanishme e të fragmentarizuar të besimtarit...kur “e përsosura” të vijë. Koha e reshtjes së profecisë dhe gjuhëve të panjohura, është një pyetje e hapur për sa i takon këtij pasazhi dhe do duhet të përcaktohet mbi bazën e pasazheve dhe faktorëve të tjerë.^[113]29

Ai thotë gjithashtu se, përveç profecisë, gjuhëve të panjohura dhe njohurisë, Pali mundet që fare mirë të shtojë edhe “Shkrimësimin,” dhe po ta kishte bërë këtë, lista atëherë do të kishte përfshirë një element që reshti shumë kohë përpara kthimit të Krishtit. (Shkrimësimi është procesi i shkruarjes të Shkrimit.) Kështu, Gefini del në përfundimin se kjo mund të vlejë edhe për disa elementë të tjerë të listës.

Në përgjigje ndaj këtij kundërshtimi, duhet thënë se ai nuk do t’u japë atë që u takon fjalëve faktike të tekstit. Ungjillorët me të drejtë kanë këmbëngulur duke thënë (dhe unë e di që Dr. Gefini është dakord me këtë) që pasazhet e Shkrimit janë të vërteta jo vetëm në pikën kryesore të secilit pasazh, por gjithashtu në hollësitë të cilat janë pohuar atje gjithashtu. Qëllimi kryesor i pasazhit, fare mirë mund të jetë ajo dashuri që zgjat përgjithnjë, por një pikë tjetër dhe padyshim e rëndësishme, është që vargu 10 pohon jo thjesht që këto dhunti jo të përsosura herët a vonë do të reshtin, por që ato do të reshtin “kur të vijë përsosmëria.” Pali specifikon një kohë të caktuar: “Kur të vijë përsosmëria, atëherë ajo që është e pjesshme do të shuhet.” Por Dr. Gaffin duket se pretendon që Pali nuk është duke thënë këtë gjë faktikisht. Megjithëkëtë, forca e fjalëve nuk mund të shmanget duke afirmuar temën e përgjithshme të kontekstit më të gjerë, është diçka tjetër.

Plus kësaj, sugjerimi i Dr. Gefinit nuk duket se përshtatet me logjikën e pasazhit. Argumenti i Palit është se është specifikisht ardhja e të “përsosmërisë,” ajo që shuan profecinë, gjuhët e panjohura dhe njohurinë, për shkak se atëherë ka një mënyrë të re e shumë më superiore të mësuari e njohjeje të gjërave “ashtu sikurse njihem.” Por, deri në atë kohë, mënyra e re dhe superiore e njohurisë nuk ka ardhur, dhe për rrjedhojë këto dhunti jo të përsosura janë ende të vlefshme dhe të dobishme. Si përfundim, do të ishte e rrezikshme t’i mëshonim shumë diçkaje për të cilën mendojmë se Pali mund ta ketë thënë por që në fakt ai nuk e tha. Të thuash që Pali mund të ketë përfshirë “shkrimësimin” në këtë listë, do të thotë që Pali mund të ketë shkruar: “Kur Krishti të kthehet, shkrimësimi do të reshtë.” Por, unë nuk mund ta besoj aspak që Pali mund të ketë shkruar një deklaratë të tillë, sepse ajo do të kishte qenë e pavërtetë, e në fakt një “profeci e rreme” po të përdorim gjuhën e Shkrimit, sepse “shkrimësimi” reshti shumë kohë më parë, kur libri i “Zbulesës” u shkrua nga apostulli Gjon.

Kështu, kundërshtimet e Dr. Gefinit nuk duket se përmbysin përfundimet tona mbi “1 Korintasve” 13:10. Po qe se “përsosmëria” i referohet kohës së kthimit të Krishtit, atëherë Pali thotë se dhunti të tilla si profecia dhe gjuhët e panjohura do të reshtin në atë kohë, dhe për rrjedhojë nënkupton se ato do të vazhdojnë përgjatë gjithë epokës së kishës.

(2) “Kur të vijë përsosmëria” tek “1 Korintasve” 13:10 i referohet një kohe përpara kthimit të Zotit 

Ata të cilët ngrenë këtë kundërshti të dytë, argumentojnë se fraza “kur të vijë përsosmëria” ka një prej një sërë kuptimesh të ndryshme, si për shembull: “kur kisha të jetë e pjekur” apo “kur Shkrimi të jetë i plotë” apo “kur johebrenjtë të jenë përfshirë në kishë.” Me shumë mundësi, deklarata më e kujdesshme e kësaj pikëpamjeje, gjendet tek libri i Robert L. Reymond, Çfarë Mund të Thuhet për Vazhdimin e Zbulesave dhe Mrekullive në Kishën Presbiteriane Sot (What About Continuing Revelations and Miracles in the Presbyterian Church Today?) ^[114]30 por një deklaratë tjetër e qartë e një pozite të ngjashme, gjendet tek libri i Ualltër Çentit (Walter Chantry): Shenjat e Apostujve (Signs of the Apostles).^[115]31

Argumenti i Çentit varet nga fakti që gjetiu, tek “1 Korintasve” fjala e përkthyer këtu “përsosmëria” (Gr. τέλειος, G5455) është përdorur për t’iu referuar pjekurisë njerëzore (1 Kor. 14:20, “jini të pjekur nga mendja”) apo ndaj pjekurisë në jetën e krishterë (si tek “1 Kor.” 2:6). Megjithëkëtë, edhe këtu ne duhet të vërejmë se një fjalë nuk ka përse të përdoret për t’iu referuar të njëjtës gjë për çdo herë që ajo përdoret në Shkrim—në disa raste τέλειος mund t’i referohet burrërisë “të pjekur” apo të “përsosur”, ndërsa në raste të tjera një lloji tjetër “plotësie” apo “përsosmërie.” Fjala τέλειος është përdorur tek “Hebrenjve” 9:11, për shembull për t’iu referuar “tabernakullit më të ... përkryer”—megjithëkëtë, për rrjedhojë ne nuk do të dilnim në përfundimin se “përsosmëria” tek “1 Korintasve” 13:10 duhet t’i referohet një tabernakulli të përkryer. Kuptimi preciz i kësaj fjale, duhet përcaktuar nga konteksti individual, dhe atje, siç e kemi parë, konteksti lë të kuptohet se shprehja “kur të vijë përsosmëria” i referohet kohës së kthimit të Krishtit.

Argumenti i Dr. Reymond-it është disi ndryshe. Ai arsyeton si më poshtë (f. 34):

(a) Gjërat “e pjesshme” të përmendura në vargjet 9–10—profecia, gjuhët e panjohura dhe njohuria, janë mënyra të paplota të zbulesës, “e të tëra të lidhura me zbulimin që Perëndia i bën vullnetit të Tij, ndaj kishës së tij.”

(b) “Përsosmëria” në këtë kontekst, duhet t’i referohet diçkaje të së njëjtës kategori ashtu sikurse gjërat “e pjesshme”.

(c) Për rrjedhojë “përsosmëria” në këtë kontekst, duhet t’i referohet një mënyre zbulese, por një syresh të përfunduara. Edhe kjo mënyrë e përfunduar e bërjes prej Perëndisë të vullnetit të Tij të njohur ndaj Kishës së Tij, është Shkrimi.

(d) Përfundim: “Kur të vijë përsosmëria” i referohet kohës kur kanoni i Shkrimit do të plotësohet.

Reymond-i vëren se ai nuk po thotë që “përsosmëria” i referohet ekzaktësisht kanonit të Shkrimit, por më tepër ndaj “procesit të përfunduar të zbulesës” që rezultoi në Shkrimin (f. 32). Gjithashtu, si përgjigje ndaj kundërshtimit se fraza “atëherë do të shohim faqe për faqe” në vargun 12 i referohet shikimit të Perëndisë sy ndër sy, ai përgjigjet se mund të mos ketë këtë kuptim, por mundet që thjeshtë të nënkuptojë të shikosh “qartë” si e kundërt me “në mënyrë të errët” (f. 32).

Si përgjigje, mund të thuhet se ky argument, ndërkohë që është i kujdesshëm dhe i përputhshëm në vetvete, varet ende nga një supozim i mëparshëm që është me të vërtetë çështja e rrahur në tërë këtë diskutim: autoriteti i profecisë së Besëlidhjes së Re dhe dhuntive të lidhura me të. I tërë argumenti zë vend sapo Reymond-i tregon se supozon që profecia (dhe gjuhët e panjohura si dhe lloji i “njohurisë” të përmendur këtu) janë zbulesë me cilësinë e Shkrimit. Ky argument mund të riparaqitet si vijon:

(a) Profecia dhe gjuhët e panjohura janë zbulesa cilësore të Shkrimit.

(b) Për rrjedhojë i tërë ky pasazh ka të bëjë me zbulesën e cilësisë së Shkrimit.

(c) Për rrjedhojë “përsosmëria” i referohet përsosmërisë apo plotësimit të zbulesës së cilësisë së Shkrimit, apo plotësimit të Shkrimit.

Në një argument të tillë, supozimi fillestar është ai që përcakton përfundimin. Sidoqoftë, përpara se të mund të bëhet ky supozim, duhet treguar përmes një analize induktive të teksteve të Besëlidhjes së Re mbi profecinë.^[116]32 Megjithëkëtë, me sa di unë, nuk është bërë asnjë demonstrim induktiv i autoritetit të cilësisë së Shkrimit të profecisë grigjore të Besëlidhjes së Re.

Për më tepër, ka disa faktorë të tjerë në tekstin e “1 Korintasve” 13:8–13 të cilat vështirë se mund të pajtohen me pozitën e Reymond-it. Përdorimi i rregullt i Besëlidhjes së Vjetër të shprehjes shikimi “faqe për faqe” si një shprehje jo thjesht për të shikuar qartë por për të shikuarin personalisht të Perëndisë (shiko më lart), mbetet e pashpjeguar. Gjithashtu, fakti që Pali e përfshin veten në këtë shprehje “atëherë do të shohim faqe për faqe” dhe “atëherë do të njoh thellë, ashtu sikurse njihem”, e bën të vështirë që këto t’i shikojmë si referenca ndaj kohës së plotësimit të Shkrimit. A mendon Pali me të vërtetë që kur apostujt e tjerë në fund t’i kenë përmbyllur kontributet e tyre ndaj Besëlidhjes së Re, ai papritur do të fitojë një ndryshim të tillë mbresëlënës në njohurinë e tij që do të njohë ashtu sikurse është njohur, dhe do të kalojë nga shikimi në një pasqyrë në mënyrë të errët tek të shikuarit faqe për faqe?

Përveç pikëpamjeve të Reymondit dhe Çantrit, ka patur edhe përpjekje të tjera për të parë “kur të vijë përsosmëria” si diçka që ndodh në një kohë përpara kthimit të Krishtit, por ato nuk do t’i trajtojmë me hollësi këtu. Pikëpamje të tilla zbërthehen të tëra në vargun 12, ku Pali nënkupton se “kur të vijë përsosmëria,” besimtarët do ta shikojnë Perëndinë “faqe për faqe”. Kjo nuk mund të thuhet për kohën e sugjeruar në cilëndo prej këtyre propozime të tjera.

Propozimi rreth plotësimit të kanonit të Shkrimit të Besëlidhjes së Re (grupi i shkrimeve të cilat u përfshinë në Besëlidhjen e Re), gjithashtu, nuk arrin të përshtatë qëllimin e Palit në këtë kontekst. Po qe se e marrim vitin 90 mbas K. si datën e përafërt të shkrimit të “Zbulesës”, libri i fundit i shkruar i Besëlidhjes së Re, atëherë, fundi i procesit të shkruarjes së Shkrimit arriti diku tek tridhjetepesë vjet pasi Pali shkroi “1 Korintasve” (rreh vitit 55 mbas K.). Por, a do të ishte bindëse të argumentonim si më poshtë: “Ne mund të jemi të sigurt që dashuria nuk do të mbarojë kurrë, sepse ne e dimë se ajo do të zgjasë më shumë se tridhjetepesë vjet”? Ky si zor se do të përbënte një argument bindës. Konteksti përkundrazi kërkon që Pali ta krahasojë këtë epokë si dhe epokën që do të vijë, e të thotë se dashuria do të vazhdojë në përjetësi.^[117]33 Në fakt, një procedurë të ngjashme e shikojmë edhe gjetiu tek “1 Korintasve.” Kur Pali dëshiron të demonstrojë vlerën e përjetshme të diçkaje, ai e bën këtë duke argumentuar se ajo do të zgjasë përtej ditës së kthimit të Zotit (kr., 1 Kor. 3:13–15; 15:51–58). Në kontrast me këtë, profecia si dhe dhuratat e tjera, nuk do të zgjasin përtej asaj dite.

Si përfundim, këto propozime nuk arrijnë të gjejnë ndopak mbështetje në kontekstin e afërt. Paçka se kthimi i Krishtit është përmendur qartësisht në vargun 12, asnjë varg në këtë seksion nuk përmend ndonjë gjë rreth plotësimit të Shkrimit apo një përmbledhje librash të Besëlidhjes së Re apo përfshirjes së johebrenjve në kishë, apo “pjekurisë” së kishës (çfarëdo që kjo të nënkuptojë—a është kisha e pjekur me të vërtetë qoftë edhe sot?). Të tëra këto sugjerime sjellin elementë të rinj të cilët nuk gjenden në kontekst për të zëvendësuar atë element (kthimin e Krishtit) që sigurisht është aty në kontekst tashmë. Në fakt, Riçërd Gefin (Richard Gaffin), i cili vetë beson se dhurata e profecisë nuk vlen më për sot, gjithsesi thotë se “përsosmëria” në vargun 10 dhe “atëherë” në vargun 12 “pa dyshim që i referohet kohës së kthimit të Krishtit. Pikëpamja që ato përshkruajnë pikën në të cilën kanoni i Besëlidhjes së Re përmbyllet, nuk mund të bëhet e besueshme nga ana ekzegjetike.”^[118]34

Dr. D. Martyn Lloyd-Jones vëren se pikëpamja që e bën “kur të vijë përsosmëria” të barabartë me kohën e plotësimit të Besëlidhjes së Re, has në një vështirësi tjetër:

Do të thotë se ti e unë që e kemi Shkrimin të hapur përpara nesh, dimë shumë më tepër sesa apostulli Pal për të vërtetën e Perëndisë ... Do të thotë se ne jemi tërësisht superiorë ... edhe ndaj vetë apostujve, përfshi apostullin Pal! Kjo do të thotë që ne jemi tani në një pozitë në të cilën ...“do të njohim thellë, ashtu sikurse njihemi” nga Perëndia ... në të vërtetë, ka vetëm një fjalë që e përshkruan një pikëpamje të tillë. Ajo është: e pakuptimtë.^[119]35

John Calvin, duke iu referuar “1 Korintasve” 13:8–13, thotë: “Është budallallëk që njerëzit ta zbatojnë të tërë këtë diskutim ndaj kohës së ndërmjetme.”^[120]36

2. A do ta sfidonte sot mjaftueshmëria e Shkrimit vazhdimin e profecisë? 

a. Autoriteti i dhuntisë së profecisë: Ata të cilët janë të një pikëpamjeje “reshtëse” argumentojnë se sapo libri i fundit i Besëlidhjes së Re u shkrua (ndoshta libri i Zbulesës diku rreth vitit 90 mbas K.), nuk do të kishte më “fjalë të Perëndisë” të folur apo të shkruar në kishë. Kjo është veçanërisht me lidhje me dhuratën e profecisë, sipas pozitës së reshtësve, për shkak se nga ajo pikë e tutje, Shkrimi qe burimi i plotësuar dhe i mjaftueshëm i fjalëve të Perëndisë për popullin e Tij. Të shtosh ndonjë fjalë tjetër nga fjalimet e vazhduara profetike do të ishte, praktikisht, qoftë t’i shtoje Shkrimit apo ta konkurroje Shkrimin. Në të dyja rastet, mjaftueshmëria e Shkrimit vetë do të sfidohej, dhe, në praktikë, autoriteti i saj i pashoq në jetën tonë, do të kompromentohej.

Tani, nëse profecia grigjore e Besëlidhjes së Re, qe si profecia e Besëlidhjes së Vjetër dhe fjalët apostolike të Besëlidhjes së Re në autoritetin e saj, atëherë ky kundërshtim reshtësish do të ishte realisht i vërtetë. Nëse profetët sot, për shembull, flasin fjalë që ne e dinim se ishin fjalët e Perëndisë Vetë, atëherë këto fjalë do të ishin të barabarta me Shkrimin në autoritet dhe do të ishim të detyruar t’i shkruanim e t’ia shtonim ato Biblës kurdoherë që t’i dëgjonim. Por nëse jemi të bindur që Perëndia reshti së shkaktuari shkruarjen e Shkrimit me shkrimin e librit të Zbulesës, atëherë duhet të themi se kjo lloj e folure, duke artikuluar fjalët e Perëndisë Vetë, nuk mund të ndodhë më sot. Gjithashtu, çfarëdo pretendimi për Shkrim “të ri”, fjalë “të reja” prej Perëndisë, duhen refuzuar si të pavërteta.

Kjo pyetje është shumë e rëndësishme për shkak të pretendimin që profecia grigjore e Besëlidhjes së Re kishte autoritet të barabartë me Shkrimin është baza e argumenteve të shumë reshtësish. Megjithëkëtë duhet vërejtur që vetë joreshtësit nuk duket se e shikojnë në këtë mënyrë profecinë. Xhorxh Mellon (George Mallone) shkruan: “Me sa di unë, asnjë joreshtës në krishterimin e rrymës kryesore nuk pretendon se zbulesa sot është e barabartë me Shkrimin.”^[121]37 Ndoshta do të ishte mirë për ata që argumentojnë kundër vazhdimit të profecisë sot për të dhënë një dëgjim më të simpatizuar me shkruesit karizmatikë më të përgjegjshëm, thjesht për qëllimin e të qenurit në gjendje për t’iu përgjigjur diçkaje që karizmatikët aktualisht besojnë (edhe nëse nuk është shprehur gjithnjë në një formë të saktë teologjike), në vend të reagojmë ndaj diçkaje që reshtësit thonë se karizmatikët besojnë apo që thonë se karizmatikët duhet të besojnë.

Për më tepër, përveç çështjes së praktikës së tanishme apo besimit, gjetiu unë kam argumentuar gjerësisht që profecia e zakonshme grigjore në kishat e Besëlidhjes së Re nuk e kishte autoritetin e Shkrimit.^[122]38 Ajo nuk u fol me fjalë të cilat të ishin fjalët e Perëndisë Vetë, por përkundrazi thjesht fjalë njerëzore. Gjithashtu, për shkak se ka këtë autoritet më të paktë, nuk ka arsye për të menduar se nuk do të vazhdojë në kishë deri në kthimin e Krishtit. Ajo nuk e kërcënon e as konkurron autoritetin e Shkrimit por është subjekt në raport me Shkrimin si dhe me gjykimin e pjekur të grigjës.

b. Çështja e drejtimit: Një kundërshtim tjetër ngrihet nganjëherë në këtë pikë. Disa do të thoshin se edhe nëse ata të cilët e përdorin dhuntinë e profecisë sot thonë se nuk është e barabartë me Shkrimin në autoritet, në fakt ajo funksionon në jetën e tyre për të konkurruar apo madje për ta zëvendësuar Shkrimin në udhëzimet që jep në lidhje me vullnetin e Perëndisë. Kështu, profecia sot, thuhet se sfidon doktrinën e mjaftueshmërisë së Shkrimin për udhëzim në jetën tonë.

Këtu, duhet pranuar se shumë gabime janë bërë në historinë e kishës. Xhon MkArthër (John MacArthur) tregon për nga mënyra në të cilën ideja e zbulesave të mëtejshme i ka dhënë shkas shumë lëvizjeve heretike në kishë.^[123]39

Por këtu, pyetja duhet të jetë: A janë keqpërdorimet të domosdoshme me qëllim funksionimin e dhuntisë së profecisë? Nëse do të argumentimin duke thënë se gabimet dhe keqpërdorimet e një dhuntie e bëjnë të pavlefshme dhuntinë vetë, atëherë do të na duhej të refuzonim edhe mësimin biblik gjithashtu (sepse shumë mësues të Biblës kanë dhënë mësim gjëra të gabuara dhe kanë filluar kulte), si dhe administrimin e kishës gjithashtu (sepse shumë drejtues kishe i kanë çuar njerëzit në rrugë të gabuar), e kështu me radhë. Keqpërdorimi i një dhuntie nuk do të thotë se ne duhet të ndalojmë përdorimin e duhur të dhuntisë, në mos tregohet se nuk mund të ketë përdorim të duhur të saj, e që gjithë përdorimi i saj është detyrimisht keqpërdorim.^[124]40

Për më tepër, specifikisht në lidhje me udhëzimin, do ishte mirë që të vërenim se sa të kujdesshëm janë shumëkush në lëvizjen karizmatike rreth përdorimit të profecisë për të dhënë udhëzime specifike. Një sërë citimesh do ta ilustrojnë këtë fakt.

Michael Harper (Kisha e Anglisë):

Profecitë të cilat u tregojnë të tjerëve se çfarë duhet të bëjnë, duhet të shqyrtohen me shumë dyshim.^[125]41

Dennis dhe Rita Bennett (Episkopalianë amerikanë):

Ne duhet që gjithashtu të tregojmë kujdes për profecinë personale, udhëzimore, veçanërisht jashtë shërbesës së një njeriu të pjekur dhe të nënshtruar ndaj Perëndisë. “Profecia personale” e pakufizuar luajti një rol të madh për minimin e lëvizjes së Frymës së Shenjtë që filloi në fillim të shekullit të kaluar ... Të krishterëve pa dyshim u jepen fjalë për njëri tjetrin “në Zotin”... dhe fjalë të tilla mund të jenë më rifreskueset dhe ndihmueset, por duhet të ketë një dëshmi të Frymës nga ana e personit i cili merr fjalët, dhe kujdes i skajshëm duhet të bëhet në pranimin e direktivës së supozuar apo profecisë parashikuese. Kurrë mos ndërmerr ndonjë projekt thjesht për shkak se të është thënë përmes fjalëve të presupozuara profetike apo përkthimit të gjuhëve të panjohura, apo fjalë të prezumuara mençurie apo njohurie. Kurrë mos bëj diçka thjesht për shkak se një mik vjen tek ti dhe të thotë: “Zoti më tha të të them që të bësh këtë e atë.” Nëse Zoti ka udhëzime për ty, Ai do të të japë mençuri në zemër, e në këtë rast fjalët të cilat vijnë nga një mik ... do të jetë një konfirmim për atë që Perëndia tashmë ta ka treguar. Udhëzimi që ti po merr, duhet të jetë i përputhshëm me Shkrimin....^[126]42

Donald Gee (Asambletë e Perëndisë):

[Ka] probleme të rënda të cilat marrin shkas nga zakoni i dhënies dhe marrjes së “mesazheve” vetjake të udhëzimit përmes dhuratave të Frymës ... Bibla lë vend për një drejtim të tillë nga Fryma e Shenjtë ... por kjo duhet mbajtur në proporcion. Një shqyrtim i Shkrimit do të na tregojë se faktikisht, të krishterët e hershëm nuk dëgjuan në mënyrë të vazhdueshme zëra të tillë nga qielli. Në pjesën më të madhe të rasteve, vendimet e tyre ata i morën duke përdorur atë që ne shpesh herë e quajmë “logjika e shenjtëruar” dhe jetuan një jetë mjaft normale. Një pjesë e madhe e gabimeve tona për sa u takon dhuratave frymërore, vijnë nga rastet kur ne dëshirojmë që ajo e cila është e jashtëzakonshme apo rast përjashtimor të bëhet e shpeshtë dhe e zakonshme. Le që të tërë ata të cilët fillojnë të kenë dëshira të theksuara për “mesazhe” përmes dhuntive frymërore, të paralajmërohen nga dështimet e brezave të mëparshëm si dhe bashkëkohorë ... Shkrimet e Shenjta janë një llambë në këmbët tona për të ndriçuar rrugën tonë.^[127]43

Nga ana tjetër, edhe ndër ata të pikëpamjes reshtëse shumë të Reformuar, ekziston një gatishmëri për të pranuar disa lloje “ndriçimi” të vazhduar nga Fryma e Shenjtë në jetën e besimtarëve. Për shembull, profesori i Seminarit Westminster, Richard Gaffin thotë:

Gjithashtu, shpesh herë ndodh që ajo gjë që shikohet si profeci, faktikisht është një zbatim spontan i Shkrimit i kryer nga Fryma, një kuptim pak a shumë i papritur i vlefshmërisë së atij mësimi biblik për një situatë apo problem të veçantë. Të tërë të krishterët duhet të jenë të hapur ndaj këtyre veprimeve më spontane të Frymës.^[128]44

Gjithashtu Rabërt Reimëndi (Robert Reymond) e përkufizon ndriçimin si: “Fryma e Shenjtë që i aftëson të krishterët në përgjithësi që të kuptojnë, të rikujtojnë si dhe që të zbatojnë Shkrimet të cilat ata kanë studiuar.”^[129]45

Por nëse këta shkrues do të lejojnë për veprimtarinë e tanishme të Frymës së Shenjtë që i mundëson të krishterëve që të “kuptojnë”, “kujtojnë”, “zbatojnë” apo “marrin vesh” mësimet e Shkrimit, atëherë, nuk duket se ka një dallim të tillë të madh në parim mes asaj që ata janë duke thënë si dhe asaj që shumëkush në lëvizjen karizmatike është duke bërë (paçka se do të ketë një dallim që ende mbetet mbi mënyrën e saktë se si funksionojnë udhëzimet. Megjithatë, kjo nuk është edhe aq shumë një dallim rreth profecisë sa ç’është më tepër për udhëzimin në përgjithësi, veçanërisht mënyra se si udhëzimet nga Shkrimi, lidhen me udhëzimit në përgjithësi, dhe veçanërisht me mënyrën se udhëzimet nga Shkrimi lidhen me udhëzimet nga këshillat, konsultimet, ndërgjegjja, rrethanat, predikimet etj.). Çështja më e rëndësishme është ajo që Gaffini dhe Reymondi e quan këtu “ndriçim,” Besëlidhja e Re duket se e quan një “zbulesë,” dhe atë që ata do ta quanin një raport i shprehur me fjalë për një ndriçim të tillë, Besëlidhja e Re duket se e quan “profeci.”

Kështu që unë pyes veten nëse mund të ketë vend për reflektime të përbashkëta teologjike në këtë fushë. Karizmatikët duhet të kuptojnë se ata të pikëpamjes reshtëse janë skeptikë për sa i takon suazës dhe frekuencës së një “ndriçimi” të tillë, nëse është apo jo e drejtë që ta quajmë profeci të Besëlidhjes së Re, nëse ka në të vërtetë vlerë për kishën, dhe nëse duhet kërkuar apo jo. Ata të pikëpamjes reshtëse duhet të kuptojnë se doktrina e tyre tejet e zhvilluar si dhe e formuluar me kujdes e mjaftueshmërisë së Shkrimit për udhëzime, nuk është e ndarë zakonisht e as është kuptuar nga një pjesë e mirë e botës ungjillore, duke përfshirë këtu ata që janë në lëvizjen karizmatike. Gjithsesi, ndoshta ideja e të Reformuarve për “ndriçimin”, lejon atë që po i ndodh profecisë sot, dhe mund të sigurojë një mënyrë kuptimi të saj e cila nuk shikohet si sfidë ndaj mjaftueshmërisë së Shkrimit.

Atëherë në çfarë përfundimi do të dalim për sa i takon marrëdhënies mes dhuratës së profecisë si dhe mjaftueshmërisë së Shkrimit? Ne duhet të themi se duhet të vlerësojmë dëshirën e atyre të pikëpamjes reshtëse për të mbrojtur unikalitetin e Shkrimit e që të mos lejojmë ndonjë gjë që të konkurrojë me autoritetin e Shkrimit në jetën tonë. Ne duhet që gjithashtu të jemi mirënjohës për dëshirën e atyre të pikëpamjes reshtëse që të krishterët të kuptojnë dhe ndjekin parime të shëndosha udhëzimi në jetën e tyre të përditshme, si dhe që të mos kalojnë në një fushë subjektivizmi të tepruar që nuk e ka të bashkëngjitur kontrollin prej Shkrimit. Nga ana tjetër, padyshim që ekziston rreziku që vjen nga pikëpamja reshtëse nëse këtu është e gabuar. Është pikërisht rreziku real i kundërshtimit të diçkaje që Perëndia është duke bërë në kishë sot si dhe mos-dhënia ndaj Tij e lavdisë për atë punë. Perëndia është xheloz për veprat e Tij dhe kërkon lavdi prej tyre për Veten, dhe ne duhet që në mënyrë të vazhdueshme të lutemi jo vetëm që Ai të na ruajë që të mos përkrahim gabimin, por gjithashtu që të na ruajë nga kundërshtimi i diçkaje që është në mënyrë të mirëfilltë prej Tij.

3. A u kufizuan dhuntitë mrekullibërëse tek apostujt dhe shokët e tyre? Një argument tjetër i atyre të pikëpamjes reshtëse, është që dhuntitë mrekullibërëse ishin të kufizuara tek apostujt si dhe tek bashkëpunëtorët e tyre të ngushtë. Përderisa unë e kam diskutuar këtë argument gjerësisht në kapitullin 17, nuk do ta përsëris atë diskutim këtu.^[130]46

4. A shoqëruan dhuntitë mrekullibërëse vetëm dhënien e Shkrimeve të reja? Një kundërshtim tjetër është të themi se dhuntitë mrekullibërëse shoqëruan dhënien e Shkrimit, dhe përderisa sot nuk është dhënë Shkrim i ri, ne nuk kemi përse të presim mrekulli të reja.

Por si përgjigje ndaj kësaj, duhet thënë se ky nuk është qëllimi i vetëm për dhuntitë mrekullibërëse. Siç vërejtëm në kapitullin 17, në Shkrim, mrekullitë u kanë shërbyer një sërë qëllimesh të tjera: (1) ato kanë autentikuar mesazhin e ungjillit përgjatë gjithë epokës së kishës; (2) ato kanë ndihmuar njerëzit në nevojë, dhe për rrjedhojë kanë demonstruar mëshirën dhe dashurinë e Perëndisë; (3) ato pajisin njerëzit për shërbesë; dhe (4) ato përlëvdojnë Perëndinë.^[131]47

Ne duhet që gjithashtu të vërejmë se jo të tëra mrekullitë shoqërojnë dhënien e Shkrimit shtesë. Për shembull, shërbesat e Elijës dhe Elizeut u karakterizuan nga një sërë mrekullish në Besëlidhjen e Vjetër, por ata nuk shkruan libra apo ndonjë seksion të Biblës. Në Besëlidhjen e Re, pati shumë mrekulli të kryera të cilat nuk u shoqëruan me dhënie Shkrimesh. Si Stefani ashtu edhe Filipi në librin e Veprave, kryen mrekulli por nuk shkruan Shkrime. Pati profetë të cilët nuk shkruan Shkrime në Cezare (Veprat 21:4) në Tiro (Veprat 21:9–11) në Romë (Rom. 12:6) në Thesalonik (1 Thes. 5:20–21) dhe në Efes (Efe. 4:11) si dhe komuniteteve të cilave iu shkrua “1 Gjonit” (1 Gjonit 4:1–6). Me sa duket pati shumë mrekulli në kishat e Galacisë (Gal. 3:5). Pati shumë mrekulli të ndryshme të cilat ndodhën në Korint (1 Kor. 12:8–10), por tek “1 Korintasve” 14:36 Pali mohon që ndonjë Shkrim të ketë dalë nga kisha e Korintit.^[132]48 Edhe Jakobi pret që shërimi do të ndodhë nga duart e pleqve në të tëra kishat të cilave ai u shkruan (shiko “Jakobi” 5:14–16).

5. A është një fakt historik që dhuntitë mrekulli-bërëse reshtën që herët në historinë e kishës? Disa prej atyre të pikëpamjes reshtëse kanë thënë se dhuntitë mrekullibërëse në fakt reshtën me vdekjen e apostujve, për shkak se qëllimi i mrekullive ishte që të bënin autentikimin e apostujve. Për këtë arsye, është thënë që sot nuk duhet të ketë dhunti mrekullibërëse. B.B. Warfield e diskutoi këtë gjerësisht në librin e tij Mrekulli të Rreme (Counterfeit Miracles).^[133]49

Si përgjigje, duhet thënë se pari se premisa e sapo nisur është shumë e dyshimtë po të merret parasysh baza historike. Ka prova gjithnjë e më të shumta historike^[134]50 që tregojnë se dhuntitë mrekulli-bërëse në një shkallë më të madhe apo më të vogël po ndodhnin përgjatë gjithë historisë së kishës, edhe atëherë kur pretendimet e ekzagjeruara apo dukshëm të paqena nuk janë marrë parasysh. Shërimet si dhe llojet e tjera të përgjigjeve përmes mrekullive ndaj lutjeve janë dokumentuar shpesh herë. Gjithashtu, përgjatë gjithë historisë së kishës së hershme, pati njerëz të cilët pretendonin se ishin profetë. Problemi ishte që shpesh herë ata e keqkuptuan dhuntinë e tyre, apo të tjerët e keqkuptuan atë, kështu që fjalët e tyre u trajtuan (gabimisht) si fjalët aktuale të Perëndisë. Nganjëherë ato toleroheshin dhe nganjëherë ata përbënin një kërcënim të madh për drejtues të caktuar të kishës, kështu që ata më pas krijonin grupe devijuese, fatkeqësisht, duke mos qenë më nën kufizimin dhe vlerësimin e autoritetit të kishave të pranuara. Atëherë, edhe të tjerë mund t’u jenë dhënë “zbulesa” të cilat ata më pas nuk i shprehën apo thjesht i përfshinë pa koment në një lutje, apo në një predikim të fjalëve nxitëse, apo në shkrimin e një himni apo literaturës devocionale.^[135]51

Duhet të jetë gjithashtu e qartë se kur Pali tha: “Kur të vijë përsosmëria, atëherë ajo që është e pjesshme do të shuhet” (1 Kor. 13:10), ai nuk po thoshte ndonjë gjë rreth shpeshtësisë relative të dhuntive mrekulli-bërëse në historinë e kishës. Kjo do të qe subjekt ndryshimesh të shumta në varësi të pjekurisë frymërore si dhe vitalitetit të kishës nëpër periudha të ndryshme, në masën në të cilën këto dhunti u kërkuan si bekim apo u refuzuan si një herezi, frekuenca me të cilën takimet e kishës normalisht siguruan terrenin për ushtrimin e këtyre dhuntive, në shkallën në të cilën natyra e këtyre dhuntive u kuptua me saktësi, dhe përmbi të gjitha këto, vepra sovrane e Frymës së Shenjtë në shpërndarjen e dhuntive ndaj kishës.

Sidoqoftë, ajo gjë për të cilën Pali po flet, është shfuqizimi tërësor dhe përfundimtar i këtyre dhuntive, që duhet të shkaktohet nga iniciativa hyjnore me kthimin e Krishtit. Gjithashtu ai është duke thënë se ai mendon se deri në kohën e kthimit të Krishtit, këto dhunti të paktën deri në një farë mase do të mbeten të disponueshme për t’u përdorur, dhe Fryma e Shenjtë do të vazhdojë t’i shpërndajë tek njerëzit. Kalvini vëren bollëkun e dhuntive frymërore në kohën e Pali dhe pastaj komenton (tek 1 Kor. 14:32):

Sot ne shikojmë burimet tona të pakta, faktikisht varfërinë tonë, por kjo padyshim është ndëshkimi që ne meritojmë si shpërblim i mosmirënjohjes tonë. Kjo sepse pasuritë e Perëndisë nuk shterojnë, e as bujaria e Tij nuk është mpakur, por ne nuk jemi të denjë për bujarinë e Tij e as të aftë që të marrim të tëra ato që Ai na jep me bujari.^[136]52

6. A janë dhuntitë mrekullibërëse sot të njëjtat me dhuntitë mrekullibërëse në Shkrim? Megjithatë, një kundërshtim tjetër për vazhdimin e mrekullive sot është si të thuash se mrekullitë e supozuara të sotme nuk janë si mrekullitë në Shkrim sepse ato janë shumë më të dobëta dhe shpesh janë vetëm pjesërisht efikase. Si përgjigje ndaj këtij kundërshtimi, ne duhet të pyesim nëse ka vërtetë rëndësi nëse mrekullitë sot janë ekzaktësisht po aq të fuqishme sa edhe ato që ndodhën në kohën e Besëlidhjes së Re. Një gjë që mund të thuhet është që ne kemi shumë pak informacion për llojin e mrekullive që u kryen nga të krishterët e zakonshëm në grigja të ndryshme, si për shembull ajo e të krishterëve në Korint apo në kishat në Galaci. Për më tepër, paçka se mrekulli mbresëlënëse të bëra prej Jezusit janë dokumentuar tek ungjijtë, kur Jezusi shëroi “çdo sëmundje e çdo lëngatë” (Mat. 9:35) kjo duhet të ketë përfshirë shumëkënd me sëmundje më pak të rënda. Ne duhet që gjithashtu të pyesim se cila është dobia e pritshme për kundërshtimin që mrekullitë sot nuk janë aq të fuqishme sa ato të Shkrimit. Nëse sot ka vetëm treqind vetë që janë kthyer në besim një takim ungjillëzues e jo tremijë vetë të kthyer si në ditën e Rrëshajës (Veprat 2:41), a duhet të themi se folësi nuk e ka me të vërtetë dhuntinë e ungjillëzimit, përderisa dhuntia nuk operoi aq fuqishëm sa ç’funksionoi në rastin e apostujve? Ose nëse vetëm 30 përqind e njerëzve për të cilët lutemi për sëmundjet fizike shërohen e jo 100 përqind e rasteve siç ndodhi në jetën e Jezusit apo të apostujve, a duhet të themi se kjo nuk është dhuntia e shërimit e treguar në Besëlidhjen e Re?^[137]53 Ne duhet të mos harrojmë se dhuntitë mund të variojnë në forcë dhe se asnjë dhunti nuk është e përsosur në këtë epokë. Por, a do të thotë kjo se ne duhet të reshtim së përdoruri krejtësisht këto dhunti, apo t’i kundërshtojmë ato kur i shikojmë të funksionojnë me një farë efektiviteti? A nuk do ta lavdërojmë Perëndinë nëse 300 janë kthyer në besim e jo tre mijë, apo nëse 30 përqind janë shëruar dhe jo 100 përqind e atyre për të cilët ne lutemi? A nuk është duke u bërë puna e Zotit? Nëse sasia nuk është aq e mirë sa në kohën e Besëlidhjes së Re, atëherë ne mund t’i kërkojmë Zotit për më shumë hir dhe mëshirë, por nuk duket e përshtatshme që të heqësh dorë nga përdorimi i këtyre dhuntive apo të kundërshtosh ata të cilët i përdorin ato.

7. Është e rrezikshme për një kishë që të lejojë mundësinë e dhuntinë mrekullibërëse sot? Një kundërshtim përfundimtare nga pozita e pikëpamjes reshtëse është argumenti që një kishë e cila thekson përdorimin e dhuntive mrekullibërëse, është në rrezik të kthehet në një kishë të çekuilibruar, dhe me shumë gjasa do të shpërfillë edhe gjëra të tjera të rëndësishme si për shembull ungjillëzimin, doktrinën e shëndoshë si dhe pastërtinë morale të jetës.

Të thuash se përdorimi i dhuratave mrekulli-bërëse është “i rrezikshëm” nuk është në vetvete një kriticizëm i mjaftueshëm për shkak se disa gjëra të cilat janë të duhura, janë të rrezikshëm të paktën në disa drejtime. Puna misionare është e rrezikshme. T’i japësh një makine është e rrezikshme. Nëse ne e përkufizojmë fjalën i/e rrezikshme me kuptimin “diçka mund të shkojë jo siç duhet,” atëherë ne mund të kritikojmë gjithçka që ndokush mund të bëjë duke e quajtur të “rrezikshme,” dhe kjo thjesht kthehet në një kritikë të gjithëanshëm kur nuk ka ndonjë abuzim specifik që mund të nxirret në pah. Një qasje më e mirë në lidhje me dhuntitë frymërore, është të ngremë pyetjen: “A po përdoren ato në përputhje me Shkrimin?” dhe “A po ndërmerren hapa të mjaftueshëm për t’iu ruajtur rreziqeve të keqpërdorimit të saj?”

Sigurisht që është e vërtetë që kishat mund të humbin baraspeshimin e tyre dhe në fakt disa kështu kanë përfunduar tashmë. Por, jo të tërë do ta shkojnë në këtë drejtim, e as kanë përse ta shkojnë kështu. Për më tepër, përderisa ky argument është i bazuar tek rezultatet aktuale në jetën e një kishe, është gjithashtu me vend që të pyesim: “Cilat kisha në botë sot kanë ungjillëzimin më efikas? Cilat kanë pjesëtarët të cilët japin në mënyrë më sakrifikuese? Cilat faktikisht theksojnë më së shumti pastërtinë në jetë? Cilat kanë dashuri më të thellë për Zotin si dhe për Fjalën e Tij?” Mua më duket se këtyre pyetjeve është e vështirë t’u japësh një përgjigje të prerë, por nuk mendoj se mund të themi me siguri se kishat në lëvizjet karizmatike dhe Pentekostale përgjithësisht janë më të dobëta në këto fusha sesa kisha të tjera ungjillore. Faktikisht, në disa raste, ato mund të jenë më të fortë në këto fusha. Çështja është thjesht që cilido argument sipas të cilit kishat të cilat theksojnë dhuntitë mrekullibërëse do të bëhen të çekuilibruara thjesht nuk është vërtetuar në praktikën aktuale.

8. Një shënim përfundimtar: Reshtësit dhe karizmatikët kanë nevojë për njëri tjetrin. Së fundi, mund të thuhet se ata të cilët janë në kampin karizmatik dhe pentekostal, si dhe ata të cilët janë në kampin e reshtësve (kryesisht të Reformuarit si dhe të krishterët dispensacionalë) me të vërtetë që kanë nevojë për njëri tjetrin, dhe ata do të bënin mirë që të vlerësonin më shumë njëri tjetrin. E para ka prirjen që të ketë më shumë përvojë praktike në përdorimin e dhuntive frymërore si dhe në vitalitetin në adhurimin prej të cilit ata të pikëpamjes reshtëse mund të përfitojnë nëse do kenë qenë të gatshëm për të mësuar. Nga ana tjetër, të Reformuarit si dhe grupet dispensacionale, tradicionalisht kanë qenë shumë të forta në kuptimin e doktrinës së krishterë si dhe në kuptimin e thellë si dhe të saktë të mësimeve të Shkrimit. Grupet karizmatike dhe pentakostale mund të mësonin shumë prej tyre po të donin, por padyshim që nuk është e dobishme për kishën në tërësi të të dyja anëve të çështjes, po të mendojnë se ata nuk mund të mësojnë asgjë nga njëri tjetri ose se nuk mund të përfitojnë nga bashkësia me njëri-tjetrin.

PYETJE PËR ZBATIM VETJAK

1.     Përpara se të lexonit këtë kapitull çfarë dhuntie apo dhuntishë frymërore mendoje se kishe? A ka ndryshuar mënyra se si ti e kupton dhuntinë (dhuntitë) e tua pas studimit të këtij kapitulli? Nëse po, në ç’drejtim?

2.     Shpjego se si secila prej dhuntive frymërore që ti e kupton se ke është më e madhe se ajo që pjesa më e madhe e besimtarëve të besëlidhjes së vjetër ka njohur. Shpjego se si çdo dhunti është një parashijim i një farë njohurie apo aftësie që do të kesh pasi Krishti të kthehet.

3.     Çfarë mund të bësh për të ndezur apo për të forcuar këto dhunti frymërore brenda teje të cilat kanë nevojë për t’u forcuar? A ka ndonjë dhunti që të është dhënë por që e ke lënë pas dore? Për ç’arsye mendon se e ke lënë pas dore? Çfarë mund të bëhet për t’i ndezur apo rindezur ato?

4.     Ndërkohë që mendon për kishën tënde, cilat dhunti frymërore mendon se po funksionojnë më me efikasitet në kohën e tashme? Cilat janë ato që nevojiten më shumë në kishën tënde? A ka ndonjë gjë që mund të bësh për t’i përmbushur ato nevoja?

5.     Çfarë mendon se mund të bëhet për t’i ndihmuar kishat që të shmangin krijimin e polemikave e madje edhe ndasive për sa i takon çështjes së dhuntive frymërore? A ka tensione në kishën tënde në lidhje me këto pyetje sot? Nëse po, çfarë mund të bësh për t’i lehtësuar këto tensione?

6.    A mendon se disa prej dhuntive frymërore të përmendura në Besëlidhjen e Re kanë reshtur që herët në historinë e kishës, e se nuk vlejnë më për sot? A ka ndryshuar mendimi yt për këtë çështje si rezultat i leximit të këtij kapitulli?

7.     Sipas pikëpamjes tënde, a do të ishte kisha më e shëndetshme apo më e unifikuar nëse ajo përqendrohet në disa dhunti dhe nëse do t’i përdorte ato me kujdes e siç duhet, apo nëse inkurajoi një larmi të dhuntive të ndryshme si dhe nëse do t’i lejonte ato që të përdoren shpesh herë nga njerëz të ndryshëm? Po qe se kësaj i je përgjigjur me opsionin e dytë, çfarë gjërash mund të bëjë kisha jote për të përfshirë një larmi më të madhe si dhe një shpërndarje në përdorimin e dhuntive frymërore? Cilat janë disa prej rreziqeve të cilat mund të shoqërojnë një përdorim kaq të përhapur, dhe si mund të mbrohen ato?

TERMA TË VEÇANTË

Shiko listën në fund të kapitullit tjetër.

BIBLIOGRAFI

Shiko listën në fund të kapitullit tjetër.

PASAZH NGA SHKRIMI PËR T’U MËSUAR PËRMENDËSH

“1 Pjetrit” 4:10–11: Gjithsecili le ta vërë në shërbim të tjetrit dhuntinë që ka marrë, si administratorë të mirë të hirit të shumëfarshëm të Perëndisë. Nëse dikush flet, le ta bëjë si thëniet e Perëndisë; kush bën një shërbim, le ta bëjë në forcën që i jep Perëndia, që në gjithçka të përlëvdohet Perëndia nëpërmjet Jezu Krishtit, të cilit i takon lavdia dhe pushteti në jetë të jetëve. Amen.

HIMN

“EJA O MBRET I PLOTFUQISHËM (COME, THOU ALMIGHTY KING)”

Ky është një himn trinitarian në të cilin vargu i parë i drejtohet Perëndisë Atë, i dyti Perëndisë Bir, dhe i tregoi Perëndisë Frymë i Shenjtë. Vargu i tretë është një kërkesë që Fryma e Shenjtë të vijë e të sundojë në zemrat tona, e të jetë gjithnjë i pranishëm ndër ne e të banojë ndër ne si “Fryma e fuqisë.” Vargu i fundit është një himn lavdërimi ndaj Perëndisë “Një në Treshi i madh.” Në mes të një diskutimi të gjatë mbi dhuntitë frymërore, do të ishte mirë ta rifokusojmë vëmendjen tonë tek Perëndia Vetë, i Cili është dhënësi i të tëra dhuratave të mira dhe lavdia e të Cilit është qëllimi i përdorimit të çdo dhurate.

Eja o Mbret i plotfuqishëm, na ndihmo emrin Tënd të këndojmë,

Të të lavdërojmë na ndihmo:

Atë, i gjithëlavdishëm, fitimtar mbi gjithçka,

Eja dhe o i Lashti i Ditëve mbi ne mbretëro.

Eja o Fjala e mishëruar, ngjish shpatën Tënde të fuqishme,

Lutjen tonë dëgjo:

Eja dhe popullin tënd beko, dhe jepi Fjalës Tënde sukses;

Frymë shenjtërie, mbi ne qëndro.

Eja, Ngushëllues i shenjtë, dëshminë Tënde të shenjtë jep

Në këtë orë të lumturisë:

Ti që i plotfuqishëm je, tani mbretëro në çdo zemër,

Dhe kurrë mos u largo prej nesh, Frymë e fuqisë.

Të madhit Një në Tre, lavdërime të përhershme i qofshin,

Tani e përgjithmonë

Madhështinë e Tij sovrane shikofshim në lavdi,

Dhe në amshim ta duam e ta admirojmë.

Autori: anonim., 1757

Kapitulli 53

Dhuntitë e Frymës së Shenjtë: (Pjesa 2) Dhuntitë Specifike

Si duhet t’i kuptojmë dhe përdorim dhuntitë frymërore?

SHPJEGIME DHE BAZA NGA SHKRIMET

Në këtë kapitull do të ndërtojmë mbi diskutimin e përgjithshëm rreth dhuntive frymore të trajtuar në kapitullin e mëparshëm si dhe do të shqyrtojmë më hollësisht një sërë dhuntishë specifike. Ne nuk do të marrim në shqyrtim çdo dhunti të përmendur në Besëlidhjen e Re, por do të përqendrohemi tek dhuntitë e ndryshme të cilat nuk kuptohen siç duhet apo përdorimi i të cilave ka shkaktuar polemika në kohën tonë. Për rrjedhojë ne nuk do të shqyrtojmë dhuntitë, kuptimi dhe përdorimi i të cilave janë të vetë-kuptueshme nga termi përkatës (si për shembull dhunti të shërbimit, inkurajimit, kontributit, të udhëheqjes apo të mëshirës), por përkundrazi, do të përqendrohet tek ato të listët vijuese, kryesisht të marrë nga “1 Korintasve” 12:28 dhe 12:8–10:d

1.     profeci

2.     mësim

3.     mrekulli

4.     shërim

5.     larmi gjuhësh dhe interpretimi i tyre

6.     fjalë urtësie/fjalë njohurie

7.     dallimi i frymërave

A. Profecia

Paçka se janë dhënë një sërë përkufizimesh për dhuntinë e profecisë, një shqyrtim i ri i mësimit që na jep Besëlidhja e Re mbi këtë dhunti, do të tregojë se ajo duhet përkufizuar jo si një “parashikim i të ardhmes,” as si një “shpallje e një fjale nga Zoti,” as si “predikimi i fuqishëm, por më tepër si “tregimi i diçkaje që Perëndia ka sjellë spontanisht në mendje.” Katër pikat e para në materialin vijues e mbështetin këtë përfundim; pikat e tjera të mbetura trajtojnë gjëra të tjera të marra në konsideratë në lidhje me këtë dhunti.^[138]1

1. Homologet në Besëlidhjen e Re të atyre të Besëlidhjes së Vjetër. Profetët janë apostujt e Besëlidhjes së Re. Profetët e Besëlidhjes së Vjetër kishin një përgjegjësi të mahnitshme. Ata ishin në gjendje që të flitnin dhe të shkruanin fjalë të cilat kishin një autoritet absolut hyjnor. Ato mund të thonin: “Kështu thotë Zoti,” dhe fjalët që vijonin ishin fjalët e Perëndisë Vetë. Profetët e Besëlidhjes së Vjetër i shkruan fjalët e tyre si fjalë të Perëndisë në Shkrim për të gjitha kohërat (shiko “Num.” 22:38; “L. i P.” 18:18–20; “Jer.” 1:9; “Ezek.” 2:7; etj.). Për rrjedhojë, të mos u besoje, apo të mos u bindeshe fjalëve të një profeti, ishte njëlloj si të mos i besoje apo të mos i bindeshe Perëndisë (shiko “L. i P.” 18:19; “1 Sam.” 8:7; “1 Mbr.” 20:36; si dhe shumë pasazhe të tjerë).

Në Besëlidhjen e Re kishte gjithashtu edhe njerëz të cilët folën dhe shkruan fjalët e Perëndisë Vetë dhe i dokumentuan ato në Shkrim, por ne mund të habitemi kur të vërejmë që Jezusi nuk i quan më ata “profetë” por përdor një term të ri: “apostuj.” Apostujt janë homologët e Besëlidhjes së Re për profetët e Besëlidhjes së Vjetër (shiko 1 Kor. 2:13; 2 Kor. 13:3; Gal. 1:8–9; 11–12; 1 Thes. 2:13; 4:8, 15; 2 Pjetrit 3:2). Janë apostujt e jo profetë ata të cilët kanë autoritetin për të shkruar fjalët e Shkrimeve të Besëlidhjes së Re.

Kur apostujt duan të tregojnë qartë autoritetin e pashoq të tyre, ata nuk përdorin kurrë titullin “profet” por përkundrazi, e quajnë veten “apostuj” (Rom. 1:1; 1 Kor. 1:1; 9:1–2; 2 Kor. 1:1; 11:12–13; 12:11–12; Gal. 1:1; Efe. 1:1; 1 Pjetrit 1:1; 2 Pjetrit 1:1; 3:2; etj.).

2. Kuptimi i fjalës profet në kohën e Besëlidhjes së Re. Përse Jezusi zgjodhi termin e ri apostull për të treguar ata të cilët kishin autoritetin për të shkruar Shkrimin? Kjo ndodhi me shumë mundësi për shkak se fjala greqisht προφήτης (G4737, “profet”) në kohën e Besëlidhjes së Re, kishte një gamë shumë të gjerë kuptimesh. Ajo përgjithësisht nuk kishte kuptimin “dikush që flet fjalët e Perëndisë vetë” por më tepër “dikush që flet mbi bazën e një ndikimi të jashtëm” (shpesh një ndikimi frymëror të një farë soji). “Titit” 1:12 e përdor me këtë kuptim këtë fjalë, atje ku Pali citon poetin pagan grek Epimenidi: Një nga ata, profet i tyre, tha: ``Kretasit janë gjithnjë gënjeshtarë, egërsira të këqija, barkpërtacë!'' Ushtarët të cilët e tallin Jezusin, duket se gjithashtu përdorin fjalën profeci me këtë kuptim kur ia lidhin sytë dhe në mënyrë mizore i thonë: “Profetizo, kush është ai që të ra?” (Luka 22:64). Me këtë ata nuk nënkuptojnë: “Flit fjalë me autoritet absolut hyjnor,” por, “Na trego diçka që të është zbuluar ty” (kr. Gjoni 4:19).

Shumë shkrime jashtë Biblës përdorin fjalën profet (Gr. προφήτης, G4737) në këtë mënyrë, pa nënkuptuar ndonjë autoritet hyjnor në fjalët e dikujt të quajtur “profet.” Në fakt, në kohën e Besëlidhjes së Re, termi profet në përdorimin e përditshëm, shpesh ka patur thjesht kuptimin “dikush që ka njohuri të mbinatyrshme” apo “dikush që parashikon të ardhmen—apo madje thjesht “zëdhënës” (pa patur ndonjë domethënie për autoritetin hyjnor). Një sërë shembujsh afër kohës së Besëlidhjes së Re janë dhënë tek artikulli i Helmut Kramer-it tek Fjalori Teologjik i Besëlidhjes së Re (Theological Dictionary of the New Testament):^[139]2

Një filozof quhet “një profet me natyrë të pavdekshme” (Dio Chrysostom, 40–120 mbas K.)

Një mësues (Diogenes) dëshiron që të jetë “një profet i të vërtetës dhe çiltërsisë” (Lucian i Samosatës, 120–180 mbas K.)

Ata të cilët mbrojnë filozofinë epikuriane quhen “profetë të Epikurit” (Plutarku, 50–120 mbas K.)

Historia e shkruar është quajtur “profetesha e të vërtetës” (Diodorus Siculus, shkroi rreth 60–30 para K.)

Një “specialist” në botanikë quhet “profet” (Dioskuri i Sicilisë, shekulli i parë mbas K.)

Një “sharlatan” në mjekësi quhet “profet” (Galeni i Pergamum, 129–199 mbas K.)

Krameri del në përfundimin që fjala në greqisht për “profet” (προφήτης, G4737) “thjeshtë shpreh funksionin formal të deklarimit, shpalljes, bërjes të ditur.” Megjithatë, për shkak se “çdo profet deklaron diçka që nuk është e tija,” fjala greqisht për “kasnec” (κῆρυξ, G3061) “është sinonimi më i afërt me të.”^[140]3

Sigurisht, fjalët profet dhe profeci nganjëherë u përdorën prej apostujve në kontekste ku theksohej ndikimi i jashtëm frymëror (prej Frymës së Shenjtë) nën të Cilin ata folën (sipas “Zbu.” 1:3; 22:7; dhe “Efe.” 2:20; 3:5),^[141]4 por kjo nuk ishte terminologjia e zakonshme e përdorur në lidhje me apostujt, e as termat profet dhe profeci në vetvete nuk nënkuptuan autoritet hyjnor për të folurën apo për shkrimin e tyre. Shumë më rëndom se kjo, fjalët profet dhe profeci u përdorën për të krishterë të zakonshëm të cilët nuk folën me autoritet absolut hyjnor, por thjesht për të raportuar diçka që Perëndia u kishte vënë në zemër apo u kishte sjellë në mendje. Në Besëlidhjen e Re ka shumë tregues që kjo dhuratë e zakonshme e profecisë, kishte autoritet më të paktë se ajo e Biblës si dhe e mësimit të pranuar si biblik në kishën e hershme, ashtu siç vërtetohet nga seksioni i mëposhtëm.

3. Tregues që “Profetët” nuk folën me autoritet të barabartë me fjalët e Shkrimit. 

a. “Veprat” 21:4: Tek “Veprat” 21:4, ne lexojmë për dishepujt në Tir: “Nëpërmjet Frymës, ata i thoshin Palit të mos ngjitej në Jerusalem.” Kjo duket se është një referencë për profecinë e drejtuar ndaj Palit, por Pali nuk iu bind! Ai nuk do ta kishte bërë dot kurrë këtë nëse kjo profeci përmbante fjalët e Perëndisë Vetë dhe nëse kishte autoritet të barabartë me Shkrimin.

b. “Veprat” 21:10–11: Pastaj tek “Veprat” 21:10–11, Agaboja profetizoi që judenjtë në Jerusalem do ta lidhnin Palin dhe se “do ta dorëzojnë në duart e kombeve,” një parashikim i cili ishte pothuajse i saktë por jo ekzaktësisht i tillë sepse: ishin romakët dhe jo judenjtë ata që prangosën Palin (v. 33; gjithashtu 22:29),^[142]5 për më tepër, judenjtë nuk u përpoqën aspak ta lironin vullnetarisht, por përkundrazi u përpoqën ta vrisnin dhe u desh të përdorej forcë që ai të shpëtohej (21:32).^[143]6 Parashikimi nuk qe larg përmbushjes, por kishte pasaktësi në detaje të cilat do të kishin vënë në pikëpyetje vlefshmërinë e cilitdo profeti të Besëlidhjes së Vjetër. Nga ana tjetër, ky tekst do mund të qe shpjeguar në mënyrë të përsosur duke supozuar që Agabusi kishte patur një vegim me Palin si i burgosur i romakëve në Jerusalem të rrethuar nga një turmë e zemëruar judenjsh. Interpretimi i tij i një “vegimi” apo “zbulese” të tillë nga Fryma e Shenjtë do të ishte që judenjtë e kishin lidhur Palin dhe e kishin dorëzuar tek romakët dhe kjo është ajo që Agabusi profetizoi (disi në mënyrë të gabuar). Ky është ekzaktësisht ai lloj i profecive të gabueshme të cilat do të përshtateshin me përkufizimin e profecisë grigjore të Besëlidhjes së Re të propozuar më sipër, të një raportimi me fjalët tona të diçkaje të cilën Perëndia na e vë spontanisht në mendje.

Një kundërshtim ndaj kësaj pikëpamjeje është që profecia e Agabusit u përmbush faktikisht dhe se Pali madje thotë tek “Veprat” 28:17: “Më dorëzuan në Jerusalem të lidhur në duart e romakëve.”^[144]7

Por vetë ky varg nuk do ta mbështesë këtë interpretim. Teksti greqisht i “Veprave” 28:17 i referohet në mënyrë të drejtpërdrejtë transferimit të Palit jashtë Jerusalemit si i burgosur.^[145]8 Për rrjedhojë, deklarata e Palit përshkruan transferimin e tij jashtë sistemit gjyqësor judaik (judenjtë po kërkonin për ta nxjerrë atë përsëri përpara Sinedrit për t’u pyetur, “Veprat” 23:15, 20) si dhe tek sistemi gjyqësor romak në Cezare (Veprat 23:23–35). Për rrjedhojë, Pali me saktësi thotë tek “Veprat” 28:18 që po ata romakë në duart e të cilëve ai qe dorëzuar si i burgosur (v. 17) ishin ata (Gr. οἵτινες, nga ὅστις, G4015, v. 18), “Të cilët, si më pyetën, donin të më lëshonin, sepse tek unë nuk kishte asnjë faj që të meritonte vdekjen” (Veprat 28:18; kr. 23:29; gjithashtu 25:11, 18–19; 26:31–32). Pastaj Pali shton se kur judenjtë kundërshtuan, ai u detyrua “t'i apelohej Cezarit” (Veprat 28:19; kr. 25:11). I gjithë ky tregim tek “Veprat” 28:17–19 i referohet transferimit të Palit jashtë Jerusalemit për në Cezare tek “Veprat” 23:12–35, dhe shpjegon për judenjtë në Romë arsyen përse Pali është nën arrest prej romakëve. Tregimi nuk i referohet aspak “Veprave” 21:27–36 dhe skenës së turmave pranë tempullit në Jerusalem. Kështu, ky kundërshtim nuk është bindës. Ky varg nuk tregon për një përmbushje gjysmake të profecisë së Agabusit: nuk përmend ndonjë detyrim nga judenjtë e as që judenjtë ia dorëzuan Palin romakëve. Në fakt, në skenë ajo i referohet (Veprave 23:12–35), se edhe një herë tjetër Pali sapo ishte marrë “me forcë” (Veprat 23:10) prej judenjve dhe duke qenë se nuk kishin fare ndërmend t’ia dorëzonin romakëve, ata kishin zënë pusi për ta vrarë (Veprat 23:13–15).

Një kundërshtim tjetër për mënyrën se si unë e kuptoj “Veprat” 21:10–11 është të them se judenjtë nuk kishin përse ta lidhnin Palin e ta linin në duart e paganëve me qëllim që profecia e Agabusit të dilte e vërtetë, për shkak se judenjtë ishin përgjegjës për këto veprime edhe nëse nuk ishin ata që i zbatonin ato. Robert Thomas thotë: “Është e zakonshme të flasim për palën apo palët përgjegjëse si kryeset e një akti, paçka se ai apo ata mund të mos kenë qenë faktorët veprues të drejtpërdrejtë.”^[146]9 Thomas citon shembuj të ngjashëm nga “Veprat” 2:23 (ku Pjetri thotë se Krishtin e kryqëzuan judenjtë, ndërkohë që faktikisht atë e bënë romakët) dhe “Gjoni” 19:1 (ne lexojmë që Jezusin e fshikulloi Pilati ndërkohë që ishin padyshim ushtarët e këtij të fundit ata që e kryen këtë veprim). Për rrjedhojë, Thomas-i del në përfundimin që “judenjtë ishin ata që e vunë në pranga Palin, ashtu sikurse parashikoi Agabusi.”^[147]10

Si përgjigje, unë jam dakord që Shkrimi mund të flasë për dikë si kryesin e një akti që faktikisht kryhet nga i dërguari i atij personi. Por, sido që të jetë, personi për të cilin thuhet se bën veprimin edhe dëshiron veprimin që do të bëhet, edhe jep udhëzime ndaj të tjerëve për ta bërë. Pilati i udhëzoi ushtarët që ta fshikullonin Jezusin. Judenjtë, në mënyrë aktive kërkuan me doemos që romakët ta kryqëzonin Krishtin. Në kontrast me këtë, në rast të arrestimit të Palit në Jerusalem, nuk ka një paralelizëm të tillë. Nuk ishin judenjtë që urdhëruan prangosjen e tij por tribuni romak: “Atëherë kryemijësi u afrua, e zuri dhe urdhëroi që ta lidhnin me dy zinxhirë” (Veprat 21:33). Për më tepër, faktikisht, forma paralele e të folurit është gjendur këtu, sepse, paçka se tribuni urdhëroi që Pali të lidhej, më vonë lexojmë se “edhe kryemijësi, kur mori vesh se ai ishte qytetar romak, pati frikë që e kishte lidhur” (Veprat 22:29). Kështu, ky tregim flet për lidhjen e bërë ose nga agjenti veprues përgjegjës ose nga njerëzit që e zbatuan, por në të dy rastet, këta janë romakë dhe jo judenj. Për ta përmbledhur, sipas këtij kundërshtimi, judenjtë e prangosën Palin por “Veprat” thotë dy herë se ishin romakët ata që e lidhën atë. Ky kundërshtim thotë se judenjtë e dorëzuan Palin tek johebrenjtë, por “Veprat” thotë se ata në mënyrë të dhunshme e refuzuan dorëzimin e tij aq sa u desh që ai t’u merrej atyre me forcë. Kundërshtimi në fjalë nuk gjen mbështetje tek fjalët e tekstit.^[148]11

c. “1 Thesalonikasve” 5:19–21: Pali u thotë thesalonikasve: “Mos përbuzni profecitë. Të gjitha i provoni, të mirën mbajeni” (1 Thes. 5:20–21). Nëse thesalonikasit kishin menduar se profecia ishte e barasvlershme me Fjalën e Perëndisë për sa i takon autoritetit të saj, atij nuk do t’i ishte dashur kurrë t’u thoshte atyre që të mos e përbuznin atë sepse ata e “pranuan” dhe “morën” Fjalën e Perëndisë “me gëzimin e Frymës së Shenjtë” (1 Thes. 1:6; 2:13; kr. 4:15). Por, kur Pali u thotë atyre që “të gjitha i provoni”, kjo duhet që së paku të përfshijë profecitë që ai përmendi në frazën e mëparshme. Kur i inkurajon me fjalët: “të mirën mbajeni,” ai nënkupton se profecitë përmbajnë disa gjëra të cilat janë të mira e disa gjëra të cilat nuk janë të mira. Kjo është diçka e cila nuk do mund të ishte thënë kurrë për fjalët e profetit të Besëlidhjes së Vjetër, apo mësimeve autoritare të apostullit të Besëlidhjes së Re.

d. “1 Korintasve” 14:29–38: Prova më të zgjeruara të profecisë së Besëlidhjes së Re, gjenden tek “1 Korintasve” 14. Kur Pali thotë: “Le të flasin dy a tre profetë, dhe të tjerët të gjykojnë” (1 Kor. 14:29), ai sugjeron që ata duhet të dëgjojnë me kujdes dhe të shoshitin të mirën nga e keqja, duke i pranuar disa gjëra e duke refuzuar pjesën tjetër (sepse ky është nënkuptimi i fjalës greqisht διακρίνω (G1359) e përkthyer këtu “të gjykojnë”). Ne nuk mund të përfytyrojmë se një profet i Besëlidhjes së Vjetër si Isaia do të kishte thënë: “Dëgjoni atë që unë them dhe peshoni atë që thuhet, ndani të mirën nga e keqja, atë që duhet të pranoni nga atë që nuk duhet të pranoni”! Po qe se profecia do të kishte autoritet absolut hyjnor, do të ishte mëkat po ta bëje këtë. Por këtu, Pali urdhëron që kjo gjë të bëhet duke sugjeruar se profecia e Besëlidhjes së Re nuk kishte autoritetin e fjalëve të Perëndisë Vetë.^[149]12

Tek “1 Korintasve” 14:30-31, Pali e lejon njërin profet që të ndërpresë tjetrin: “Por nëse ka një zbulesë ndonjë tjetër që rri ulur, le të heshtë i pari. Sepse të gjithë, njëri pas tjetrit, mund të profetizojnë.” Përsëri, nëse profetët kishin folur fjalët e Perëndisë Vetë, të barasvlershme me Shkrimin, është e vështirë që të përfytyrojmë se Pali do të thoshte që ata duhet të ndërpriten e të mos lejohen që ta përfundojnë mesazhin e tyre. Por kjo është ajo që Pali urdhëron.

Pali sugjeron se askush në Korint (një kishë kjo në të cilën bëheshin shumë profeci) nuk qe në gjendje që të fliste fjalët e Perëndisë Vetë. Ai thotë tek “1 Korintasve” 14:36, “Si?! Mos doli vallë fjala e Perëndisë prej jush apo ju jeni të vetmit ata tek të cilat ajo ka arritur?” (përkthimi i autorit).^[150]13

Pastaj, në vargjet 37 dhe 38, ai pretendon të ketë autoritet shumë herë më të madh se cilido profet në Korint: “Në qoftë se dikush mendon se është profet ose frymëror, le të njohë se ato që po ju shkruaj janë urdhërime të Zotit. Dhe nëse dikush është i paditur, le të jetë i paditur.”

Të tërë këto pasazhe nënkuptojnë që ideja e zakonshme që profetët folën “fjalët e Zotit” kur apostujt nuk ishin të pranishëm në kishat e hershme, thjesht është e pasaktë.

e. Përgatitjet apostolike për kohën kur ata nuk do të ishin më: Përveç vargjeve të cilat kemi shqyrtuar deri tani, ka edhe një lloj tjetër provash që sugjerojnë se profetët grigjorë të Besëlidhjes së Re, folën me më pak autoritet sesa apostujt e Besëlidhjes së Re apo Shkrimet: problemi i pasuesve të apostujve zgjidhet jo duke i inkurajuar të krishterët që t’u vënë veshin profetëve (paçka se ndër ta kishte vërtetë profetë) por duke treguar për nga Shkrimet.^[151]14

Kështu, edhe Pali, në fund të jetës së tij thekson “që ndan drejt fjalën e së vërtetës” (2 Tim. 2:15), si dhe karakterin e “frymëzuar nga Perëndia” të “Shkrimit” për “mësim, bindje, ndreqje dhe për edukim në drejtësi” (2 Tim. 3:16). Juda i nxit lexuesit e tij duke u thënë: “luftoni për besimin, që u qe transmetuar shenjtorëve një herë e përgjithmonë” (Juda 3). Pjetri, në fund të jetës së tij i inkurajon lexuesit duke u thënë: “kushtoni kujdes” Shkrimit, i cili është si “një kandil që ndriçon në një vend të errët” (2 Pjetrit 1:19–20), si dhe i kujton ata për mësimin e apostullit Pal “në të gjitha letrat e tij” (2 Pjetrit 3:16). Në asnjë rast nuk lexojmë për nxitje për “t’i kushtuar vëmendje profetëve në kishat e juaja” apo për t’ju “bindur fjalëve të Zotit përmes profetëve tuaj,” etj. Megjithatë, padyshim që kishte profetë të cilët profetizonin në shumë grigja vendore pas vdekjes së apostujve. Me sa duket ata nuk kishin autoritet të barabartë me apostujt dhe autorët e Shkrimit e dinin këtë. Përfundimi është që profecitë sot nuk janë edhe ato “fjalë të Perëndisë”.

4. Si duhet të flasim rreth autoritetit të profecisë sot? Kështu, profecitë në kishë sot duhet të konsiderohen thjesht fjalë njerëzore, jo fjalë të Perëndisë si dhe jo të barabarta me fjalët e Perëndisë për sa i takon autoritetit të tyre. Por a bie në konflikt ky përfundim me mësimin apo praktikën e tanishme karizmatike? Mendoj se ai bie në konflikt me një pjesë të mirë të praktikës karizmatike, por jo me pjesën më të madhe të mësimit karizmatik.

Pjesa më e madhe e mësuesve karizmatikë sot, do të binin dakord që profecia bashkëkohore nuk është e barabartë me Shkrimin për sa i takon autoritetit të saj. Paçka se disa flasin për profecinë duke e quajtur “fjalë të Perëndisë” për sot, ka një dëshmi pothuajse uniforme prej të tëra seksioneve të lëvizjes karizmatike që profecia nuk është e përsosur dhe jo qelibar, dhe se ajo do të përmbajë elementë të cilëve nuk duhet t’u bindemi e as t’i besojmë. Për shembull, Bruce Yocum, autori i një libri karizmatik të përdorur gjerësisht mbi profecinë, shkruan: “Profecia mund të mos jetë e pastër (mendimet apo idetë tona mund të përzihen me mesazhin që marrim), edhe nëse i marrim drejtpërsëdrejti fjalët edhe nëse marrim një ide të përgjithshme të mesazhit.”^[152]15

Por, duhet të thuhet se në praktikën aktuale, një pjesë e madhe e pështjellimit ka ardhur si rezultat i zakonit të bërjes së një hyrjeje profecive me frazën e zakonshme të Besëlidhjes së Vjetër “Kështu thotë Zoti” (frazë kjo që nuk përmendet asgjëkund në Besëlidhjen e Re nga asnjë prej profetëve në kishat e Besëlidhjes së Re). Kjo është për të ardhur keq sepse jep përshtypjen që fjalët që pasojnë janë fjalët e Perëndisë Vetë, ndërkohë që Besëlidhja e Re nuk e justifikon këtë mendim dhe kur u kërkohet me këmbëngulje, pjesa më e madhe e zëdhënësve karizmatikë të përgjegjshëm gjithsesi nuk do të donin ta pretendonin atë për çdo pjesë të profetizimeve të tyre. Kështu, shumëçka do të fitohej pa u humbur asgjë nëse ajo frazë hyrëse nuk do të përdorej.

Tani, është e vërtetë që Agaboja përdor një frazë të ngjashme (“Këtë thotë Fryma e Shenjtë”) Tek “Veprat” 21:11, por të njëjtat fjalë (Gr. τάδε λέγει) janë përdorur nga shkrimtarët e krishterë fill pas kohës së Besëlidhjes së Re për të paraqitur parafrazime shumë të përgjithshme apo që interpretime të zgjeruar ndjeshëm të asaj që është duke u raportuar (kështu për shembull Ignati Letra drejtuar filipianëve 7:1–2 [Rreth vitit 108 mbas K.] dhe Letra e Barnabës 6:8; 9:2, 5 [70–100 mbas K.]). Kjo frazë dukshëm mund të ketë kuptimin: “Kjo është në përgjithësi (apo afërsisht) ajo që Fryma e Shenjtë është duke na thënë.”

Nëse dikush vërtetë mendon se Perëndia është duke na kujtuar diçka e cila duhet t’i raportohet grigjës, nuk ka asgjë të gabuar sikur të thuash: “Mendoj se Zoti po më vë në mendje që...” ose “Më duket se Zoti po na tregon...” apo ndonjë shprehje tjetër të ngjashme. Sigurisht kjo nuk tingëllon aq e “fortë” sa shprehja “Kështu thotë Zoti,” por nëse mesazhi është vërtetë nga Perëndia, Fryma e Shenjtë do të bëjë që ajo të flasë me fuqi më të madhe në zemrat e atyre që duhet të dëgjojnë.

5. Një “zbulesë” spontane e bëri profecinë ndryshe nga dhuntitë e tjera. Nëse profecia nuk përmban pikërisht fjalët e Perëndisë, atëherë çfarë është ajo? Në ç’kuptim është ajo nga Perëndia?

Pali lë të kuptohet se Perëndia mund të sillte diçka në mënyrë spontane në mendje kështu që personi që profetizon do ta raportonte atë me fjalët e tij apo të saja. Pali e quan këtë një “zbulesë”: “Nëse ka një zbulesë ndonjë tjetër që rri ulur, le të heshtë i pari. Sepse të gjithë, njëri pas tjetrit, mund të profetizojnë, që të mësojnë të gjithë dhe të inkurajohen të gjithë” (1 Kor. 14:30–31). Këtu ai përdor fjalën zbulesë në kuptimin e gjerë të fjalës e jo në mënyrën teknike që teologët e kanë përdorur për të folur fjalët e Shkrimit, por Besëlidhja e Re gjetiu përdor termat zbuloj dhe zbulesë në këtë kuptim më të gjerë të komunikimit nga Perëndia që nuk rezulton në shkruarjen e Shkrimit apo fjalëve të barabarta me Shkrimet e shenjta për sa i takon autoritetit (shiko Fil. 3:15; Rom. 1:18; Efe. 1:17; Mat. 11:27).

Pali është duke iu referuar thjesht diçkaje që Perëndia mundet që në mënyrë të papritur të na sjellë në mëndje apo diçkaje që Perëndia mund ta ngulitë tek ndërgjegjja e dikujt në një mënyrë të atillë që personi ka ndjesinë se ajo është nga Perëndia. Ka mundësi që mendimi i sjellë ndër mend është veçanërisht i ndryshëm nga linja vetjake e të menduarit e personit, apo se ajo shoqërohet nga një lloj gjallërie apo urgjence apo këmbënguljeje, apo në ndonjë mënyrë tjetër i jep personit një kuptim mjaft të qartë se është nga Zoti.^[153]16

Figura 53.1 ilustron idenë e një zbulese nga Perëndia e cila është raportuar me fjalët e vetë profetit (thjesht njerëzore).

Profeci                                                                Zbulesë

= Raportim i Zbulesës

Figura 53.1: Profecia ndodh kur një zbulesë nga Perëndia raportohet me fjalë (thjesht) njerëzore të vetë profetit

Kështu, nëse një i huaj vjen e të gjithë profetizojnë, “të fshehtat e zemrës së tij zbulohen; edhe kështu, duke rënë përmbys, do të adhurojë Perëndinë, duke deklaruar se Perëndia është me të vërtetë midis jush” (1 Kor. 14:25). Kam dëgjuar që kjo ka ndodhur në Amerikë në një kishë qartësisht jokarizmatike por Baptiste. Një folës misionar, ndaloi në mes të mesazhit që kishte dhe tha diçka të tillë: “Nuk e kisha planifikuar ta thoja këtë, por duket se Zoti po më tregon që dikush në këtë kishë sapo ka lënë gruan dhe familjen. Nëse është kështu, më lër të të them se Perëndia do që ti të kthehesh tek ata e të mësosh të ndjekësh modelin e Perëndisë për jetë familjare.” Ky misionar nuk e dinte por në llozhën e pandriçuar qe ulur një burrë i cili kishte hyrë në kishë pak momente më parë për herë të parë në jetën e vet. Përshkrimi i shkonte për shtat ekzaktësisht atij, dhe ky burrë tregoi që bëhej fjalë për të, e pranoi mëkatin e tij dhe filloi të kërkonte Perëndinë.

Në këtë mënyrë, profecia shërben si një “shenjë” për besimtarët (1 Kor. 14:22)—ajo është një demonstrim i qartë që Perëndia është pa diskutim në punë në mesin e tyre, një “shenjë” e dorës së Perëndisë që bekon grigjën. Gjithashtu, përderisa kjo do të funksionojë për kthimin në besim edhe të jobesimtarëve gjithashtu, Pali inkurajon që kjo dhunti të përdoret kur “hyjnë të paditur ose jobesimtarë” (1 Kor. 14:23).

Shumë të krishterë nga të gjitha periudhat e kishës kanë përjetuar apo dëgjuar për ngjarje të ngjashme – për shembull, një kërkesë e paplanifikuar por urgjente qe bërë për t’u lutur për disa misionarë të caktuar në Nigeri. Pastaj, shumë më vonë, ata të cilët u lutën, mësuan se pikërisht në atë kohë, misionarët në fjalë kishin bërë një aksident automobilistik apo se kishin qenë në një pikë konflikti intensiv frymëror e se kishin patur nevojë për ato lutje. Pali këtë ndjesi apo intuitë të këtyre gjërave do ta quante një “zbulesë,” dhe raportimi ndaj kishës së mbledhur për atë shtysë nga Perëndia do të quhej “profeci.” Kjo mund të ketë elementë të kuptimit nga vetë folësi apo interpretimi në të dhe ajo padyshim që ka nevojë për vlerësim dhe vënie në provë, megjithatë, ka një funksion të vlefshëm në kishë gjithsesi.^[154]17

6. Dallimi mes profecisë dhe dhënies mësim. Me sa dimë ne, të gjitha “profecitë” e Besëlidhjes së Re u bazuan në këtë lloj shtytjeje spontane nga Fryma e Shenjtë (kr. Veprat 11:28; 21:4, 10–11; dhe vini re idetë e profecisë të paraqitura tek “Luka” 7:39; 22:63–64; “Gjoni” 4:19; 11:51). Nëse një person nuk merr një “zbulesë” spontane nga Perëndia, nuk ka profeci.

Në kontrast me këtë, nuk thuhet ndonjëherë për asnjë akt të foluri njerëzor që quhet “mësimdhënie” apo që kryhet nga një “mësues,” apo që përshkruhet nga folja “jap mësim,” se bazohet në një “zbulesë” në Besëlidhjen e Re. Përkundrazi, “mësimi” shpesh herë është thjesht një shpjegim apo zbatim i Shkrimit (Veprat 15:35; 11:11, 25; Rom. 2:21; 15:4; Kol. 3:16; Heb. 5:12) apo një përsëritje dhe shpjegim i udhëzimeve apostolike (Rom. 16:17; 2 Tim. 2:2; 3:10; etj.). Kjo është ajo që ne do të quanim “mësim Biblik” apo “predikim” sot.

Kështu, profecia ka më pak autoritet se të “dhënurit mësim,” dhe profecitë në kishë duhet që gjithnjë të jenë subjekt ndaj mësimit autoritar të Shkrimit. Timoteut nuk iu tha që të profetizonte udhëzimet e Palit në kishë; ai duhej që t’i jepte mësim ato (1 Tim. 4:11; 6:2). Pali nuk profetizoi stilin e tij të jetesës në Krishtin në çdo kishë; ai e dha mësim atë (1 Kor. 4:17). Thesalonikasve nuk iu kërkua që të ruanin traditat të cilat iu “profetizuan” atyre por traditat të cilat ata “mësuan” nga Pali (2 Thes. 2:15). Në ndryshim nga disa pikëpamje, ishin mësuesit dhe jo profetët ata që drejtonin e udhëzonin kishat e hershme.

Për rrjedhojë, ndër pleqtë ishin sidomos “ata që mundohen në fjalë e mësim” (1 Tim. 5:17), dhe një plak duhet të ishte “i aftë të japë mësim” (1 Tim. 3:2; kr. Titit 1:9)—por asgjë nuk thuhet për ndonjë prej pleqve, puna e të cilëve ishte profetizimi, e as nuk thuhet ndonjëherë se një plak duhet të jetë “i aftë të bëjë profeci” apo se pleqtë duhet të “ruajnë profecinë.” Në funksionin e tij drejtues, Timoteu duhej t’i kushtonte vëmendje vetes si dhe “mësimit” të tij (1 Tim. 4:16), por atij nuk i thuhet kurrë t’i kushtojë vëmendje profetizimit të tij. Jakobi paralajmëroi duke thënë se ata të cilët japin mësim, e jo ata të cilët profetizojnë do të gjykohen më ashpër (Jakobi 3:1).

Detyra e interpretimit dhe e zbatimit të Shkrimit atëherë, është quajtur “mësimdhënie” në Besëlidhjen e Re. Paçka se disa kanë pretenduar se profetët në kishat e Besëlidhjes së Re kanë dhënë interpretime “të frymëzuara karizmatike” të Shkrimit të Besëlidhjes së Vjetër, ky pretendim si zor se ka qenë bindës, kryesisht për shkak se është e vështirë të gjesh në Besëlidhjen e Re ndonjë shembull bindës në të cilin fjala “profet” të përdoret për t’iu referuar dikujt të përfshirë në këtë lloj veprimtarie.

Kështu, dallimi është mjaft i qartë: nëse një mesazh është rezultat i një reflektimi të vetëdijshëm mbi tekstin e Shkrimit, i cili përmban interpretim të tekstit si dhe zbatime në jetë, atëherë ai është (sipas kuptimit të Besëlidhjes së Re) një mësim. Por nëse një mesazh është raportimi i diçkaje që Perëndia sjell papritur në mendje, atëherë ajo është një profeci. Sigurisht, edhe mësimet e përgatitura mund të ndërpriten nga një material i paplanifikuar shtesë të cilin mësuesi biblik papritur ndjeu që Perëndia po i sjell në mendje, e në atë rast, do të ishte një “mësim” me një element profecie të përzierë në të.

7. Kundërshtim: Kjo e bën profecinë “tepër subjektive.” Në këtë pikë, disa kanë kundërshtuar duke thënë se pritja për “nxitje” të tilla nga Perëndia është “thjesht tepër subjektive” si proces. Por, si përgjigje, mund të thuhet se për shëndetin e kishës, shpesh herë njerëzit të cilët e ngrenë këtë kundërshtim janë ata të cilët kanë nevojë për këtë proces subjektiv më tepër në jetën e tyre të krishterë! Kjo dhunti kërkon pritjen tek Zoti, mbajtjen vesh për zërin e Tij, dëgjimin e nxitjeve të Tij në zemrat tona. Për të krishterët të cilët janë plotësisht ungjillorë, të kthjellët nga ana doktrinare, intelektualë dhe “objektivë,” me shumë mundësi, ajo gjë që nevojitet më së shumti është ndikimi i fortë baraspeshues i një marrëdhënieje jetësore “subjektive” me Zotin në jetën e përditshme. Gjithashtu, këta njerëz janë po ata të cilët kanë më pak gjasa për të qenë të përfundojnë prej të tjerëve në gabime, sepse ata tashmë i vënë një theks të madh themelimit të fortë në Fjalën e Perëndisë.

Megjithatë, ekziston një rrezik i kundërt i një mbështetjeje të tepruar mbi mbresat subjektive për të marrë udhëzim, dhe ndaj kësaj është e qartë se duhet të ruhemi. Njerëzit të cilët në mënyrë të vazhdueshme kërkojnë “mesazhe” subjektive nga Perëndia për të udhëzuar jetët e tyre, duhen të paralajmërohen se udhëzimi subjektiv personal nuk është një funksion primar në profecinë e Besëlidhjes së Re. Ata kanë nevojë t’i vënë një theks më të madh Shkrimit e që të kërkojnë mençurinë e sigurt të Perëndisë të shkruar atje.

Shumë shkrimtarë karizmatikë do të binin dakord me këtë paralajmërim, ashtu sikurse lënë të kuptohet edhe citimet e mëposhtme:

Majkëll Harpër (Michael Harper [pastor karizmatik Anglikan]):

Profecitë të cilat u thonë njerëzve të tjerë se çfarë duhet të bëjnë—duhen shqyrtuar me mjaft dyshim.^[155]18

Danëlld Xhi (Donald Gee [Asambletë e Perëndisë]):

Shumë prej gabimeve që kanë të bëjnë me dhuntitë frymërore, dalin kur ne dëshirojmë që e jashtëzakonshme dhe e veçanta të bëhet e shpeshta dhe e zakonshmja. Le që të tërë ata të cilët krijojnë një dëshirë të tepruar për “mesazhe” përmes dhuntive, të paralajmërohen nga dështimet e brezave të kaluar si dhe e atij të tanishmit ... Shkrimi i Shenjtë është një llambë në këmbën time dhe një dritë në shtegun tim.^[156]19

Danëlld Brixh (Donald Bridge [pastor karizmatik britanik]):

Iluministi në mënyrë të pandërprerë zbulon që “Perëndia i thotë” të bëjë gjëra të ndryshme ... Iluministët shpesh herë janë shumë të sinqertë, shumë të përkushtuar dhe tërësisht të përkushtuar për t’iu bindur Perëndisë, gjë që turpëron edhe të krishterët më të kujdesshëm. Gjithsesi, ata po shkojnë në një shteg të rrezikshëm. Paraardhësit e tyre kanë ecur nëpër të më parë dhe gjithmonë me rezultate shkatërrimtare në afatgjatë. Ndjenjat e brendshme si dhe shtysat e veçanta janë subjektive nga vetë natyra e tyre. Bibla na siguron udhëzuesin tonë objektiv.^[157]20

8. Profecitë mund të përfshijnë çfarëdolloj përmbajtjeje ndërtuese. Shembujt e profecive në Besëlidhjen e Re të përmendur më lart, tregojnë që ideja e profecisë si vetëm “parashikim i të ardhmes” është padyshim e gabuar. Kanë qenë disa parashikime (Veprat 11:28; 21:11), por pati gjithashtu zbulime të mëkateve (1 Kor. 14:25). Në fakt, çfarëdo gjëje që ndërton mund të qe përfshirë, sepse Pali thotë: “Kurse ai që profetizon, u flet njerëzve për ndërtim, për nxitje e përdëllim” (1 Kor. 14:3). Një tregues tjetër i vlerës së profecisë, ishte që ajo mund të fliste ndaj nevojave të zemrave të popullit në një mënyrë spontane e të drejtpërdrejtë.

9. Shumë vetë në grigjë mund të profetizojnë. Një dobi tjetër e madhe e profecisë është se ajo na siguron mundësinë për pjesëmarrje nga kushdo në grigjë, jo thjesht ata të cilët janë folës të talentuar apo të cilët kanë dhunti për mësimdhënien. Pali thotë se dëshiron që “të gjithë” në Korint të profetizojnë (1 Kor. 14:5), dhe ai thotë: “Të gjithë, njëri pas tjetrit, mund të profetizojnë, që të mësojnë të gjithë dhe të inkurajohen të gjithë” (1 Kor. 14:31).^[158]21 Kjo nuk do të thotë se çdo besimtar faktikisht do të jetë në gjendje që të profetizojë, sepse Pali thotë: “Jo të tërë janë profetë, apo jo?” (1 Kor. 12:29, përkthimi i autorit). Por, kjo nuk do të thotë se kushdo që merr një “zbulesë” nga Perëndia ka leje për të profetizuar (brenda udhëzimeve të Palit), si dhe sugjeron që shumë do të marrin zbulesa të tilla.^[159]22 Për shkak të kësaj, një hapje më e madhe ndaj dhuntisë së profecisë mund të na ndihmojë ta tejkalojmë situatën në të cilën shumë prej atyre që mblidhen në takimet e kishave, tona janë thjesht spektatorë e jo pjesëmarrës. Duke e shuar punën e Frymës në këtë fushë, ndoshta ne po i kontribuojmë problemit të “krishterimit prej spektatorësh”.

10. Ne duhet që “të kërkojmë me zell” profecinë. Pali kishte një vlerësim kaq të lartë për këtë dhunti saqë ai u tha korintasve: “Kapuni pas dashurisë dhe kërkoni me zell të zjarrtë dhuntitë frymërore, por sidomos, që të mund të profetizoni” (1 Kor. 14:1). Pastaj, në fund të diskutimit të tij të dhuntive frymërore, ai tha përsëri: “Prandaj, o vëllezër, kërkoni me zell të zjarrtë të profetizoni” (1 Kor. 14:39). Dhe tha: “Ai që flet një gjuhë tjetër ndërton veten e tij” (1 Kor. 14:4).

Nëse Pali do të kishte qenë i zellshëm për dhuntinë e profecisë që të funksiononte në Korint, sado e trazuar që ajo kishë ishte nga papjekuria, egoizmi, ndasitë si dhe problemet e tjera, atëherë a nuk duhet që edhe ne në mënyrë aktive të kërkojmë këtë dhunti të çmuar në grigjat tona sot? Ne ungjillorët të cilët shpallim se besojmë dhe se u bindemi gjithçkaje që thonë Shkrimet, a nuk duhet që të besojmë e t’i bindemi edhe kësaj? Gjithashtu, a mundet që një qëndrim më i hapur ndaj dhuntisë së profecisë të na ndihmojë të korrigjojmë një mungesë të rrezikshme baraspeshe në jetën e kishës, një mungesë pabarazie e cila vjen për shkak se ne jemi tepër ekskluzivisht intelektualë, objektivë dhe të ngurtë nga ana doktrinare?

11. Inkurajimi dhe normimi i profecisë në kishën vendore. Së fundi, nëse një kishë fillon të inkurajojë përdorimin e profecisë atje ku ajo nuk është përdorur kurrë më përpara, çfarë duhet të bëjë? Si do mundet ajo që ta inkurajojë këtë dhunti pa rënë në keqpërdorim të saj?

Për të tërë krishterët, dhe veçanërisht për pastorët si dhe të tjerët të cilët kanë përgjegjësi të lidhura me mësimdhënien në kishë, një sërë hapash do të ishin edhe të përshtatshëm edhe të mençura nga ana pastorale: (1) Lutuni seriozisht për mençurinë e Zotit dhe se si dhe kur t’i qaseni këtij subjekti në kishë. (2) Mbi këtë temë duhet të ketë mësimdhënie në sesionet e zakonshme mësimore të Biblës që kisha ofron tashmë. (3) Kisha duhet të tregojë durim e të veprojë me ngadalë (drejtuesit e kishës nuk duhet të jenë “zotërues” (apo “imponues”) (1 Pjetrit 5:3), dhe një qasje e duruar do të shmangë largimin e njerëzve prej frikës apo tëhuajtjes së panevojshme të tyre. (4) Kisha duhet të njohë dhe inkurajojë dhuntinë e profecisë në mënyrat se si ajo ka qenë duke funksionuar tashmë në kishë, në takimet e lutjes së kishës, për shembull, kur dikush është ndjerë në mënyrë të pazakontë “i drejtuar” nga Fryma e Shenjtë për t’u lutur për diçka, apo kur është dukur që Fryma e Shenjtë po sillte në mendje një himn apo pasazh të Shkrimit, apo kur i ka dhënë një kuptim të caktuar apo një fokus specifik një kohe adhurimi në grup ose një kohe lutjeje. Madje edhe të krishterët në kishat të cilat nuk janë të hapura ndaj dhuntisë së profecisë, mundet që të paktën të jenë të ndjeshëm ndaj shtysave prej Frymës së Shenjtë në lidhje me se për çfarë të luten në takimet e lutjes së kishës, e pastaj mund t’i shprehin këto shtysa në formën e një lutjeje (që mund të quhet një “lutje profetike”) ndaj Zotit.

(5) Nëse katër hapat e parë janë ndjekur, si dhe nëse grigja dhe udhëheqësia e saj do ta pranojë, disa mundësi për përdorimin e dhuntisë së profecisë, mund të krijohen në shërbesat më pak formale të adhurimit në kishë, apo në grupet shtëpiake që janë më të vogla. Nëse kjo gjë lejohet, ata të cilët profetizojnë duhet t’u përmbahen udhëzimeve të Shkrimit (1 Kor. 14:29–36), duhet që në mënyrë të mirëfilltë të kërkojnë ndërtimin e kishës e jo prestigjin e tyre vetjak (1 Kor. 14:12, 26), si dhe nuk duhet të dominojnë takimin apo të jenë tejet dramatikë apo emocionalë në të folurin e tyre (kësisoj do ta tërheqin vëmendjen tek vetja në vend që ta përqendrojnë atë tek Zoti). Profecitë duhet që padyshim të vlerësohen në përputhje me mësimet e Shkrimit (1 Kor. 14:29–36; 1 Thes. 5:19–21).

(6) Nëse dhuntia e profecisë fillon që të përdoret në një kishë, kisha duhet të theksojë edhe më tepër vlerën e madhe superiore të Shkrimit si burimi tek i cili të krishterët mund të shkojnë gjithmonë për të dëgjuar zërin e Perëndisë së gjallë. Profecia është një dhunti e çmuar, ashtu sikurse janë edhe shumë dhunti të tjera, por është pikërisht tek Shkrimi që Perëndia dhe vetëm Perëndia na flet me fjalët e Tij, edhe sot si dhe përgjatë gjithë jetës tonë. Në vend që të mbetemi me shpresa në çdo shërbesë adhurimi se pika kulmore do të jetë ndonjë fjalë profecie, atyre të cilët përdorin dhuntinë e profecisë, duhet t’u kujtohet se ne duhet ta gjejmë përqendrimin tonë të gëzimit, pritshmërinë tonë si dhe kënaqësinë tonë tek Perëndia Vetë ndërkohë që Ai na flet nëpërmjet Biblës. Atje ne kemi një thesar vlere të pafundme: fjalët aktuale të Krijuesit tonë i Cili na flet në një gjuhë të kuptueshme për ne. Gjithashtu, në vend që të kërkojmë shpesh herë udhëzime përmes profecisë, ne duhet të theksojmë se ne duhet të gjejmë udhëzim për jetën tonë tek Shkrimi. Tek Shkrimi kemi burimin tonë për drejtimin, fokusin tonë kur kërkojmë vullnetin e Perëndisë si dhe standardin tonë të mjaftueshëm si dhe tërësisht të besueshëm. Mbi bazën e fjalëve të Perëndisë në Shkrim, ne mund të themi me bindje të plotë se “Fjala jote është një llambë në këmbën time dhe një dritë në shtegun tim” (Ps. 119:105).

B. Mësimdhënia

Dhuntia e të dhënit mësim, në Besëlidhjen e Re, është aftësia për të shpjeguar Shkrimin dhe për ta zbatuar atë tek jeta e njerëzve. Kjo është evidente në një sërë pasazhesh. Tek “Veprat” 15:35, Pali dhe Barnaba si dhe “shumë të tjerë” janë në Antiok “duke mësuar dhe duke shpallur ... fjalën e Zotit.” Në Korint, Pali qëndroi një vit e gjysmë “duke mësuar ndër ta fjalën e Perëndisë” (Veprat 18:11). Gjithashtu, lexuesit e letrës së hebrenjve, paçka se duhet të kishin qenë mësues, kishin më shumë nevojë për të patur dikë që t’u mësonte atyre përsëri “gjërat elementare të fillimit të thënieve të Perëndisë” (Heb. 5:12). Pali u thotë romakëve se fjalët e Shkrimeve të Besëlidhjes së Vjetër “u shkruan për mësimin tonë (apo “mësimdhënien,” Gr. διδασκαλία, G1436)” (Rom. 15:4), dhe i shkruan Timoteut se “i gjithë Shkrimi” është “i dobishëm për mësim [διδασκαλία]” (2 Tim. 3:16).

Sigurisht, nëse “mësimdhënia” në kishën e hershme ka qenë kaq shpesh e bazuar në Shkrimet e Besëlidhjes së Vjetër, nuk është për t’u habitur që ajo të mund të jetë e bazuar edhe në diçka të barabartë në autoritet me Shkrimin, konkretisht një tërësie të pranuar udhëzimesh apostolike. Kështu, Timoteu duhet t’i merrte mësimet që kishte marrë nga Pali dhe t’ia besonte ato njerëzve besnikë të cilët do të ishin në gjendje që t’ua “mësojnë edhe të tjerëve” (2 Tim. 2:2). Gjithashtu, thesalonikasve iu tha: “ruani traditat” që u ishin “mësuar” nga Pali (2 Thes. 2:15). Larg prej të qenurit bazuar në një zbulesë spontane të ardhur gjatë shërbesës së adhurimit në kishë (siç ishte profecia), ky lloj “mësimi” ishte përsëritja dhe shpjegimi i mësimit autentik apostolik. Të jepje mësim në kundërshtim me udhëzimet e Palit do të thoshte të jepje mësim një doktrinë të ndryshme apo heretike (ἑτεροδιδασκαλέω, G2281) dhe të mos arrije t’i kushtoje vëmendje “fjalëve të shëndosha të Zotit tonë Jezus Krisht dhe doktrinës sipas perëndishmërisë” (1 Tim. 6:3). Në fakt, Pali tha se Timoteu duhet t’i kujtonte korintasit për mënyrën e veprimit të Palit “siç mësoj kudo në çdo kishë” (1 Kor. 4:17). Në mënyrë të ngjashme, Timoteut i thuhet “porosit këto gjëra dhe mëso” (1 Tim. 4:11) si dhe “mëso dhe këshillo” (1 Tim. 6:2) Udhëzimet e Palit drejtuar kishës së efesianëve. Kështu, nuk ishte profecia por mësimdhënia ajo gjë e cila në një kuptim të parë (nga apostujt) siguronte e para normat doktrinare dhe etike përmes të cilave rregullohej veprimtaria e kishës. Gjithashtu, ata që mësuan nga apostujt, gjithashtu dhanë mësim dhe mësimi i tyre udhëzoi dhe drejtoi kishat vendore.^[160]23

Kështu, mësimdhënia në lidhje me letrat e Besëlidhjes së Re, përbëhej nga përsëritja dhe shpjegimi i fjalëve të Shkrimit (apo i mësimeve njësoj autoritare të Jezusit dhe të apostujve) si dhe zbatimi i tyre ndaj dëgjuesve. Në letrat e Besëlidhjes së Re, “mësimdhënia” është diçka shumë e ngjashme me atë që është përshkruar nga fraza jonë që përdorim sot “mësim biblik”.

C. Mrekullitë

Fill pas apostujve, profetëve dhe mësuesve, Pali thotë “pastaj vepra të fuqishme” (1 Kor. 12:28). Paçka se shumë prej mrekullive të cilat vërehen në Besëlidhjen e Re qenë specifikisht vepra të fuqishme shërimi, Pali këtu e renditi shërimin si një dhunti të veçantë. Për rrjedhojë, në këtë kontekst, ai duhet të ketë në mendje diçka tjetër e jo shërimin fizik.

Ne duhet të kuptojmë se fjala mrekulli në anglisht, mund të mos japë një kuptim të afërt me atë që synonte Pali, përderisa fjala greqisht është thjesht forma në shumës e fjalës δύναμις (G1539) “fuqi.”^[161]24 Kjo do të thotë se ky term mund t’i referohet cilësdo lloj veprimtarie ku fuqia e madhe e Perëndisë është evidente. Termi në fjalë mund të përfshijë përgjigje ndaj lutjeve për çlirimin nga rreziku ndaj fizikut (si në rastin e çlirimit të apostujve nga burgu tek “Veprat” 5:19–20 apo 12:6–11), apo veprave të fuqishme të gjykimit mbi armiqtë e ungjillit apo ato që kërkojnë disiplinë përbrenda kishës (shiko Veprat 5:1–11; 13:9–12), apo çlirim të mrekullueshëm nga dëmtimet (si në rastin e Palit dhe nepërkës tek “Veprat” 28:3–6). Por veprime të tilla fuqie frymërore mund të përfshijnë gjithashtu fuqinë për të ngadhënjyer mbi kundërshtinë demonike (ashtu sikurse tek “Veprat” 16:18; kr. Luka 10:17).

Përderisa Pali nuk e përkufizon “vepra mrekullie” më specifikisht sesa kaq, ne mund të themi se dhuntia e mrekullive mund të përfshijë funksionimin e fuqisë hyjnore në çlirimin nga rreziku, në ndërhyrjen për të plotësuar nevoja të veçanta në botën fizike (si në rastin e Elijës tek “1 Mbret.” 17:1–16), në gjykim ndaj atyre të cilët në mënyrë të paarsyeshme dhe të dhunshme e kundërshtojnë mesazhin e ungjillit, në dhënien e dërrmës ndaj forcave demonike që bëjnë luftë kundër kishës, si dhe në çfarëdo mënyre tjetër në të cilën fuqia e Perëndisë manifestohet në një mënyrë të dukshme për të çuar përpara qëllimet e Perëndisë në një situatë të caktuar. Të tëra këto do të ishin vepra të “fuqishme” në të cilat kisha do të ndihmohej dhe lavdia e Perëndisë do të bëhej më evidente. (Shiko gjithashtu diskutimin e mrekullive në kapitullin 17.)

D. Shërimi

1. Hyrje: Sëmundjet dhe shëndeti në historinë e shpengimit. Ne duhet të kuptojmë që në fillim se sëmundjet fizike erdhën si rezultat i rënies së Adamit dhe se sëmundjet e lëngatat janë thjesht pjesë e rrjedhojës së mallkimit pas rënies së njerëzimit, e që si përfundim do të çojnë drejt vdekjes fizike. Gjithsesi, Krishti na shpengoi nga ai mallkim kur vdiq në kryq: “Megjithatë ai mbante sëmundjet tona dhe kishte marrë përsipër dhembjet tona ... për shkak të vurratave të tij ne jemi shëruar” (Isa. 53:4–5). Ky pasazh i referohet si shërimit fizik ashtu edhe atij frymëror që Krishti bleu për ne, sepse Pjetri e citon për t’iu referuar shpëtimit tonë: “Ai vetë i barti mëkatet tona në trupin e tij mbi drurin e kryqit që ne, të vdekur për mëkate, të rrojmë për drejtësi; dhe me vurratat e tij ju u shëruat” (1 Pjetrit 2:24).

Por Mateu citon të njëjtin pasazh nga Isaia me referencë ndaj shërimeve fizike që Jezusi kreu: “dhe, me fjalën, i dëboi frymërat dhe i shëroi të gjithë të sëmurët, që të përmbushej e thëna përmes profetit Isaia kur tha: «Ai i mori lëngatat tona dhe i mbarti sëmundjet tona”’ (Mat. 8:16–17).

Të tërë të krishterët, me shumë mundësi do të ishin të një mendjeje se në shlesën që Krishti ka blerë për ne dhe në veprën e Tij të shpengimit, ka jo vetëm një liri të plotë nga mëkati por gjithashtu një liri të plotë nga dobësitë fizike dhe lëngatat (shiko kapitullin 42 mbi përlëvdimin). Gjithashtu, të tërë të krishterët pa dyshim që do të ishin të një mendjeje se zotërimi i plotë dhe tërësor prej nesh i të tërë dobive që Krishti fitoi për ne, nuk do të arrihet përpara rikthimit të Krishtit: vetëm me “ardhjen e tij” (1 Kor. 15:23) ne do të marrim trupat tanë të përsosur të ringjallur. E njëjta gjë vlen të thuhet për shërimin fizik si dhe për shpengimin nga sëmundjet fizike të cilat erdhën si rezultat i mallkimit tek “Zanafilla” 3: zotërimi ynë i plotë i shpengimit nga sëmundjet fizike, nuk do të jetë i yni derisa Krishti të kthehet e ne të marrim trupa të ringjallur.^[162]25

Por, çështja me të cilën përballemi në lidhje me dhuntinë e shërimit, është nëse Perëndia mundet që hera-herës të na japë një parashije apo një kapar të shërimit fizik të cilin Ai do të na e japë plotësisht në të ardhmen.^[163]26 Shërimet e mrekullueshme prej Jezusit, pa dyshim që tregojnë se nganjëherë, Perëndia është i gatshëm të na japë një parashijim të pjesshëm të shëndetit të përsosur që të do jetë yni në përjetësi. Gjithashtu, shërbesa e shërimit e shikuar në jetën e apostujve si dhe të të tjerëve në kishën e hershme, tregon gjithashtu se kjo ishte pjesë e shërbesës së epokës së besëlidhjes së re. Si e tillë, ajo përshtatet me modelin më të madh të bekimeve në besëlidhjen e re, ku shumë apo e gjitha ajo jep një parashije të pjesshme të bekimeve të cilat do të jenë tonat kur Krishti të kthehet. Ne “tashmë” zotërojmë disa prej bekimeve të mbretërisë, por ato bekime “ende nuk janë” tërësisht tonat.

2. Qëllimi i shërimit. Ashtu sikurse me dhuntitë e tjera frymërore, shërimi ka një sërë qëllimesh. Padyshim që ai funksionin si një “shenjë” për të autentikuar mesazhin e ungjillit si dhe për të treguar që mbretëria e Perëndisë ka ardhur. Pastaj shërimi gjithashtu sjell ngushëllim dhe shëndet ndaj atyre që janë të sëmurë, dhe kësisoj demonstron atributin e Perëndisë për mëshirë ndaj atyre që janë në vështirësi. Së treti, shërimi i pajis njerëzit për shërbesë, ndërkohë që pengesat fizike ndaj shërbesës janë hequr. Së katërti, shërimi siguron një mundësi për Perëndinë që të përlëvdohet ndërkohë që njerëzit kërkojnë prova fizike të mirësisë, dashurisë, fuqisë, mençurisë dhe pranisë së Tij.

3. Çfarë mund të thuhet rreth përdorimit të ilaçeve? Cila është marrëdhënia mes lutjes për shërbim si dhe përdorimit të ilaçeve si dhe zotësisë së një mjeku? Padyshim që ne duhet të përdorim ilaçet nëse ato janë të disponueshme për shkak se Perëndia ka krijuar gjithashtu substanca në tokë të cilat mund të kthehen në ilaçe e që kanë veti shëruese. Kështu, ilaçet duhen konsideruar pjesë e të tërë krijimit të cilin Perëndia e konsideroi “shumë të mirë” (Zan. 1:31). Ne duhet që me gatishmëri të përdorim ilaçe duke qenë mirënjohës ndaj Zotit, sepse “Zotit i përket toka dhe të gjitha gjërat që janë në të” (Ps. 24:1). Në fakt, kur ilaçet janë të disponueshme dhe ne refuzojmë t’i përdorim (në rastet kur do rrezikonim veten apo të tjerët), atëherë duket se ne jemi duke vepruar gabim duke e “tunduar” Zotin Perëndinë tonë (kr. Luka 4:12): kjo është e ngjashme me rastin kur Satani tundoi Jezusin që të hidhej nga tempulli e jo të zbriste shkallët. Atje ku mënyrat e zakonshme të zbritjes nga tempulli (shkallët) janë të disponueshme, do të ishte “tundim” ndaj Perëndisë po të hidheshe e me këtë të kërkoje që Ai të kryente një mrekulli në po atë çast. Refuzimi i përdorimit të ilaçeve efikase, duke këmbëngulur që Perëndia të kryejë një mrekulli shërimi në vend të shërimit përmes ilaçeve, është shumë e ngjashme me këtë.

Sigurisht, është e gabuar të mbështetesh tek mjekët apo tek ilaçet në vend që të mbështetesh tek Zoti, një gabim ky i bërë tragjikisht nga mbreti Asa:

Në vitin e tridhjetenëntë të mbretërimit të tij Asa u sëmur nga këmbët dhe sëmundja e tij ishte shumë e rëndë, por gjatë sëmundjes së tij ai nuk e kërkoi Zotin, por iu drejtua mjekëve. Kështu Asa pushoi bashkë me etërit e tij dhe vdiq në vitin e dyzetenjëtë të mbretërisë së tij. (2 Kron. 16:12–13)

Por, nëse ilaçet përdoren të lidhura me lutjet, atëherë ne duhet të presim që Perëndia të bekojë dhe shumëfishojë efikasitetin e ilaceve.^[164]27 Edhe kur Isaia kishte marrë nga Zoti një premtim për shërim për mbretin Ezekiah, ai u tha shërbëtorëve të Ezekiah’s që të sillnin një jaki fiqsh dhe ta vinin atë (si kurë mjekësore) mbi një ulcer prej të cilit vuante Ezekiah: “Pastaj Isaia tha: «Merrni një jaki fiqsh». Kështu ata e morën dhe e vunë mbi ulcerën, dhe mbreti u shërua”’ (2 Mbr. 20:7).

Sidoqoftë, nganjëherë nuk ka ilaçe të përshtatshme të disponueshme, ose ilaçet nuk japin rezultat. Pa dyshim që ne duhet të mbajmë mend që Perëndia mund të shërojë atje ku mjekët dhe ilaçet nuk munden të shërojnë (dhe mund të habitemi po të kuptojmë se sa shpesh mjekët nuk mund të shërojnë, qoftë edhe në vendet e përparuara mjekësore). Për më tepër, mund të ketë shumë raste kur një sëmundje nuk po na rrezikon neve apo të tjerët aty për aty, dhe ne vendosim t’i kërkojmë Perëndisë që të shërojë sëmundjet tona pa përdorimin e ilaçeve, thjesht për shkak se ne kërkojmë me këtë një mundësi tjetër për të ushtruar besimin tonë e për t’i dhënë Atij lavdi, dhe ndoshta për shkak se urojmë të shmangim përdorimin e kohës apo parasë për të përdorur mjetet mjekësore, apo sepse urojmë të shmangim efektet-anësore që kanë disa ilaçe. Në të tëra këto raste, është thjesht çështje zgjedhjeje personale dhe kjo nuk do dilte si “tundim” ndaj Perëndisë. (Sidoqoftë, një vendim për të mos përdorur ilaçe në këto raste duhet të jetë një zgjedhje personale e jo një e imponuar tek të tjerët.)

Ne shikojmë Jezusin i Cili shëron qartësisht atje ku mënyrat mjekësore kanë dështuar, kur “një grua që kishte një rrjedhje gjaku prej dymbëdhjetë vjetësh dhe kishte shpenzuar ndër mjekë gjithçka ajo kishte, pa mundur që të shërohej nga asnjeri, iu afrua nga pas dhe i preku cepin e rrobës së tij dhe në atë çast iu pre rrjedhja e gjakut” (Luka 8:43–44). Pa dyshim që kishte shumë njerëz të cilëve mjekësia nuk mund t’u vinte në ndihmë por të cilët erdhën kudo ku Jezusi po jepte mësim e po shëronte, e megjithatë, ne lexojmë se “të gjithë ata që kishin të sëmurë me sëmundje të ndryshme i prunë tek ai; dhe ai i shëroi duke vënë duart mbi secilin prej tyre” (Luka 4:40). Nuk pati sëmundje të cilat Jezusi nuk qe në gjendje që t’i shëronte.

4. A tregon Besëlidhja e Re metoda të zakonshme të përdorura në shërim? Metodat e përdorura nga Jezusi si dhe dishepujt për të sjellë shërim, variojnë nga njëri rast në tjetrin, por më shpesh ato përfshijnë vënien e duarve.^[165]28 Në vargun e sapo cituar, Jezusi pa dyshim që mund të kishte shqiptuar një urdhëresë të fuqishme e t’i kishte shëruar të gjithë ata që ishin në atë turmë të madhe në çast, por në vend të kësaj, “ai i shëroi duke vënë duart mbi secilin prej tyre” (Luka 4:40). Vënia e duarve duket se ka qenë mënyra kryesore që Jezusi përdori për të shëruar, sepse kur njerëzit erdhën dhe i kërkuan shërim, ata nuk është se thjesht kërkuan lutje por thanë, për shembull, “eja, vëre dorën tënde mbi të dhe ajo do të jetojë” (Mat. 9:18).^[166]29

Një simbol tjetër fizik i fuqisë së Frymës së Shenjtë që vjen për të shëruar, ishte vajosja me vaj. Dishepujt e Jezusit “vajosnin me vaj shumë të sëmurë dhe i shëronin” (Marku 6:13). Po ashtu, Jakobi u thotë pleqve të kishës që të vajosin të sëmurin me vaj kur luten: “A është i sëmurë ndonjë nga ju? Le të thërrasë pleqtë e kishës dhe ata të luten përmbi të, mbasi ta lyejnë me vaj në emër të Zotit, dhe lutja e besimit do ta shpëtojë të sëmurin dhe Zoti do ta ngrejë atë; dhe nëse ka bërë mëkate, do t'i falen” (Jakobi 5:14–15).^[167]30

Besëlidhja e Re shpesh herë thekson rolin e besimit në procesin e shërimit. Nganjëherë besimi i personit të sëmurë (Luka 8:48; 17:19), herë të tjera besimi i të tjerëve që e sjellin personin e sëmurë për t’u shëruar. Tek “Jakobi” 5:15 janë pleqtë ata të cilët luten dhe Jakobi thotë se është “lutja e besimit” që e shpëton personin e sëmurë. Kjo atëherë duhet të jetë besimi i pleqve që luten,^[168]31 jo besimi i atij që është i sëmurë. Kur katër persona zbritën një të paralizuar përmes një të çare në çati mbi vendin ku Jezusi po predikonte, lexojmë: “Jezusi, kur pa besimin e tyre...” (Mark 2:5). Herë të tjera, Jezusi përmend besimin e gruas kanaanite në lidhje me shërimin e vajzës së saj (Mat. 15:28), apo të centurionit për shërimin e shërbëtorit të tij (Mat. 8:10, 13).^[169]32

5. Si duhet të lutemi atëherë për shërim? Si duhet atëherë që të lutemi në lidhje me sëmundjet fizike? Padyshim që është e drejtë t’i kërkojmë Perëndisë për shërim sepse Jezusi na thotë që të lutemi kështu: “Na shpëto nga i ligu” (Mat. 6:13), dhe apostulli Gjon i shkruan Gaiusit, “Uroj të kesh mbarësi në çdo gjë dhe të jesh shëndoshë” (3 Gjonit 2). Për më tepër, Jezusi në mënyrë të shpeshtë i shëroi të tërë ata të cilët u sollën tek Ai, e Ai kurrë nuk i largoi njerëzit duke u thënë se do të ishte mirë për ta që të mbeteshin të sëmurë edhe më gjatë! Plus kësaj, kurdoherë që ne marrim çfarëdolloj ilaçi apo kërkojmë çfarëdolloj ndihme mjekësore për një sëmundje, nëpërmjet këtyre veprimeve ne e pranojmë se mendojmë se është vullneti i Perëndisë që ne të kërkojmë të jemi të shëndetshëm. Po qe se do të mendonim se Perëndia do prej nesh të vazhdojmë në sëmundjet tona, ne kurrë nuk do të kërkonim mjete mjekësore për shërim! Kështu, kur ne lutemi, duket gjë e drejtë që supozimi ynë i parë, në mos ne kemi arsye specifike për të menduar tjetër gjë, duhet të jetë që Perëndia do ta ketë për kënaqësi për ta shëruar personin për të cilin ne po lutemi, dhe me sa mund të shikojmë nga Shkrimi, ky është vullneti i zbuluar i Perëndisë.^[170]33

Ken Bllu (Ken Blue) ka një vëzhgim të dobishëm këtu. Ai thotë se nëse ne dëshirojmë të kuptojmë qëndrimin e Perëndisë ndaj shërimit fizik, ne duhet të shikojmë jetën dhe shërbesën e Jezusit. Bllu thotë: “Nëse Jezusi me të vërtetë na zbulon karakterin e Perëndisë, atëherë ne mund të reshtim së spekuluari dhe debatuari për vullnetin e Perëndisë kur sëmuremi si dhe për shërimin. Jezusi i shëroi njerëzit për shkak se kishte dashuri për ta. Shumë thjesht, Ai kishte dhembshuri për ta; Ai qe në anën e tyre; Ai donte të zgjidhte problemet e tyre.”^[171]34 Ky është një argument i fuqishëm, veçanërisht kur gërshetohet me kuptimin që Jezusi erdhi për të inauguruar praninë e mbretërisë së Perëndisë ndër ne, si dhe për të na treguar se si do të jetë mbretëria e Perëndisë.

Si duhet të lutemi atëherë? Padyshim që është e drejtë t’i kërkojmë Perëndisë shërim, dhe ne duhet të shkojmë tek Ai me kërkesën e thjeshtë që në kohë nevoje, Ai të japë shërimin fizik. Jakobi na paralajmëron duke na thënë se mosbesimi do të mjaftonte për të na çuar në mungesë lutjeje dhe në dështim për të marrë përgjigje nga Perëndia: “nuk keni, sepse nuk lypni” (Jakobi 4:2). Por kur ne lutemi për shërim, ne duhet të mbajmë mend që ne duhet të lutemi që Perëndia të përlëvdohet në këtë situatë, pavarësisht nëse ai zgjedh për të shëruar apo jo. Gjithashtu, ne duhet të lutemi me të njëjtën dhembshuri në zemër që ndjeu Jezusi për ata të cilët Ai shëroi. Kur ne lutemi në këtë mënyrë, Perëndia nganjëherë (dhe ndoshta shpesh herë) do t’u përgjigjet lutjeve tona.

Ndokush mund të kundërshtojë në këtë pikë duke thënë se nga një këndvështrim pastoral, shumë dëme janë shkaktuar kur njerëzit inkurajohen të besojnë se një mrekulli shërimi do të ndodhë e pastaj nuk ndodh asgjë.  Zhgënjimi ndaj kishës dhe zemërimi ndaj Perëndisë mund të vijë si rezultat. Ata të cilët luten që njerëzit të shërohen sot, duhet ta dëgjojnë këtë kundërshti e të përdorin mençuri në ato që u thonë njerëzve të cilët janë të sëmurë.

Por ne duhet që gjithashtu të kuptojmë se mund të bëhet më shumë se një lloj gabimi: (1) Mos lutja aspak për shërim nuk është zgjidhja e saktë sepse kjo do të përfshinte mosbindje ndaj mësimit të “Jakobit” 5. (2) T’u thuash njerëzve që Perëndia rrallë herë shëron sot si dhe që ata nuk duhet të presin asgjë që të ndodhë, nuk është gjithashtu një zgjidhje e saktë sepse kjo gjë nuk krijon një atmosferë nxitëse besimi dhe nuk është e përputhshme me modelin që shikojmë në shërbesën e Jezusit si dhe në kishën e hershme të Besëlidhjes së Re. (3) T’u thuash njerëzve që Perëndia shëron gjithnjë sot po të kemi besim të mjaftueshëm, është një mësim mizor i pa mbështetur nga Shkrimi (shiko seksionin 6 më poshtë).

Zgjidhja e mençur nga ana pastorale, duket se gjendet midis pikave (2) dhe (3) më sipër. Ne mund t’u themi njerëzve që Perëndia shëron shpesh herë sot (po qe se e besojmë që kjo gjë është e vërtetë), dhe se është shumë e mundshme që ata do të shërohen,^[172]35 por që ne ende po jetojmë në një epokë kur mbretëria e Perëndisë është “tashmë” këtu por “ende jo” plotësisht këtu. Për rrjedhojë, të krishterët në këtë jetë do të përjetojnë shërime (si dhe shumë përgjigje të tjera ndaj lutjeve), por ata do të përjetojnë gjithashtu sëmundje të vazhdueshme si dhe vdekjen në fund. Në cilindo rast individual, është mençuria sovrane e Perëndisë ajo që vendos rezultatin dhe roli ynë është thjesht t’i kërkojmë Atij e të presim për përgjigjen e Tij (qoftë kjo “po” ose “jo” ose “vazhdo të lutesh dhe prit”).

Ata të cilët kanë “dhuntitë e shërimeve” (një përkthim fjalë për fjalë i fjalëve në shumës tek “1 Kor.” 12:9, 28) do të jenë ata njerëz të cilët shikojnë se lutjet e tyre për shërim kanë marrë përgjigje më shpesh dhe më të plotësisht sesa ato të të tjerëve. Kur kjo gjë bëhet evidente, kisha do të tregonte mençuri po t’i inkurajonte ata të cilët janë përfshirë në këtë shërbesë e t’u jepte atyre më shumë mundësi për t’u lutur për të tjerët të cilët janë të sëmurë. Ne duhet që gjithashtu të kuptojmë se dhuntitë e shërimit mund të përfshijnë shërbesën jo vetëm në lidhje me shërimin fizik, por gjithashtu në lidhje me shërimin emocional. Kjo mund të përfshijë gjithashtu aftësinë për të çliruar nga sulmet demonike, sepse kjo quhet gjithashtu “shërim” nganjëherë në Shkrim (shiko Luka 6:18; Veprat 10:38). Ndoshta, dhuntitë e të qenurit në gjendje për t’u lutur me efikasitet në lloje të ndryshme situatash si dhe për lloje të ndryshme nevojash, janë ato të cilave Pali iu referua kur përdori shprehjen në shumës “dhuntitë e shërimeve.”

6. Por po sikur Perëndia të mos shërojë? Gjithsesi, ne duhet të kuptojmë se jo të tëra lutjet për shërim do të marrin përgjigje në këtë epokë. Nganjëherë Perëndia nuk do të japë “besimin” e veçantë (Jakobi 5:15) që shërimi do të ndodhë dhe nganjëherë, Perëndia do të zgjedhë që të mos shërojë për shkak të qëllimeve të Tij sovrane. Në këto raste, ne duhet të mos harrojmë që “Romakëve” 8:28 është gjithsesi i vërtetë: paçka se përjetojmë “vuajtjet e kohës së tanishme,” dhe paçka se “psherëtijmë në veten tonë, duke pritur ... shpengimin e trupit tonë” (Rom. 8:18, 23), gjithsesi, “ne e dimë se të gjitha gjërat bashkëveprojnë për të mirë për ata që e duan Perëndinë, për ata që janë të thirrur sipas qëllimit të tij” (Rom. 8:28). Kjo gjë përfshin veprimin në rrethanat tona të vuajtjeve dhe sëmundjeve gjithashtu.

Çfarëdo që të ketë qenë “gjembi në mish” për Palin (shekuj të tërë pune nga interpretuesit besimtarë të Biblës nuk kanë arritur të dalin me një përgjigje përfundimtare për këtë), Pali e kuptoi se Perëndia e lejoi që ajo të mbetej me të “që të mos mbahem me të madh” (2 Kor. 12:7), d.m.th. për ta mbajtur Palin të përulur përpara Zotit.^[173]36 Kështu, Zoti i tha: “Hiri im të mjafton, sepse fuqia ime përsoset në dobësi” (2 Kor. 12:9). Ka tregues në kishën e hershme që madje edhe në praninë e apostujve, jo të tërë njerëzit u shëruan. Pali e kupton se “njeriu ynë i jashtëm prishet” (2 Kor. 4:16), dhe nganjëherë sëmundjet dhe lëngatat nuk do të shërohen. Kur Epafroditi erdhi për të vizituar Palin, ai kishte një sëmundje që e bëri atë “gati për vdekje” (Fil. 2:27). Pali lë të kuptohet në tregimin tek “Filipianëve” 2 që dukej sikur Epafroditi do të vdiste dhe se Perëndia nuk e shëroi menjëherë kur ai u sëmur. Por, si përfundim, Perëndia e shëroi (Fil. 2:27) si përgjigje ndaj lutjes. Pali i tha Timoteut se duhet të pinte pak verë “për stomakun tënd dhe për shkak të sëmundjeve të tua të shpeshta” (1 Tim. 5:23). Ai tha: “Trofimin e lashë të sëmurë në Milet” (2 Tim. 4:20). Gjithashtu, si Pjetri (1 Pjetrit 1:6–7; 4:19) ashtu edhe Jakobi (Jakobi 1:2–4) kanë fjalë inkurajuese si dhe këshilla për ata të cilët po vuajnë sprova të llojeve të ndryshme:^[174]37

Ta quani gëzim të madh, o vëllezër të mi, kur bini në tundime të ndryshme, duke e ditur se sprova e besimit tuaj sjell durim. Por durimi të kryejë në ju një vepër të përsosur, që të jeni të përsosur dhe të plotë, pa asnjë mangësi. (Jakobi 1:2–4)

Kur Perëndia zgjedh që të mos shërojë, paçka se ne ia kërkojmë, atëherë është e drejtë që ne “në gjithçka të falënderojmë” (1 Thes. 5:18) dhe të kuptojmë se Perëndia mund t’i përdorë sëmundjet për të na afruar më tepër me Veten si dhe që të rrisë në ne bindjen ndaj vullnetit të Tij. Kështu psalmisti mund të thotë: “Ka qenë një e mirë për mua të jem pikëlluar, që kështu të mësoja statutet e tua” (Ps. 119:71), dhe, “Para se të pikëllohem, endesha sa andej e këndej, por tani ndjek fjalën tënde” (Ps. 119:67).

Për rrjedhojë, Perëndia mund të sjellë një kënaqësi gjithnjë e më të madhe tek ne përmes sëmundjes dhe vuajtjes, njëlloj sikurse Ai mund të sjellë kënaqësi dhe rritje në besim përmes shërimit nëpërmjet mrekullive. Por theksi që Besëlidhja e Re i vë si shërbesës së Jezusit ashtu edhe shërbesës së dishepujve tek “Veprat”, duket se është një theks i cili na inkurajon në pjesën më të madhe të rasteve që me zell si dhe me mish e me shpirt të kërkojmë Perëndinë për shërim, dhe pastaj të vazhdojmë t’i besojmë Atij që të nxjerrë të mirën nga ajo situatë, kurdoherë që Ai jep apo jo shërim fizik. Çështja është se Perëndia duhet të marrë në gjithçka lavdinë dhe gëzimin tonë, dhe mirëbesimi ynë tek Ai duhet të rritet.

E. Gjuhët dhe përkthimi

Duhet thënë që në fillim se fjala në greqisht γλῶσσα (G1185) e përkthyer “gjuhë,” është përdorur jo vetëm me kuptimin e gjuhës fizike në gojën e njeriut, por gjithashtu me kuptimin e “gjuhës së folur.” Në pasazhet e Besëlidhjes së Re ku diskutohet të folurit në gjuhë, kuptimi i “gjuhës së folur” është padyshim ai që nënkuptohet. Për rrjedhojë, është për të ardhur keq që përkthimet në anglisht kanë vazhduar të përdorin frazën “të folurit në gjuhë të panjohura,” që është një shprehje e cila nuk përdoret ndryshe në anglishten e zakonshme dhe e cila jep përshtypjen e një përjetimi të çuditshëm, diçkaje tërësisht të huaj ndaj jetës së zakonshme njerëzore. Por nëse përkthimet në anglisht do të përdorin shprehjen “të folurit në gjuhë,” nuk do të dukej edhe aq e çuditshme e do t’i jepnin lexuesit një kuptim shumë më të afërt të asaj që lexuesit greqisht-folës të shekullit të parë do të kishin dëgjuar në frazën që ata lexonin tek “Veprat” apo tek “1 Korintasve”.^[175]38 Sidoqoftë, për shkak se përdorimi i tanishëm i frazës “të folurit në gjuhë të panjohura” është rrënjosur kaq gjerësisht, ne do të vazhdojmë ta përdorim atë në këtë diskutim.

1. Gjuhët në historinë e shpengimit. Fenomeni i të folurit në gjuhë të panjohura është i pashoq për epokën e besëlidhjes së re. Përpara se Adami dhe Eva të binin në mëkat, nuk ishte nevoja për të folur në gjuhë të tjera për shkak se ata flitnin të njëjtën gjuhë dhe ishin të bashkuar në shërbimin ndaj Perëndisë si dhe në bashkësi me Të. Pas rënies, njerëzit flisnin të njëjtën gjuhë por si përfundim u bashkuan në kundërshtim ndaj Perëndisë dhe “ligësia e njerëzve ishte e madhe mbi tokë” dhe “tërë synimet e mendimeve të zemrës së tyre nuk ishin gjë tjetër veçse e keqja në çdo kohë” (Zan. 6:5). Kjo gjuhë e përbashkët e përdorur në rebelim ndaj Perëndisë, kulmoi me ndërtimin e kullës së Babelit në një kohë kur “tërë toka fliste të njëjtën gjuhë dhe përdorte të njëjtat fjalë” (Zan. 11:1). Me qëllim për ta ndalur këtë rebelim të bashkuar kundër Tij, Perëndia në Babel “ngatërroi gjuhën e tërë dheut” dhe i shpërndau njerëzit nëpër të gjithë faqen e dheut (Zan. 11:9).

Kur Perëndia e thirri Abrahamin tek Vetja (Zan. 12:1), Ai premtoi se nga Abrahami do të bënte një “komb të madh” (Zan. 12:2), dhe kombi i Izraelit që doli si rezultat i kësaj thirrjeje kishte një gjuhë të cilën Perëndia donte që ata ta përdorin në shërbim të Tij. Por kjo gjuhë nuk flitej nga pjesa tjetër e kombeve të botës dhe ata mbetën jashtë shtrirjes së planit të Perëndisë për shpengim. Kështu, situata u përmirësua disi sepse një gjuhë nga gjithë gjuhët e botës, u përdor në shërbim të Perëndisë ndërsa tek “Zanafilla” 11 Perëndia nuk u lavdërua me ndonjë gjuhë.

Tani, nëse e kapërcejmë epokën e kishës së Besëlidhjes së Re dhe shikojmë tek e ardhmja e përjetshme, do vërejmë se edhe një herë tjetër, uniteti i gjuhës do të rimëkëmbet, por këtë herë të gjithë do të flasin edhe një herë të njëjtën gjuhë në shërbim të Perëndisë si dhe për lavdi të Tij (Zbu. 7:9–12; kr. Sof. 3:9; 1 Kor. 13:8; ndoshta Isa. 19:18).

Në kishën e Besëlidhjes së Re, ka një parashije të unitetit të gjuhës e cila do të ekzistojë në parajsë, por ajo jepet vetëm nganjëherë dhe vetëm në një mënyrë të pjesshme. Në ditën e Rrëshajës e cila ishte pika në të cilën ungjilli filloi të shkonte tek të tëra kombet, ishte e udhës që dishepujt e mbledhur në Jerusalem “filluan të flasin në gjuhë të tjera, ashtu si Fryma e Shenjtë ua jepte atyre të shpreheshin” (Veprat 2:4).^[176]39 Rezultati ishte që vizitorët judenj të Jerusalemit të cilët vinin nga kombe të ndryshme, dëgjuan të tërë në gjuhën e tyre një shpallje për “gjërat e mëdha të Perëndisë” (Veprat 2:11). Ky ishte një simbol mbresëlënës i faktit që mesazhi i ungjillit do të dilte tek të tëra kombet e botës.^[177]40 Një veprim i tillë simbolik nuk do të kishte qenë me vend në Besëlidhjen e Vjetër sepse atje, mesazhi ungjillor ishte një mesazh ftese ndaj njerëzve nga kombet e tjera që të vinin e të bashkohen me judenjtë dhe të bëheshin judenj, dhe kësisoj të adhuronin Perëndinë. Por këtu, mesazhi ka të bëjë me vajtjen tek çdo komb në gjuhën e tij, duke i ftuar njerëzit në çdo vend që të kthehen tek Krishti e të shpëtohen.^[178]41

Për më tepër, përbrenda kontekstit të shërbesës së adhurimit të kishës, të folurit në gjuhë të panjohura plus interpretimin jep tregues të mëtejshëm të një premtimi që një ditë, ndryshimet në gjuhë të cilat lindën në Babel, do të tejkalohen. Nëse kjo dhunti po vepron në një kishë, pavarësisht se në çfarë gjuhe një fjalë lutjeje apo lavdërimi është thënë, sapo të ketë interpretim, të tërë do mund ta kuptojnë. Ky padyshim që është një proces me dy hapa i cili është “i papërsosur” ashtu sikurse janë të tëra dhuntitë në këtë epokë (1 Kor. 13:9), por është gjithsesi një përmirësim i situatës që nga koha e Babelit deri tek Rrëshajat ku nuk pati ndonjë mënyrë që t’u mundësonte njerëzve të kuptonin një mesazh në një gjuhë të cilën ata nuk e dinin.

Së fundi, lutja në gjuhë të panjohura në një kontekst privat, është një formë tjetër e lutjes ndaj Perëndisë. Pali thotë: “në qoftë se unë lutem në një gjuhë tjetër, fryma im lutet, por mendja ime është e pafrytshme” (1 Kor. 14:14). Në kontekstin e përgjithshëm të historisë së shpengimit, edhe kjo mund të shihet si një zgjidhje e pjesshme ndaj rezultateve të rënies në mëkat, rënie kjo për shkak të të cilës ne u ndamë nga bashkësia me Perëndinë. Sigurisht, kjo nuk do të thotë se fryma e njerëzve mund të ketë bashkësi me Perëndinë vetëm kur ata flasin në gjuhë të panjohura, sepse Pali e pohon se ai lutet dhe këndon si në gjuhë të panjohura ashtu edhe në gjuhën e vet (1 Kor. 14:15). Sidoqoftë, Pali nuk e shikon lutjen në gjuhë të panjohura si një mënyrë shtesë për bashkësi të drejtpërdrejtë me Perëndinë në lutje si dhe në adhurim. Edhe një herë, ky aspekt i dhuntisë së të folurit në gjuhë, me sa dimë ne, nuk ishte në veprim përpara epokës së besëlidhjes së re.

2. Çfarë është të folurit në gjuhë të panjohura? Këtë dhunti ne mund ta përkufizojmë si vijon: Të folurit në gjuhë të panjohura është lutje apo lavdërim i folur me rrokje e i pa kuptuar nga folësi.

a. Fjalët e lutjes apo adhurimit të folura ndaj Perëndisë: Ky përkufizim nënkupton që të folurit në gjuhë të panjohura është në radhë të parë një e folur drejtuar Perëndisë (d.m.th. lutje apo adhurim). Për rrjedhojë ai është ndryshe nga dhuntia e profecisë e cila shpesh herë përbëhet nga mesazhe të drejtuara njerëzve në kishë nga Perëndia. Pali thotë: “ai që flet një gjuhë tjetër nuk u flet njerëzve, por Perëndisë” (1 Kor. 14:2), dhe nëse nuk ka përkthyes të pranishëm në shërbesën e kishës, Pali thotë se personi që ka një dhunti të të folurit në gjuhë, “le të heshtë në kishë dhe le të flasë me veten e tij dhe me Perëndinë” (1 Kor. 14:28).

Çfarë lloj e folure është kjo e cila është e drejtuar ndaj Perëndisë? Pali thotë: “në qoftë se unë lutem në një gjuhë tjetër, fryma im lutet, por mendja ime është e pafrytshme” (1 Kor. 14:14; kr. vgj. 14–17, ku Pali e kategorizon të folurin në gjuhë të panjohura si lutje dhe falënderim, dhe v. 28). Për rrjedhojë, të folurit në gjuhë të panjohura me sa duket është lutje apo adhurim drejtuar Perëndisë, dhe vjen nga “fryma” e personit që po flet. Kjo nuk është e papërputhshme me tregimin tek “Veprat” 2, për shkak se turma tha: “i dëgjojmë të flasin për gjërat e mëdha të Perëndisë në gjuhët tona” (Veprat 2:11), një përshkrim që padyshim do të thoshte se dishepujt ishin të gjithë duke përlëvduar Perëndinë si dhe duke shpallur veprat e Tij të fuqishme në adhurim, dhe turma filloi ta dëgjonte këtë ndërkohë që zhvillohej në gjuhë të ndryshme. Në fakt, nuk ka asnjë tregues që dishepujt vetë të kenë qenë duke i folur turmës deri tek “Veprat” 2:14, kur Pjetri pastaj ngrihet dhe i drejtohet drejtpërdrejt asaj, e supozohet se iu drejtua në greqisht.^[179]42

b. Nuk kuptohet nga personi që e flet: Pali thotë “ai që flet një gjuhë tjetër nuk u flet njerëzve, por Perëndisë; sepse askush nuk e kupton, por në frymë flet mistere” (1 Kor. 14:2). Në mënyrë të ngjashme, ai thotë se nëse flitet në gjuhë të panjohura pa përkthim, nuk do të komunikohet asgjë me kuptim: “do të jem si një i huaj për atë që flet, dhe ai që flet do të jetë një i huaj për mua” (1 Kor. 14:11). Për më tepër, i gjithë paragrafi tek “1 Korintasit” 14:13–19 supozon se të folurit në gjuhë të panjohura në grigjë, kur kjo nuk shoqërohet nga interpretimi, nuk kuptohet nga ata të cilët dëgjojnë:

Prandaj ai që flet një gjuhë tjetër, le të lutet që të mund ta interpretojë, sepse, në qoftë se unë lutem në një gjuhë tjetër, fryma im lutet, por mendja ime është e pafrytshme. Ç'duhet, pra? Do të lutem me frymën, por do ta bëj edhe me mendjen; do të këndoj me frymën, por do të këndoj edhe me mendjen. Sepse, në qoftë se ti e lavdëron Perëndinë me frymën, ai që zë vendin e të paditurit, si të thotë ``amen'' për falënderimin tënd, kur nuk merr vesh ç'po thua? Sepse ti edhe mund të falënderosh mirë, por tjetri nuk ndërtohet. Unë e falënderoj Perëndinë tim, sepse flas më shumë në gjuhë se ju të gjithë. Por në kishë dua më mirë të them pesë fjalë me mençurinë time për mësimin e të tjerëve se dhjetë mijë fjalë në gjuhë tjetër.

Tani, në ditën e Rrëshajëve, e folura ndodhi në gjuhë të njohura e të cilat kuptoheshin prej atyre të cilët i dëgjuan: “secili nga ata i dëgjonte të flisnin në gjuhën e vet” (Veprat 2:6). Por, edhe një herë, e folura nuk u kuptua nga folësit sepse ajo që shkaktoi mahnitje ishte që galileasit po flitnin tërë këto gjuhë të ndryshme (v. 7). Për rrjedhojë, duket se nganjëherë, të folurit në gjuhë mund të përfshijë të folurën në gjuhë aktuale njerëzore, nganjëherë edhe gjuhë të cilët kuptohen nga disa prej atyre të cilët dëgjojnë. Por, herë të tjera (dhe Pali supozon se kështu do të ndodhë zakonisht—e folura do të jetë në një gjuhë të cilën “askush nuk e kupton” (1 Kor. 14:2).

Ka nga ata të cilët kanë kundërshtuar duke thënë se të folurit në gjuhë duhet që të përbëhet gjithnjë nga një e folur në një gjuhë njerëzore të njohur, përderisa kjo është ajo që ndodhi në ditën e Rrëshajës. Por fakti që të folurit në gjuhë ndodhi në gjuhë të njohura njerëzore një herë në Shkrim nuk kërkon që ajo të ndodhë gjithnjë me gjuhë të njohura, veçanërisht kur një përshkrim tjetër i të folurit në gjuhë (1 Kor. 14) tregon ekzaktësisht të kundërtën. Pali nuk thotë  që vizitorët e huaj në Korint do ta kuptonin folësin, por ai thotë se kur dikush flet në gjuhë të panjohura “askush” nuk do të kuptojë dhe personi i jashtëm nuk do të dijë se çfarë po thotë folësi (1 Kor. 14:2, 16).^[180]43 Faktikisht, Pali shkoqur thotë se e kundërta e fenomenit të Rrëshajës do të ndodhë gjatë veprimtarisë së zakonshme të jetës së kishës: nëse “të gjithë flasin gjuhëra” dhe “të paditur ose jobesimtarë” vijnë, duke qenë larg prej të kuptuarit të mesazhit, ata do të thonë: “se ju jeni të çmendur” (1 Kor. 14:23). Për më tepër, ne duhet të kuptojmë se “1 Korintasve” 14 është udhëzimi i përgjithshëm i Palit bazuar tek një përvojë e gjerë e të folurit në gjuhë në shumë kisha të ndryshme, ndërsa “Veprat” 2 thjesht përshkruan një ngjarje unikale në një pikë të rëndësishme kthese në historinë e shpengimit (Veprat 2 është një tregim historik, ndërkohë që “1 Kor.” 14 është udhëzim doktrinar). Për rrjedhojë, do të dukej e përshtatshme që “1 Korintasve” 14 ta merrnim si pasazhin i cili përshkruan më nga afër përvojën e zakonshme të kishave të Besëlidhjes së Re, dhe t’i merrnim udhëzimet e Palit atje si standardi nëpërmjet të cilit Perëndia synon që kishat të rregullojnë përdorimin e kësaj dhuntie.^[181]44

A janë gjuhët e panjohura atëherë gjuhë të njohura njerëzore? Nganjëherë, kjo dhunti mund të çojë në të folurin në një gjuhë njerëzore të cilën folësi nuk e ka të mësuar, por zakonisht duket se ajo do të përfshijë të folurën në një gjuhë të cilën askush nuk e kupton, qoftë kjo gjuhë njerëzore, qoftë jo.^[182]45

c. Lutje me frymë, jo me mendje: Pali thotë: “Në qoftë se unë lutem në një gjuhë tjetër, fryma im lutet, por mendja ime është e pafrytshme. Ç'duhet, pra? Do të lutem me frymën, por do ta bëj edhe me mendjen; do të këndoj me frymën, por do të këndoj edhe me mendjen” (1 Kor. 14:14–15).

Pali këtu nuk është duke folur për Frymën e Shenjtë që lutet nëpërmjet nesh. Kontrasti mes “fryma im” dhe “mendja ime” në vargun 14 nënkupton që është vetë fryma njerëzore e Palit ajo gjë për të cilën ai po flet, aspekti jomaterial i qenies së tij. Ndërkohë që ai përdor këtë dhunti, fryma e tij flet drejtpërsëdrejti me Perëndinë, paçka se mendja e tij nuk ka përse të formulojë fjalë si dhe fjali e as të vendosë se për çfarë të lutet.^[183]46 Pali e shikon këtë lloj lutjeje si një veprimtari e cila ndodh në lëmin frymëror, përmes të cilës fryma jonë i flet drejtpërsëdrejti Perëndisë, por mendja jonë është anashkaluar njëfarësoj dhe nuk e kupton se për çfarë po lutemi.

Ne mund të pyesim veten përse Perëndia do t’i jepte kishës një dhunti e cila operon në lëmin e padukshëm frymëror, e që mendjet tona nuk e kuptojnë. Një arsye për këtë është që të na mbajë të përulur, e të na ndihmojë të parandalojmë krenarinë intelektuale. Një arsye tjetër mund të jetë që të na kujtojë se Perëndia është më i madh se të kuptuarit tonë e se Ai punon në mënyra që shkojnë përtej arsyetimit tonë. Së fundi, është karakteristike e një pjese të mirë të asaj që bën Perëndia në epokën e besëlidhjes së re, që ajo bëhet në lëmin e padukshëm e frymëror: rigjenerimi, lutja e mirëfilltë, adhurimi “në frymë dhe në të vërtetën,” bekimet frymërore të cilat vijnë përmes Darkës së Zotit, lufta frymërore, grumbullimi i thesareve në qiell, duke patur në mend ato që janë lart, jo ato që janë mbi tokë ku është Krishti, të tërë këto elemente, bashkë me shumë të tjerë të jetës së krishterë, përfshijnë veprimtari të cilat zhvillohen në lëmin e padukshëm frymëror, e janë veprimtari të cilat ne nuk i shikojmë e as i kuptojmë plotësisht. Me këtë gjë në mendje, të folurit në gjuhë të panjohura është thjesht një veprimtari tjetër e cila ndodh në lëmin e padukshëm frymëror, një veprimtari e cila ne besojmë se është efikase për shkak se Shkrimi na thotë se ajo është e atillë, jo sepse ne mund ta kapim atë me mendjen tonë (kr. 1 Kor. 14:5).

d. Jo në ekstazë por me vetë-kontroll: Përkthimi i Biblës në versionin në anglisht të titulluar New English Bible, e përkthen frazën “të folurit në gjuhë të tjera” si “të folur në ekstazë,” duke dhënë kësisoj një mbështetje të mëtejshme ndaj idesë që ata të cilët flasin në gjuhë të panjohura, humbasin vetëdijen për mjedisin që i rrethon apo humbasin vetë-kontrollin apo detyrohen të flasin përkundër vullnetit të tyre. Për më tepër, një pjesë e elementëve më të skajshëm në lëvizjen Pentakostale ka lejuar qëndrime të çakërdisura dhe të çrregullta në shërbesat e adhurimit, dhe kjo, në mendjet e disave ka ngulitur nocionin që të folurit në gjuhë të tjera është një lloj e folure ekstaze.

Por nuk është kjo tabloja që na paraqitet në Besëlidhjen e Re. Edhe kur Fryma e Shenjtë vjen me fuqi kapluese në ditën e Rrëshajave, dishepujt ishin në gjendje që të ndalnin të folurin në gjuhë në mënyrë që Pjetri të mund t’i drejtohej me një predikim turmës së mbledhur. Më shkoqur, Pali thotë:

Nëse ndonjë flet në gjuhë tjetër, le të bëhet kjo nga dy a më të shumtën tre vetë dhe njëri pas tjetrit, dhe një le të interpretojë. Por nëse nuk ka interpretues, le të heshtë në kishë dhe le të flasë me veten e tij dhe me Perëndinë. (1 Kor. 14:27-28)

Këtu, Pali kërkon që ata të cilët flasin në gjuhë, ta bëjnë këtë me radhë dhe ai e kufizon numrin e tyre deri në tre, duke lënë qartësisht të kuptohet se ata të cilët flitnin në gjuhë, ishin në dijeni për atë që po ndodhte rreth tyre dhe se ishin në gjendje që ta kontrollonin veten aq sa të flitnin vetëm kur ishte radha e tyre, si dhe kur askush tjetër nuk ishte duke folur. Nëse nuk kishte asnjë për të përkthyer, ata ishin lehtësisht në gjendje që të heshtnin e të mos flitnin. Të tërë këta faktorë lënë të nënkuptohet ekzistenca e një shkalle të lartë vetë-kontrolli dhe ato nuk e mbështetin idenë që Pali mendonte për gjuhët e panjohura si e folur njëfarësoj ekstaze.

e. Gjuhët pa interpretim: Nëse askush i cili njihet të ketë dhuntinë e interpretimit nuk është i pranishëm në asamble, pasazhi i cituar lë të kuptohet se të folurit në gjuhë të panjohura duhet të bëhet privatisht. Asnjë e folur në gjuhë të panjohura pa interpretim nuk duhet të jepet në shërbesën e kishës.^[184]47

Pali flet për të luturin në gjuhë të panjohura dhe të kënduarin në gjuhë të panjohura kur thotë: “Do të lutem me frymën, por do ta bëj edhe me mendjen; do të këndoj me frymën, por do të këndoj edhe me mendjen” (1 Kor. 14:15). Kjo na jep një konfirmim të mëtejshëm të përkufizimit të dhënë më lart në të cilin ne i shikuam gjuhët e panjohura si diçka kryesisht të drejtuar për nga Perëndia në lutje dhe lavdërim. Ajo i jep gjithashtu legjitimitet praktikës së të kënduarit në gjuhë të panjohura, qoftë publikisht qoftë privatisht. Megjithatë, i njëjti rregull gjen zbatim për të kënduarin si edhe për të folurin: nëse nuk ka interpretues, ajo duhet të bëhet vetëm privatisht.^[185]48

Tek “1 Korintasve” 14:20–25 Pali thotë se nëse besimtarët flasin në gjuhë të panjohura pa interpretim në kishë, ata do jenë duke vepruar dhe menduar si “fëmijë” (1 Kor. 14:20). Ai fillimisht citon një profeci gjykimi nga “Isaia” 28:11–12: “Në fakt do të ndodhë që me buzë që belbëzojnë dhe me një gjuhë tjetër Zoti do t'i flasë këtij populli ... Por ata nuk deshën ta dëgjojnë (1 Kor. 14:21). Në kontekstin e “Isaias” 28, Perëndia po e paralajmëron popullin rebel të Izraelit që fjalët e tjera të cilat ata do të dëgjonin prej Tij do të ishin fjalë të të huajve të cilat ata nuk mundeshin t’i kuptonin. Ushtria asiriane do t’u vinte përsipër duke vepruar si agjentë të gjykimit të Perëndisë. Tani Pali po e merr këtë si një parim të përgjithshëm. Kur Perëndia u flet njerëzve në një gjuhë të cilën ata nuk janë në gjendje ta kuptojnë, kjo është mjaft e qartë se është shenjë e gjykimit të Perëndisë.

Pali me të drejtë e zbaton këtë tek situata e të folurit në gjuhë të panjohura pa interpretim në shërbesën e kishës. Ai e quan atë një shenjë (d.m.th. një shenjë gjykimi) ndaj jobesimtarëve:

Prandaj gjuhët janë një shenjë jo për ata që besojnë, por për jobesimtarët, kurse profecia nuk është për jobesimtarët, po për besimtarët. Pra, në qoftë se, kur gjithë kisha është mbledhur në një vend dhe të gjithë flasin gjuhëra dhe hyjnë të paditur ose jobesimtarë, a nuk do të thonë se ju jeni të çmendur? (1 Kor. 14:22–23)

Këtu Pali përdor fjalën “shenjë” me kuptimin “shenja të qëndrimit të Perëndisë” (qoftë pozitive qoftë negative). Gjuhët e panjohura të cilat nuk kuptohen nga të jashtmit janë padyshim një shenjë negative, një shenjë gjykimi. Për rrjedhojë Pali i paralajmëron korintastit që të mos u japin një shenjë të tillë të jashtmëve që vijnë brenda. Ai u thotë atyre që nëse një i jashtëm futet dhe dëgjon një të folur të pakuptueshme, ai padyshim që nuk do të shpëtohet por do të dalë në përfundimin që korintasit janë çmendur dhe që gjuhët e painterpretuara në rastin e tij do të funksionojnë si një shenjë e gjykimit prej Perëndisë.

Në kontrast me këtë, Pali thotë se profecia është një shenjë edhe e qëndrimit të Perëndisë, por këtu një shenjë pozitive e bekimit prej Perëndisë. Kjo është arsyeja përse ai mund të thotë që profecia është një shenjë “për ata që besojnë” (v. 22). Dhe kjo është arsyeja përse ai e përmbyll këtë seksion duke thënë: “Në qoftë se profetizojnë të gjithë dhe hyn ndonjë jobesimtar ose i paditur, ai bindet nga të gjithë dhe gjykohet nga të gjithë. Dhe kështu, të fshehtat e zemrës së tij zbulohen; edhe kështu, duke rënë përmbys, do të adhurojë Perëndinë, duke deklaruar se Perëndia është me të vërtetë midis jush” (vgj. 24–25). Kur kjo gjë ndodh, besimtarët padyshim që do ta kuptojnë se Perëndia është aktiv ndër ta për të sjellë bekime dhe profecia do të funksionojë rregullisht si një shenjë për besimtarët e qëndrimit pozitiv të Perëndisë ndaj tyre.^[186]49

Sidoqoftë, sido që Pali të paralajmërojë kundër përdorimit të gjuhëve të panjohura pa interpretim në kishë, ai padyshim që e shikon atë pozitivisht dhe e inkurajon atë privatisht. Ai përkundrazi thotë: “Ai që flet një gjuhë tjetër ndërton veten e tij, por ai që profetizon, ndërton kishën” (1 Kor. 14:4). Cili është përfundimi në të cilin ai del? Nuk është (siç thonë disa) që të krishterët duhet të vendosin të mos e përdorin këtë dhunti apo të vendosin që ajo nuk ka vlerë kur përdoret privatisht. Përkundrazi, ai thotë: “Ç'duhet, pra? Do të lutem me frymën, por do ta bëj edhe me mendjen; do të këndoj me frymën, por do të këndoj edhe me mendjen” (v. 15). Dhe ai thotë: “Unë e falënderoj Perëndinë tim, sepse flas më shumë në gjuhë se ju të gjithë” (v. 18), dhe “Do të doja që të gjithë ju të flisnit gjuhë, por më tepër të profetizonit” (v. 5), dhe “Kërkoni me zell të zjarrtë të profetizoni dhe mos ndaloni së foluri në gjuhëra” (v. 39). Nëse kuptimi ynë i mëparshëm i gjuhëve të panjohura si lutje apo lavdërim ndaj Perëndisë është i saktë, atëherë ne pa dyshim që do të pritnim që pas kësaj të vinte ndërtimi, paçka se mendja e personit nuk e kupton atë që po thuhet, por fryma e tij apo e saj është duke komunikuar drejtpërdrejt me Perëndinë. Ashtu sikurse lutja dhe adhurimi në përgjithësi na ndërtojnë ndërkohë që ne angazhohemi në to, sipas Palit edhe kjo lloj lutjeje dhe adhurimi na ndërton.

f. Gjuhët e panjohura me interpretim: Ndërtim për kishën: Pali thotë: “Ai që profetizon është më i madh sesa ai që flet gjuhë, veçse në interpretoftë, që të marrë ndërtim kisha” (1 Kor. 14:5). Sapo një mesazh në gjuhët e panjohura të interpretohet, të tërë do mund ta kuptojnë. Nëse është kështu, Pali thotë se mesazhi në gjuhë të panjohura është po aq i çmuar për kishën sa edhe profecia. Ne duhet të vërejmë se ai nuk thotë se ato kanë të njëjtin funksion (sepse edhe pasazhet e tjerë nënkuptojnë se profecia është komunikuar nga Perëndia ndaj njerëzve, ndërkohë që gjuhët e panjohura në përgjithësi komunikohen nga njerëzit ndaj Perëndisë). Por Pali e thotë qartë që ato kanë vlerë të barabartë për sa i takon ndërtimit të kishës. Ne mund ta përkufizojmë dhuratën e interpretimit si raportim ndaj kishës të kuptimit të përgjithshëm të diçkaje të folur në gjuhë të panjohura.

g. Jo të tërë flasin në gjuhë të panjohura: Ashtu sikurse jo të tërë të krishterët janë apostuj, po kështu jo të tërë janë profetë apo mësues, dhe jo të tërë zotërojnë dhuntitë e shërimit, po ashtu jo të tërë flasin me gjuhë të panjohura. Pali në mënyrë të qartë e nënkupton këtë kur bën një seri pyetjesh, e të tëra presin përgjigje “jo,” dhe përfshin pyetjen: “A flasin vallë të gjithë në gjuhë të tjera?” (1 Kor. 12:30). Përgjigjja e nënkuptuar është jo.^[187]50 Disa kanë argumentuar duke thënë se Pali këtu do të thotë vetëm se jo të tërë flasin në gjuhë të panjohura publikisht por që ndoshta ai do ta kishte pranuar se të tërë mund të flasin në gjuhë të panjohura privatisht. Por, ky dallim duket pa lidhje me kontekst dhe nuk është bindës. Ai nuk specifikon që jo të tërë flasin me gjuhë të panjohura publikisht apo në kishë por thjesht thotë se jo të tërë flasin me gjuhë të panjohura. Pyetja tjetër e tij është: “A interpretojnë vallë të gjithë?” (v. 30). Dy pyetjet e tij të mëparshme ishin: “A kanë vallë të gjithë dhuntinë e veprave të fuqishme? A kanë vallë të gjithë dhuntitë e shërimeve?” (vgj. 29–30). A do të donim ne të ngrinim të njëjtat argumente rreth këtyre dhuntive, që jo të tërë i interpretojnë gjuhët e panjohura publikisht por që të tërë të krishterët janë në gjendje që ta bëjnë këtë privatisht? Apo që jo të tërë munden të kryejnë mrekulli publikisht, por që të tërë janë në gjendje që të kryejnë mrekulli privatisht? Një dallim i tillë duket i papërligjur nga konteksti në secilin rast.

Faktikisht, dëshira për të thënë se çdo i krishterë mund të flasë në gjuhë të panjohura (paçka se Pali thotë se jo të tërë flasin në gjuhë të panjohura) ndoshta motivohet në pjesën më të madhe të rasteve nga një kuptim primar doktrinar që e shikon pagëzimin në Frymën e Shenjtë si një përvojë që vjen pas kthimit në besim,^[188]51 si dhe që e shikon të folurin në gjuhë të panjohura si një “shenjë” fillestare” e marrjes së këtij pagëzimi në Frymën e Shenjtë.^[189]52 Por ka disa pyetje thelbësore të cilat mbeten rreth kësaj pozite doktrinare (siç është shpjeguar në kapitullin 39). Duket se është më e udhës që “1 Korintasve” 12:30 ta marrim me kuptimin e pikërisht asaj që ajo thotë: jo të tërë flasin në gjuhë të panjohura. Dhuntia e gjuhëve të panjohura (ashtu sikurse çdo dhuratë tjetër), nuk i është dhënë prej Frymës së Shenjtë çdo të krishteri që e kërkon atë. Ai “i ndan gjithsecilit dhunti veç e veç, ashtu si do vetë” (1 Kor. 12:11).

Sido që të jetë, në Shkrim nuk ka asgjë që thotë se vetëm pak vetë do të marrin dhuntinë e të folurit në gjuhë të panjohura, dhe përderisa ajo është një dhunti të cilën, Pali e shikon si ndërtuese e të dobishme në lutje dhe adhurim (në një nivel personal paçka se ndoshta jo në kishë), nuk do të ishte e habitshme nëse Fryma e Shenjtë do t’i bënte një shpërndarje të gjerë kësaj dhuntie dhe shumë të krishterë në fakt e morën atë.^[190]53

h. Çfarë mund të thuhet për rrezikun e falsifikimeve demonike? Ka patur raste kur të krishterët kanë patur frikë të flasin në gjuhë të panjohura, duke pyetur veten se mos të folurit e diçkaje të cilën ata nuk e kuptojnë, mund t’i përfshijë ata në të folurin e blasfemive kundër Perëndisë apo të folurit e diçkaje e cila nxitet nga një demon e jo nga Fryma e Shenjtë.

Së pari, duhet thënë se kjo nuk e preokupon Palin, madje as në qytetin e Korintit ku shumë kishin ardhur nga adhurimi në tempuj paganë, dhe ku Pali kishte thënë qartë se “gjërat, që flijojnë paganët, ua flijojnë demonëve dhe jo Perëndisë” (1 Kor. 10:20). Gjithsesi, Pali thotë: “do të doja që të gjithë ju të flisnit gjuhë” (1 Kor. 14:5). Ai nuk paralajmëron se ata duhet të tregojnë kujdes ndaj falsifikimeve demonike apo madje të mendojnë se një gjë e tillë do të ishte e mundur kur ata e përdorin këtë dhunti.

Arsyeja teologjike në bazë të inkurajimit të Palit në këtë pikë, është fakti që Fryma e Shenjtë është duke punuar në mënyrë të fuqishme përbrenda jetës së besimtarëve. Pali thotë: “Prandaj ju bëj të ditur se asnjë që flet në Frymën e Perëndisë nuk i thotë Jezusit, i mallkuar; edhe asnjë nuk mund t'i thotë Jezusit, Zot, veçse në Frymën e Shenjtë” (1 Kor. 12:3). Këtu Pali i risiguron korintasit që nëse ata janë duke folur përmes Fuqisë së Frymës që punon përbrenda tyre, ata nuk do t’i thonë “Jezusit, i mallkuar!”^[191]54 Duke ardhur në fillimin e një diskutimi të dhuntive frymërore, “1 Korintasve” 12:3 ka për qëllim që të funksionojë si një sigurim për korintasit që kishin dyshime tek disa të krishterë të cilët vinin nga një jetë e kaluar në adhurim ndaj demonëve në tempujt në Korint. A është e mundur që ky ndikim demonik të vazhdojë të ndikojë përdorimin e tyre të dhuntive frymërore? Pali parashtron rregullin bazë sipas të cilit, ata të cilët në mënyrë të mirëfilltë rrëfejnë besimin që “Jezusi është Zot” po e bëjnë këtë përmes Frymës së Shenjtë që punon përbrenda tyre dhe se askush që flet përmes fuqisë së Frymës së Shenjtë nuk do mund të flasë ndonjëherë blasfemi apo mallkime kundër Jezusit.^[192]55 Atëherë, kjo frikë, nuk duket se e shqetëson Palin. Ai thjesht i inkurajon besimtarët që të luten në gjuhë të panjohura dhe tha se nëse ata do ta bënin këtë, atëherë do ishin duke ndërtuar veten.^[193]56

i. A është “Romakëve” 8:26–27 e lidhur me të folurin në gjuhë të panjohura? Tek “Romakëve” 8:26–27, Pali shkruan:

Po ashtu, edhe Fryma na ndihmon në dobësitë tona, sepse ne nuk dimë çfarë të kërkojmë në lutjet tona, sikurse duhet; por vetë Fryma ndërhyn për ne me psherëtima të patregueshme. Dhe ai që heton zemrat e di cila është mendja e Frymës, sepse ai ndërhyn për shenjtorët, sipas Perëndisë.

Pali nuk përmend këtu shkoqur të folurin në gjuhë të panjohura, dhe deklarata e këtushme është e përgjithshme si dhe e lidhur me jetën e të tërë të krishterëve, kështu që nuk duket e saktë të thuash se Pali këtu është duke iu referuar të folurit në gjuhë të panjohura. Ai po i referohet një përvoje me të përgjithshme që ndodh në jetën e lutjes së çdo të krishteri.

Por për çfarë ekzaktësisht po flet atëherë ai? Disa kanë menduar se ai po i referohet një veprimtarie ndërmjetësimi në lutje tërësisht të paperceptueshme për ne, në të cilën Fryma e Shenjtë ndërmjetëson për ne duke bërë rënkime dhe psherëtima ndaj Atit. Sipas kësaj pikëpamjeje, një vepër e tillë ndërmjetësimi e Frymës, vazhdon pa ndërprerë, por ne nuk e dimë që ajo po ndodh (me përjashtim të faktit që Shkrimi na e thotë këtë). Në këtë mënyrë ajo do të ishte e ngjashme me veprën ndërmjetësuese të Krishtit të përmendur tek “Romakëve” 8:34 si dhe “Hebrenjve” 7:25.

Por kjo nuk duket se është një shpjegim i kënaqshëm i pasazhit e kjo për disa arsye: (1) Nuk do qe dukur e mundshme që Pali të thoshte se vepra ndërmjetësuese e Frymës së Shenjtë i Cili është Perëndi i pafundmë, i gjithëpushtetshëm, i gjithëdijshëm, do të kryhej me “psherëtima pa fjalë” (përkthimi fjalë për fjalë i στεναγμοῖς ἀλαλήτοις tek “Rom.” 8:26), veçanërisht kur kuptojmë se “psherëtimat” i referohet dihatjeve intensive prej lodhjes që janë me vend tek krijesat e lodhura e të ngarkuara në një botë të rënë.^[194]57 (2) Brenda kontekstit më të madh, psherëtimat sipas kësaj pikëpamjeje duket se janë ato si pasojë e barrës së të jetuarit në këtë epokë të tanishme të ligë, veçanërisht psherëtimat e lidhura me vuajtjet tona në këtë epokë (shiko vgj. 17, 18, 23). (3) Folja “ndihmon” tek “Romakëve” 8:26 (“Fryma na ndihmon në dobësitë tona”) nuk i referohet diçkaje që Fryma e Shenjtë bën veçmas nesh dhe në emër tonë por më tepër diçkaje që Fryma e Shenjtë bën në bashkëpunim me ne. Folja që Pali përdor këtu (συναντιλαμβάνομαι, G5269) përdoret gjithashtu tek “Luka” 10:40, ku Marta dëshiron që Jezusi t’i thotë Marisë “të më ndihmojë—padyshim që ajo nuk dëshiron që Maria të bëjë përgatitjen e ushqimit në vend të saj, por më tepër që të vijë e të marrë pjesë me të në këtë gjë.^[195]58 Për rrjedhojë, Pali nuk është duke folur për diçka që Fryma e Shenjtë e bën tërësisht veçmas pjesëmarrjes tonë, por për diçka që Fryma e Shenjtë e bën në bashkëpunim me aktivitetin tonë.

Këto arsye ndërthuren për të nënkuptuar që Pali nuk po flet për një punë të Frymës së Shenjtë të bërë veçmas nesh e të panjohur nga ne, por për rënkimet dhe psherëtimat e paartikulueshme të cilat ne vetë lëshojmë gjatë lutjes, të cilat Fryma e Shenjtë pastaj i kthen në ndërmjetësim të efektshëm përpara fronit të Perëndisë. Ne do mund ta parafrazonim kështu: “Fryma e Shenjtë i ndihmon lutjet tona kur Ai ndërmjetëson (për ne) duke i marrë psherëtimat tona të pa shprehura në fjalë e duke i kthyer ato në lutje efikase.”^[196]59

Cila është marrëdhënia mes kësaj dhe të folurit në gjuhë të panjohura? Ekziston një farë ngjashmërie për shkak se është lutja efikase që ne bëjmë paçka se ne nuk e kuptojmë plotësisht atë gjë për të cilën po lutemi. Por, ka disa dallime në ato rënkime apo psherëtima që ne lëshojnë më lutje, shpesh herë janë të lidhura me situatat apo vështirësitë për të cilat jemi shumë të vetëdijshëm në mendjen tonë ndërkohë që lutemi, kështu që ne e dimë se për çfarë po lutemi. Por, Pali thotë se ne nuk e dimë se si të lutemi për këto situata ashtu siç duhet. Për rrjedhojë, Fryma e Shenjtë na ndihmon dhe ndërmjetëson në këto situata “sipas Perëndisë” (Rom. 8:27). Nuk ka përmendje të shkoqur të frymës tonë në lutje (paçka se kjo me të vërtetë mund të jetë gjithashtu e vërtetë), e gjithashtu nuk ka përmendje të mendjes tonë si të pafrytshme apo që i mungon kuptimi (paçka se kjo nganjëherë mund të jetë të paktën pjesërisht e vërtetë). Gjithashtu, këto rënkime apo psherëtima nuk dalin nga asgjë e cila do mund të quhej “gjuhë të tjera të panjohura” apo “gjuhë të tjera.” Kështu që ka një sërë dallimesh, paçka se “Romakëve” 8:26–27 flet për ndërmjetësimin që ne e bëjmë me tinguj të cilët nuk kuptohen plotësisht prej nesh, dhe për rrjedhojë është një fenomen që ka disa ngjashmëri me të folurin në gjuhë të panjohura.

F. Fjalë urtësie dhe fjalë njohurie

Pali shkruan: “Dikujt, pra, i jepet, fjalë urtësie me anë të Frymës; një tjetri, sipas po atij Fryme fjalë njohurie. (1 Kor. 12:8) Në fillim të këtij diskutimi, duhet kuptuar se këto dy dhunti nuk janë përmendur tjetërkund në Shkrim,^[197]60 dhe asnjë literaturë tjetër e hershme e krishterë jashtë Biblës nuk është gjetur ku të përdoren këto fraza për ndonjë dhunti frymërore. Kjo do të thotë se i vetmi informacion që ne kemi për këto dhunti është ai që gjendet në këtë varg: ne i kemi fjalët e përdoruara për të përshkruar këto dy dhunti, dhe kemi kontekstin në të cilin kjo frazë shfaqet. Asnjë interpretues kudo-qoftë, nuk ka më shumë informacion sesa ky mbi të cilin të bazohet. Kjo shërben si paralajmërim për ne që përfundimet tona sido që të jenë me shumë mundësi do të jenë disi të pasigurta.

Alternativat kryesore për të kuptuar këto dhunti, janë dy: (1) Këto dhunti zakonisht janë menduar se janë aftësia për të marrë një zbulesë të veçantë nga Fryma e Shenjtë, dhe mbi këtë bazë të flasim për fjalët të cilat japin mençuri në një situatë apo që japin një njohuri specifike të një situate në jetën e dikujt të pranishëm në grigjë. Në këtë interpretim, këto dhunti do të ishin më shumë “mrekulli,” në atë që ato do të kërkonin për çuditjen dhe mahnitje nga njerëzit e pranishëm përderisa ato nuk do të ishin të bazuara në një informacion të disponueshëm zakonisht ndaj personit që e përdor këtë dhunti.

(2) Interpretimi tjetër i këtyre dhuntive, i shikon ato më tepër si “jo mrekulli” apo si të zakonshme: “fjala e urtësisë” do të thotë thjesht aftësia për të folur një fjalë të mençur në një situatë të caktuar, dhe “fjala e njohurisë” është aftësia për të folur me njohuri rreth një situate. Në të dyja rastet, njohuria dhe mençuria nuk do të bazohej në një zbulesë të veçantë të dhënë spontanisht nga Fryma e Shenjtë, por do të bazohej në mençurinë e fituar në rrjedhën e zakonshme të jetës, njohurinë dhe mençurinë e cila do të ishte karakteristike për mësuesit e Biblës apo për pleqtë si dhe për shembull për të krishterët e tjerë të pjekur në një kishë të caktuar. Këta do të fuqizoheshin nga Fryma e Shenjtë e kësisoj do të bëheshin efikasë kur të fliteshin. Shembuj të “fjalëve të mençurisë” në këtë kuptim do të gjendeshin tek “Veprat” 6:1–6 (caktimi i “dhjakëve” të parë apo i ndihmësve të apostujve); “Veprat” 6:10 (Mençuria e Stefanit në shpalljen e ungjillit); “Veprat” 15:19–29 (vendimi i këshillit të Jerusalemit); dhe madje edhe në deklaratën e mbretit Salomon: “Ndajeni fëmijën e gjallë në dy pjesë dhe jepini gjysmën njërës dhe gjysmën tjetrës” (1 Mbretërve 3:25; shiko gjithashtu 1 Kor. 6:5–6).

Në favor të interpretimit të parë, mund të thuhet se të tëra shtatë dhuntitë e tjera të renditura tek “1 Korintasve” 12:8–10 janë në kategorinë e “mrekullisë”, dhe për rrjedhojë, edhe këto dy dhunti duhen kuptuar po ashtu.

Sidoqoftë ka disa faktorë me peshë të cilët duhen marrë parasysh kundër kësaj pikëpamjeje: (1) Fjalët të cilat Pali përdor për “fjalën” (λόγος, G3364), “urtësi” (σοφία, G5053), dhe “njohuri” (γνῶσις, G1194) nuk janë terma të specializuar apo teknik, por janë fjalë tejet të zakonshme në Besëlidhjen e Re në greqisht. Ato janë thjesht fjalët e zakonshme të përdorura shpesh herë për “fjalë” dhe “urtësi” dhe “njohuri.” Për më tepër, ato nuk përdoren zakonisht për të treguar ngjarje që kanë ardhur si mrekulli (siç janë për shembull fjalët zbulesë dhe profeci), por janë thjesht fjalët e përdorura për njohurinë dhe urtësinë njerëzore. Kështu, nga kuptimet e vetë fjalëve, nuk duket se është dhënë një tregues për dhuratë mrekullibërëse.

(2) Në kontekstin e “1 Korintasve” 12:8, qëllimi i Palit në këtë argument duket se peshon tek të menduarit e tyre si mrekulli. Qëllimi më i madh i Palit në vargjet 8–10 është që të demonstrojë se pavarësisht se çfarë lloj dhuntie një person ka, ai apo ajo mund të jetë i sigurt që dhuntia i është dhënë nga Fryma e Shenjtë. Ai e paraprin seksionin duke thënë: “secilit i jepet shfaqja e Frymës për dobinë e përbashkët,” dhe e pason menjëherë këtë seksion duke thënë: “Të gjitha këto i bën i njëjti dhe i vetmi Frymë, duke i ndarë gjithsecilit dhunti veç e veç, ashtu si do vetë” (vgj. 7, 11). Por nëse qëllimi i Palit në këtë seksion është që të tregojë se dhuntia e çdo të krishteri është dhënë nga Fryma e Shenjtë, atëherë ai qëllim nuk do të realizohej mirë duke dhënë vetëm shembuj të dhuntive mrekulli-bërëse. Nëse ai e bëri këtë, ata të cilët nuk kanë dhunti mrekulli-bërëse do të ndjeheshin të lënë jashtë argumentit dhe nuk do të bindeshin që dhuntitë e tyre janë përfshirë në diskutimin e Palit. Ajo që është edhe më e rëndësishme, ata të cilët kanë dhuntitë mrekulli-bërëse, mund të shikojnë këtë listë e të dalin në përfundimin që vetëm ata të cilët kanë këto dhunti mrekullibërëse e kishin me të vërtetë Frymën e Shenjtë në punë përbrenda tyre për të fuqizuar ato dhunti. Kjo do të çonte në një lloj të rrezikshëm elitizmi në grigjë. Për rrjedhojë, duket e domosdoshme që Pali do të përfshinte disa dhunti jo mrekullibërëse në listën e tij tek “1 Korintasve” 12:8–10.

Por cilat janë dhuntitë jo mrekullibërëse në këtë listë?

     Fjala e urtësisë

     Fjala e njohurisë

     Besimi

     Dhuntitë e shërimeve

     Vepra të fuqishme

     Profecia

     Dallimi midis frymëve

     Gjuhët e panjohura

     Interpretimi i gjuhëve

Të tëra dhuntitë e tjera duket se bien në një kategori më shumë “mrekulli-bërëse” (me përjashtimin e mundshëm të të folurit në gjuhë të panjohura si dhe ndoshta besimit). Por, kjo do ta bënte pothuajse të nevojshme që fjala e mençurisë si dhe fjala e njohurisë të jenë jo mrekulli-bërëse, në mënyrë për të garantuar që ka disa dhunti jomrekulli-bërëse në listë. Kjo gjë do të demonstronte mençurinë pastorale të Palit në përzgjedhjen e shembujve të llojeve të ndryshme të dhuntive të cilat ushtrohen në grigjën aktuale. Kështu, duhet të ketë në listë disa dhunti jo mrekullibërëse, dhe nëse ka disa të tilla, atëherë këto janë kandidatë shumë të mirë.^[198]61

(3) Ndoshta faktori më vendimtar është fakti që Besëlidhja e Re tashmë e ka një term për të përshkruar veprimin e të marrit një zbulesë të veçantë nga Fryma e Shenjtë dhe për t’ia raportuar atë grigjës. Kjo është ajo gjë që Pali e quan “profeci.” Përderisa ai diskuton profecinë deri në një farë mase, duke e përshkruar atë dhe duke treguar rregullat e saj, ne mund të dimë mjaft qartë se çfarë ishte profecia. Por, të thuash që këto dhunti të tjera funksionuan në ekzaktësisht të njëjtën mënyrë (ndoshta me ndryshime vetëm në përmbajtjen e tyre) nuk duket e justifikuar nga asgjë në tekst përveçse një nocioni të paramenduar të asaj se çfarë duhet të jenë këto dhunti.^[199]62

Për rrjedhojë do dukej e preferueshme që këto t’i kuptojmë në një mënyrë “jo mrekullibërëse”, thjesht si aftësia për të folur me urtësi apo me njohuri në situata të ndryshme. Atë që shumë njerëz sot e quajnë “fjalë urtësie” dhe “fjalë njohurie” në qarqet Karizmatike, do dukej se do ishte më mirë t’i referoheshim si “profeci.” ^[200]63

G. Dallimi mes frymëve dhe lufta frymërore

Dhuntia e dallimit mes frymëve është një dhunti tjetër e përmendur vetëm një herë në Besëlidhjen e Re (tek lista e “1 Kor.” 12:10), por natyra e kësaj dhuntie e lidh atë me një sërë pasazhesh të tjerë të cilët përshkruajnë luftën frymërore që ndodh mes të krishterëve dhe frymëve demonike. Ne mund ta përkufizojmë dhuntinë e dallimit mes frymëve, si më poshtë: Dallimi mes frymëve është një aftësi e veçantë për të kuptuar ndikimin e Frymës së Shenjtë apo të frymëve demonike tek dikush.

Në perspektivën e historisë së shpengimit, kjo dhunti jep gjithashtu një parashije të epokës që do të vijë, në atë që ajo është një parashije e aftësisë për të dalluar Satanin dhe ndikimin e tij, aftësi kjo e cila do të përsoset për ne në qiell, kur gjithçka që është mbuluar apo fshehur do të zbulohet dhe sillet në dritë (Mat. 10:26; kr. Zbu. 20:11–15). Kjo aftësi me shumë mundësi është edhe më e fortë se ajo që zotërohet nga pjesa më e madhe apo të tërë besimtarët në besëlidhjen e vjetër, ku përmendjet e veprimtarisë demonike janë jo të shpeshta dhe ku sulmet demonike kundër njerëzve të Perëndisë, në shumicën e rasteve qenë të mishëruara në sulme ushtarake nga kombet jo besimtare ndaj popullit të Izraelit, apo në tundime të drejtpërdrejta për të shkuar e për t’u shërbyer hyjnive pagane. Për rrjedhojë, veprimtaria demonike perceptohej kryesisht përmes vëzhgimit të ngjarjeve të jashtme fizike si dhe të rrethanave në të cilat qëllimi i Satanit realizohej, e që mund të shikohej qartë.

Kjo dhunti e Besëlidhjes së Re e të dalluarit mes frymëve, përfshin aftësinë për të dalluar praninë e frymëve të këqij nga prania e punës së Frymës së Shenjtë në jetën e një personi. Pali e di se korintasit më përpara “tërhiqeshin pas idhujve të pagojë” (1 Kor. 12:2), dhe Gjoni në mënyrë të ngjashme e kupton se ekziston nevoja që të krishterët “të vënë në provë frymërat nëse janë prej Perëndisë, sepse shumë profetë të rremë kanë dalë në botë” (1 Gjonit 4:1).

Përtej kësaj, është gjithashtu e mundshme që kjo dhunti të përfshinte dallimin mes llojeve të ndryshme të frymëve të këqija, të tilla si frymë lëngate (Luka 13:11), një frymë falli (Veprat 16:16), frymë memece dhe e shurdhët (Marku 9:25, 29), dhe frymë gabimi (1 Gjonit 4:6). Nga një këndvështrim leksikor dhe gramatikor, nuk ka asgjë që do të na ndalonte nga të kuptuarit të dhuntisë së “dallimit të frymërave;” sa të përfshijmë këtë lloj aftësie gjithashtu.^[201]64

Sigurisht që deri diku, prania e veprimtarisë demonike është e dukshme së jashtmi nganjëherë prej turbullimit prej deklaratave ashiqare të rreme doktrinarë (shiko 1 Kor. 12:2–3; 1 Gjoni 4:1–6), dhe nganjëherë nga veprime të dhunshme si dhe të pazakonta fizike, veçanërisht të gjendur përballë predikimit të krishterë (shiko Marku 1:24; 9:20; Mat. 8:29; etj.). Ndikimi i Satanit është shkatërrues nga ana karakteristike, dhe ndikimi i një demoni tek një person, do të ketë një ndikim shkatërrimtar në kishë si dhe tek të tjerët përreth tij apo saj, dhe gjithashtu një ndikim vetë-shkatërrues që dëmton jetën e vetë individit të trazuar prej demonit.

Por përveç këtyre treguesve të jashtëm të ndikimit demonik, ka me shumë mundësi gjithashtu një perceptim më subjektiv që ndodh në një nivel frymëror dhe emocional, përmes të cilit dallohet prania e veprimtarisë demonike. Kur kjo është zhvilluar më shumë, dhe është në gjendje që të funksionojë për të mirën e kishës në tërësi, atëherë Pali padyshim që do ta quante atë dhunti të dallimit mes frymëve.^[202]65

Në lidhje me dhuntinë e dallimit mes frymëve, diskutimi i luftës frymërore të dhënë më sipër në kapitullin 20 (mbi Satanin dhe demonët) është gjithashtu në lidhje me këtë.

PYETJE PËR ZBATIM VETJAK

1.     A ke përjetuar ndonjëherë dhuntinë e profecisë ashtu sikurse ajo përkufizohet në këtë kapitull? Çfarë e ke quajtur? A ka funksionuar kjo dhunti (apo diçka e ngjashme me të) në kishën tënde? Nëse po, cilat kanë qenë dobitë si dhe rreziqet? Nëse jo, a mendon se kjo dhunti mund të ishte ndihmesë për kishën tënde? (Përse po ose përse jo?)

2.     A funksionon me efikasitet dhuntia e të dhënit mësim në kishën tënde? Kush e përdor këtë dhunti përveç pastorit apo pleqve? A mendon se kisha jote e vlerëson në mënyrën e duhur mësimin e shëndoshë biblik? Në çfarë fushash (nëse ka ndonjë) mendon se kisha juaj ka nevojë të rritet në njohurinë dhe dashurinë e mësimeve të Shkrimit?

3.     Për dhuntitë e tjera të diskutuara në këtë kapitull, a i ke përdorur ndonjëherë vetë ato? A ka ndonjë për të cilën ti mendon se kisha jote ka nevojë por nuk e ka tani? Çfarë mendon se do të ishte gjëja më e mirë që ti të bëje si reagim ndaj kësaj nevoje?

TERMA TË VEÇANTË

(Kjo listë gjen zbatim për kapitujt 52 dhe 53.)

apostull

reshtës

dallimi mes frymëve

dhuntitë e Frymës së Shenjtë

shërimi

interpretimi i gjuhëve

vepra të fuqishme

dhunti mrekullibërëse

dhunti jo mrekullibërëse

funksion

profeci

të folurit në gjuhë të tjera

mësimdhënie

fjalë njohurie

fjalë urtësie

BIBLIOGRAFI

(Për një shpjegim të kësaj bibliografie, shiko shënimin tek bibliografia e kapitullit 1, f. 38. Të dhënat e plota bibliografike mund të gjenden në fq. 1223–1229. Shënim: Shumë pak teologji sistematike kanë seksione mbi dhuntitë frymërore, por ato pak që kanë, janë renditur më poshtë. Kjo bibliografi vlen për kapitujt 52 dhe 53.)

Seksione në Teologjitë Sistematike Ungjillore

1. Anglikane (Episkopaliane)

(pa trajtim të hollësishëm)

2. Arminiane (Uesleiane apo Metodiste)

1983 Carter, 1:449–457

3. Baptiste

1983–1985 Erickson, 877–883

4. Dispensacionale

1947 Chafer, 7:215–220

1986 Ryrie, 367–374

5. Luteriane

(pa trajtim të hollësishëm)

6. E Reformuar (apo Presbiteriane)

(pa trajtim të hollësishëm)

7. Ripërtëritja (apo karizmatike/Pentekostale)

1988–1992 Williams, 2:209–236, 243–263, 323–409, 3:159–177

Seksione në Teologjitë Sistematike Përfaqësuese të Katolicizmit Romak

1. Katolike Romake: Tradicionale

(pa trajtim të hollësishëm)

2. Katolike Romake: Pas Vatikanit II

1980 McBrien, 2:1086–1088

Vepra të Tjera

Baker, J.P. “Dhuntitë e Frymës (Gifts of the Spirit).” Tek FRT (^[203]NDT) fq. 269–271.

Bennett, Dennis dhe Rita. Fryma e Shenjtë dhe Ti (The Holy Spirit and You). Plainfield, N.J.: Logos, 1971. (Karizmatike)

Blue, Ken. Autoritet për të Shëruar (Authority to Heal). Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1987.

Bridge, Donald. Shenja dhe Çudira Sot (Signs and Wonders Today). Leicester: Inter-Varsity Press, 1985. (Karizmatike)

_______, dhe David Phypers. Dhuntitë Frymërore dhe Kisha (Spiritual Gifts and the Church). Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1973. (Karizmatike)

Budgen, Victor. Karizmatikët dhe Fjala e Perëndisë (The Charismatics and the Word of God). Phillipsburg, N.J.: Presbyterian and Reformed, 1985. (Pikëpamja reshtëse)

Carson, D.A. Të Treguarit e Frymës: Një Shtjellim Teologjik i “1 Korintasve” 12-14 (Showing the Spirit: A Theological Exposition of 1 Corinthians 12–14). Grand Rapids: Baker, 1987.

Chantry, Walter J. Shenjat e Apostujve (Signs of the Apostles). Bot. 2të. Edinburgh dhe Carlisle, Pa.: Banner of Truth, 1976. (Pikëpamja reshtëse)

Clements, Roy. Fjalë dhe Frymë: Bibla dhe Dhuntia e Profecisë Sot (Word and Spirit: The Bible and the Gift of Prophecy Today). Leicester: UCCF Booklets, 1986.

Deere, Jack. Befasuar nga Fuqia e Frymës së Shenjtë: Një Ish Profesor i Seminarit Dallas Zbulon që Perëndia Ende Flet dhe Shëron Sot (Surprised by the Power of the Holy Spirit: A Former Dallas Seminary Professor Discovers That God Still Speaks and Heals Today). Grand Rapids: Zondervan, 1993. (Ky është argumenti më i baraspeshuar dhe bindës që kam lexuar ndonjëherë kundër pozitës reshtëse.)

Edgar, Thomas. “Reshtja e Dhuntive Shenjë-dhënëse (The Cessation of the Sign Gifts).” Tek ^[204]BibSac 145:180 (Tet.—. 1988), fq. 371–386. (Pikëpamja reshtëse)

Ellis, E.E. “Profecia, Teologjia e (Prophecy, Theology of).” Tek FRT (NDT) fq. 537–538.

Farnell F. David. “Debati i Tanishëm rreth Profecisë së Besëlidhjes së Re (The Current Debate About New Testament Prophecy).” Tek BibSac 149:595 (—Shtat. 1992), fq. 277–303.

_______. “A na Mëson Besëlidhja e Re për Dy Dhunti Profetike (Does the New Testament Teach Two Prophetic Gifts)?” Tek BibSac 150 (Jan.—, 1993), fq. 62–88.

_______. “Profeci/Profetë të Gabueshëm të Besëlidhjes së Re? Kritikë ndaj Hipotezës së Wayne Grudem-it (Fallible New Testament Prophecy/Prophets? A Critique of Wayne Grudem’s Hypothesis).” Tek Gazeta e Seminarit Master’s (The Master’s Seminary Journal) 2:2 (Vjeshtë 1991), fq. 157–180.

_______. “Dhuntia e Profecisë në Besëlidhjen e Vjetër dhe atë të Re (The Gift of Prophecy in the Old and New Testaments).” Tek BibSac 149:596 (Tet.—., 1992), fq. 387–410.

_______. “Kur do të Reshtë Dhuntia e Profecisë (When Will the Gift of Prophecy Cease?)” Tek BibSac 150 (—Qershor, 1993), fq. 171–202.

Gaffin, Richard B. Pikëpamje mbi Rrëshajët: Studime në Mësimet e Besëlidhjes së Re mbi Dhuntitë e Frymës së Shenjtë (Perspectives on Pentecost: Studies in New Testament Teaching on the Gifts of the Holy Spirit). Phillipsburg, N.J.: Presbiteriane dhe e Reformuar, 1979. (Pikëpamja reshtëse)

Gee, Donald. Në Lidhje me Dhuntitë Frymërore (Concerning Spiritual Gifts). Springfield, Mo.: Gospel Publishing House, 1972 (botim i rishikuar). (Tradicionale Pentekostale)

_______. Dhuntitë Frymërore në Veprën e Shërbesës Sot (Spiritual Gifts in the Work of Ministry Today). Springfield, Mo.: Gospel Publishing House, 1963. (Tradicionale Pentekostale)

Gentry, Kenneth L., Jr. Dhuntia Karizmatike e Profecisë: Një Reagim i Reformuar ndaj Wayne Grudem (The Charismatic Gift of Prophecy: A Reformed Response to Wayne Grudem). Bot. 2të. Memphis, Tenn.: Footstool Publications, 1989. (Pikëpamja reshtëse)

Green, Michael. Unë Besoj në Frymën e Shenjtë (I Believe in the Holy Spirit. London: Hodder and Stoughton, and Grand Rapids: Eerdmans, 1975.

Greig, Gary, dhe Kevin Springer, red. Mbretëria dhe Fuqia: Shërimet dhe Dhuntia Frymërore të Përdorura nga Jezusi dhe Kisha e Hershme, a janë Supozuar edhe për Kishën Sot (The Kingdom and the Power: Are Healing and the Spiritual Gifts Used by Jesus and the Early Church Meant for the Church Today?) Ventura, Calif.: Regal Books, 1993.

Gromacki, Robert G. Levizja Moderne e Gjuhëve të Panjohura (The Modern Tongues Movement). Bot. i rishik. Phillipsburg, N.J.: Presbyterian and Reformed, 1972. (Pikëpamja reshtëse)

Grudem, Wayne. “A Jep ende Perëndia Zbulesa Sot? (Does God Still Give Revelation Today?)” Tek Charisma Shtat., 1992, fq. 38–42.

_______. Dhuntia e Profecisë tek “1 Korintasve” (The Gift of Prophecy in 1 Corinthians). Lanham, Md.: University Press of America, 1982.

_______. Dhuntia e Profecisë në Besëlidhjen e Re dhe Sot (The Gift of Prophecy in the New Testament and Today). Westchester, Ill.: Crossway, 1988.

_______. Fuqi dhe e Vërtetë: Një Përgjigje ndaj Kritikave të Mësimeve dhe Praktikave të Vineyard nga D.A. Carson, James Montgomery Boice, dhe John H. Armstrong mbi Fenë e Fuqishme (Power and Truth: A Response to the Critiques of Vineyard Teaching and Practice by D.A. Carson, James Montgomery Boice, and John H. Armstrong in Power Religion). Anaheim, Calif.: Association of Vineyard Churches, 1993.

_______. “Cili Është Kuptimi Real i një “Fjale Urtësie dhe një “Fjale Njohurie’? (What Is the Real Meaning of a “Word of Wisdom’ and a “Word of Knowledge’?)” Tek Shërbesat Sot (Ministries Today) (Jan.-Shk. 1993), fq. 60–65.

_______. “Cilat Duhet të Jetë Lidhja mes Profetit dhe Pastorit (What Should Be the Relationship Between Prophet and Pastor?)” Tek Pajisja e Shenjtorëve (Equipping the Saints) (Vjeshtë 1990), fq. 7–9, 21–22.

Hayford, Jack W. Bukuria e Gjuhës Frymërore (The Beauty of Spiritual Language). Irvine, Tex.: Waco, 1993.

Horton, Michael Scott, red. Feja e Fuqishme: Devijimi i Kishës Ungjillore (Power Religion: The Selling Out of the Evangelical Church?) Chicago: Moody Press, 1992.

Houston, Graham. Profecia: Një Dhunti për Sot? (Prophecy: A Gift For Today)? Leicester and Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1989.

Hummel, Charles E. Zjarr në Vatër: Ripërtëritja Karizmatike në Vitet Nëntëdhjetë (Fire in the Fireplace: Charismatic Renewal in the Nineties). Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1993.

MacArthur, John F., Jr. Kaos Karizmatik (Charismatic Chaos). Grand Rapids: Zondervan, 1992. (Pikëpamja reshtëse)

_______. Karizmatikët: Një Pikëpamje Doktrinare (The Charismatics: A Doctrinal Perspective). Grand Rapids: Zondervan, 1978. (Pikëpamja reshtëse)

Mallone, George. Ato Dhunti të Diskutueshme (Those Controversial Gifts). Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1983.

Moo, Douglas. “Shërimi Hyjnor në Ungjillin e Shëndetit dhe Pasurisë (Divine Healing in the Health and Wealth Gospel).” Tek ^[205]TrinJ Vol. 9 N.S., Nr. 2 (Vjeshtë 1988), fq. 191–209.

Nathan, Richard. Reagim ndaj Kaosit Karizmatik (A Response to Charismatic Chaos). Anaheim, Calif.: Shoqata e Kishave të Vineyard, 1993. (Një reagim i zgjeruar ndaj librit të John MacArthur-it të vitit 1992)

Osborne, Grant. “Gjuhët e Panjohura, Të folurit në (Tongues, Speaking in).” Tek FUT (^[206]EDT) fq. 1100–1103.

Poythress, Vern. “Analizë Linguistike dhe Sociologjike e të Folurit në Gjuhët e Panjohura Moderne: Kontributi dhe Kufizimet e tyre (Linguistic and Sociological Analyses of Modern Tongues-Speaking: Their Contributions and Limitations).” Tek WTJ 42 (1979): 367–398.

Pytches, David. Dhuntitë Frymërore në Kishën Vendore (Spiritual Gifts in the Local Church). Fillimisht botuar si Eja, Frymë e Shenjtë (Come, Holy Spirit). Minneapolis: Bethany, 1985. (Pikëpamja reshtëse)

Reymond, Robert L. Çfarë Mund të Thuhet për Zbulesat dhe Mrekullitë që Vazhdojnë në Kishën Presbiteriane Sot (What About Continuing Revelations and Miracles in the Presbyterian Church Today)? Phillipsburg, N.J.: Presbyterian and Reformed, 1977. (Pikëpamja reshtëse)

Robertson, O. Palmer. Fjala Përfundimtare (The Final Word). Edinburgh and Carlisle, Pa.: Banner of Truth, 1993. (Pikëpamja reshtëse)

Ruthven, Jon. Mbi Reshtjen e Karismatës: Polemika Protestante mbi Mrekullitë Pas kohës së Biblës (On the Cessation of the Charismata: The Protestant Polemic on Post-Biblical Miracles). Sheffield: Sheffield University Academic Press, 1993. (Karizmatike; një rishikim dhe zgjerim i dizertacionit për doktoraturë të autorit, në të cilën ai i përgjigjet argumenteve të pikëpamjes reshtëse nga Warfield e deri më sot)

Saucy, Robert. “Profeci Sot? Një Reagim Fillestar (Prophecy Today? An Initial Response).” Tek Sundoulos (Talbot Seminary; Spring 1990), fq. 1–5. (Pikëpamja reshtëse)

Schatzmann, Siegfried. Një Teologji Sipas Palit për Karizmatën (A Pauline Theology of Charismata). Peabody, Mass.: Hendrickson, 1987.

Stephanou, Eusebius A. “Karizmata tek Etërit e Kishës së Hershme (The Charismata in the Early Church Fathers),” Review Ortodokse Greke Teologjike (The Greek Orthodox Theological Review) 21:2 (Verë 1976), fq. 125–146.

Storms, C. Samuel. Shërimi dhe Shenjtëria: Një Reagim Biblik ndaj Fenomenit të Besim-Shërimit (Healing and Holiness: A Biblical Response to the Faith-Healing Phenomenon). Phillipsburg, N.J.: Presbyterian and Reformed, 1990.

Thomas, Robert L. “Rizbulimi i Profecisë? Një Shqyrtim i Dhuntisë së Profecisë në Besëlidhjen e Re dhe Sot (Prophecy Rediscovered? A Review of The Gift of Prophecy in the New Testament and Today).” Tek BibSac 149:593 (Jan.—. 1992), fq. 83–96. (Pikëpamja reshtëse)

Thompson, J.G.S.S. dhe Walter A. Elwell. “Dhuntitë Frymërore (Spiritual Gifts).” Tek FUT (EDT) fq. 1042–1046.

Turner, M.M.B. “Dhuntitë Frymërore Atëherë dhe Tani (Spiritual Gifts Then and Now).” Tek Vox Evangelica 15 (1985), fq. 7–64.

Warfield, Benjamin B. Mrekulli të Rreme (Counterfeit Miracles). London: Banner of Truth, 1972 (botuar për herë të parë më 1918).

White, John. Kur Fryma Vjen me Fuqi (When the Spirit Comes with Power). Downers Grove, Ill.: Inter-Varsity Press, 1988.

White, R. Fowler. “Gaffin dhe Grudem mbi “Efesianëve” 2:20: Në Mbrojtje të Shpjegimit të Pikëpamjes Reshtëse të Gaffin-it (Gaffin and Grudem on Ephesians 2:20: In Defense of Gaffin’s Cessationist Exegesis.)” Tek WTJ 54 (Vjeshtë 1993), fq. 303–320. (Pikëpamja reshtëse)

_______. “Richard Gaffin dhe Wayne Grudem mbi “1 Korintasve” 13:10: Një Krahasim i Argumenteve të Pikëpamjes Reshtëse dhe të Pikëpamjes Jo-Reshtëse (Richard Gaffin and Wayne Grudem on 1 Corinthians 13:10: A Comparison of Cessationist and Noncessationist Argumentation).” Tek ^[207]JETS 35:2 (Qershor 1992), fq. 173–182. (Pikëpamja reshtëse)

Wilkenson, J. “Shërim (Healing).” Tek FRT (NDT) fq. 287–288.

Wimber, John. With Kevin Springer. Ungjillëzim me Fuqi (Power Evangelism). San Francisco: Harper and Row, 1986.

_______. Shërim me Fuqi (Power Healing). San Francisco: Harper and Row, 1987.

PASAZH NGA SHKRIMI PËR T’U MËSUAR PËRMENDËSH

“1 Korintasve” 12:7–11: Dhe secilit i jepet shfaqja e Frymës për dobinë e përbashkët. Dikujt, pra, i jepet, fjalë urtësie me anë të Frymës; një tjetri, sipas po atij Fryme fjalë njohurie; një tjetri, besim në po atë Frymë; një tjetri, dhuntitë e shërimeve, në po atë Frymë; një tjetri, pushtet për të kryer mrekulli të fuqishme; një tjetri, profeci; një tjetri, të dallojë frymërat; një tjetri, larmi gjuhësh; një tjetri interpretimi i gjuhëve. Dhe të gjitha këto i bën i njëjti dhe i vetmi Frymë, duke i ndarë gjithsecilit dhunti veç e veç, ashtu si do vetë.

HIMN

“EJA, EJA O FRYMË JETË-DHËNËSE (COME, O COME THOU QUICKENING SPIRIT)”

(Një vijë melodike e mundshme alternative, është vija melodike për “Më Udhëhiq o Jehova i Madh [Guide Me, O Thou Great Jehovah].”)

Eja, o eja Frymë jetë-dhënëse, Perëndi nga tërë përjetësia!

Fuqia Jote mos na lëntë kurrë; qëndro me ne ngahera.

Tërë errësirën e natës, e vërteta, jeta dhe drita do të dëbojnë.

Në masën më të plotë mençuri, këshillë, pastërti jepu zemrave tona ta jetojnë,

Që ne të mund të kërkojmë gjithnjë vetëm atë që Ty të kënaq.

Le që njohuria Jote të përhapet e të rritet, gabimet aktive t’i përmbysë sakaq.

Kur ne devijojmë në rrugën tonë, tregona, Zot, shtegun me bekime,

Hidhi, o Zot mëkatet tona prapa Teje dhe ji me ne ditë pas dite.

Kur biem bëj të pendohemi, po humbëm rrugën, o Zot na kthe.

Frymë e Shenjtë që i bën të reja gjithçka, i fortë dhe i fuqishëm Ti je,

Përfundoje punën Tënde përbrenda nesh dhe armikun e lig nënshtroje.

Na jep armët për betejën dhe me fitore jetën tonë kurorëzoje.

Autor: Heinrich Held, 1664